Trong bộ vũ khí đâm, lao Đông Sơn ngoài sự phổ biến những ngọn giáo dạng búp đa các kiểu, còn xuất hiện những mũi nhọn có ngạnh như dạng một mũi tên kích cỡ lớn. Đa phần các nhà nghiên cứu hay sưu tầm gọi chúng là các mũi lao dùng trong đánh bắt cá.
Giáo là loại vũ khí chuyên biệt. Chúng khác với rìu - loại vũ khí đa chức năng, có thể dùng chặt chém trong chiến đấu, cũng có thể chặt chém trong gia dụng hằng ngày.
Chúng ta đã có một chặng dài khảo sát về vũ khí thời Đông Sơn trong chuỗi bài liên quan đến Chiến tranh và Hòa bình thời kỳ này, từ những loại rìu chiến đến các lưỡi qua và dặm dài truy tìm dao găm, gươm kiếm…
Bước vào thời đại kim khí, sự sắc nhọn của dụng cụ, vũ khí chế bằng kim loại có thể dễ dàng gây thương tích cho người sử dụng, đặt ra nhu cầu tự nhiên của những thiết bị bao, che đầu nhọn, lưỡi sắc.
Ngoài những loại dao găm Đông Sơn thường thấy thuộc hai dòng chính Tây Âu, Lạc Việt, chúng ta còn bắt gặp một số dao găm ít thấy hơn trong khung cảnh di vật chung của cư dân thời Đông Sơn. Trong buổi "Rì rầm trong tiếng đất" hôm nay, tôi sẽ nhắc đến các loại dao găm này.
Trong toàn bộ hình ảnh gần 300 chiến binh Đông Sơn mà tôi sưu tập được, có khoảng trên 20 hình ảnh rõ nét vai trò thủ lĩnh. Vậy, điều gì giúp phân biệt họ đứng trên so với các chiến binh khác?
Tôi đã nhắc đến nhiều lần địa vực phân bố khảo cổ về kiếm Đông Sơn lưỡi sắt cán cầm và chốt đốc bằng đồng đúc trang trí rất đẹp, chủ yếu thấy ở vùng núi từ Hòa Bình, Thanh Hóa đến Tây Bắc Nghệ An. Khảo cổ học thường gọi chung là loại hình Đông Sơn Làng Vạc.
Năm 2004, tôi dẫn đoàn chuyên gia khảo cổ Đại học Quốc gia Úc đang cùng tôi khai quật hai khu mộ táng Đông Sơn ở Động Xá (Hưng Yên) và Yên Bắc (Hà Nam, nay là Ninh Bình) về Thanh Hóa tham dự Hội nghị kỷ niệm 80 năm phát hiện và nghiên cứu Văn hóa Đông Sơn (1924 - 2004).
Tiếp theo những thông tin đầu tiên về loại kiếm Đông Sơn lưỡi sắt tay cầm đồng đúc trong tuần trước, tôi muốn dành riêng buổi "rì rầm" hôm nay đi sâu đặc tả vào hai lưỡi kiếm. Một chiếc vừa được khai quật gần đây, một chiếc hiện thuộc bảo tàng Phạm Huy Thông (Kim Bôi, Hòa Bình).
Kiếm và dao găm được ví như khẩu súng ngắn dành cho sĩ quan chỉ huy hiện nay. Trong thời Đông Sơn cũng vậy, kiếm và dao găm là vũ khí riêng của thủ lĩnh chứ không phải là vũ khí trang bị cho chiến binh bình thường.
Trước khi chuyển chủ đề vũ khí Đông Sơn sang một loại hình đặc biệt thú vị khác là vũ khí đâm chém (dao găm, kiếm), tôi muốn dành buổi "rì rầm" hôm nay đề cập đến một loại vũ khí chém, bổ Đông Sơn mà rất nhiều người từng ngộ nhận là lưỡi cày.