Mang tên Dế Mèn, Giải thưởng nhằm khích lệ các sáng tác, trình diễn nghệ thuật, giải của/vì thiếu nhi. Đây là những lĩnh vực còn chưa có các giải thưởng riêng biệt, uy tín, đáp ứng nhu cầu phát triển thế hệ tương lai của đất nước.

Nhằm phản ánh một vẻ đẹp vừa mang tính chất truyền thống của một "Thành phố sông hồ", vừa mang tính đương đại của Thủ đô “xanh”. - Khám phá vẻ đẹp thiên nhiên của Hà Nội - vẻ đẹp gắn với màu xanh đã trở thành biểu tượng của Thủ đô - “Xanh xanh thắm, bầu trời xanh Hà Nội/ Hồ Gươm xanh như mái tóc em xanh” (Trời Hà Nội xanh - nhạc sĩ Văn Tý).

Giải thưởng do Quỹ Bùi Xuân Phái và Thể thao và Văn hóa phát động nhằm động viên, hỗ trợ những sáng tác Văn học nghệ thuật, những công trình nghiên cứu tôn vinh Hà Nội, đồng thời khích lệ cho những hành động bảo vệ vẻ đẹp của Hà Nội ngàn năm văn hiến.