Tìm kiếm

Tìm thấy 291 kết quả phù hợp

Chữ và nghĩa: "Hóc chữ"… lúc họa thơ

Hiện nay, nhiều nơi vẫn còn làm thơ Đường luật, còn có cả câu lạc bộ Thơ Đường xướng họa. Do luật lệ, niêm luật khắt khe nên người làm thơ không những tốn thời gian sàng lọc từng chữ, từng từ, mà còn bị trói buộc cách thể hiện tâm tư tình cảm nữa.
10/12/2025 18:30 0
Chữ và nghĩa: Đánh hôi - hôi cá

"Đánh hôi" nghĩa là gì? "Nhân có vụ đang đánh nhau, cũng xông vào để đánh (thường là người vốn ghét sẵn) - "Đại từ điển tiếng Việt" (1999) giải thích. Còn theo "Từ điển tiếng Việt" của Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, bản in 1988: "Đánh hôi": "Lợi dụng đánh người vốn mình không ưa nhân lúc có vụ đánh nhau".
03/12/2025 20:35 0
Chữ và nghĩa: Mặn lạt cay chua nếm đủ mùi

Thuở mới làm thơ, Quách Tấn được nhiều người ca ngợi làm thơ hay. Vì thế, ông quyết định chọn 100 bài thơ ưng ý nhất của mình gửi ra Hà Nội cho Tản Đà.
26/11/2025 17:30 0
Chữ và nghĩa: "Ống tre đè miệng giạ"

Trong sự mua bán xưa nay, bao giờ người ta cũng lấy cân đong đo đếm làm chuẩn, kể cả "Ống tre đè miệng giạ". Ủa, có gi sai chính tả không? Phải là "miệng dạ" chứ nhỉ? Không. Chính xác trong ngữ cảnh này vẫn là "giạ".
19/11/2025 18:00 0
Chữ và nghĩa: Lục lăng củ trối

Tục ngữ Việt Nam có câu: "Lục lăng củ trối". Ta hiểu thế nào cho đúng?
12/11/2025 17:00 0
Chữ và nghĩa: Từ "ngô" đến "bắp"

Theo truyền thuyết, từ năm 1597, khi danh nhân Phùng Khắc Khoan đi sứ bên Tàu đem về giống ngô, từ đó, người Việt Nam đã biết ăn ngô.
05/11/2025 18:00 0
Chữ và nghĩa: Gìn vàng giữ ngọc cho hay

Trong "Truyện Kiều", về từ "hay", Nguyễn Du sử dụng cả thảy 38 lần với nhiều nghĩa khác nhau, chẳng hạn là biết, hiểu, nghe: "Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay"; là xảy ra nhiều lần: "Sinh rằng: Hay nói đè chừng"; hoặc là: "Trăm năm biết có duyên gì hay không"…
29/10/2025 21:04 0
Chữ và nghĩa: Bà Tú liệu có khen chồng?

Năm hết Tết đến, nhà thơ Tú Xương cao hứng viết câu đối Tết, dán lên cột nhà, vểnh râu hỏi vợ: "Hỏi mẹ mày rằng dốt hay hay?".
25/10/2025 07:13 0
Chữ và nghĩa: Củi một cành khô lạc mấy dòng

Có giai thoại, trong bài "Trưa Hè", Nguyễn Bính viết: "Thương con lại nhớ lời chồng/ Lấy thân làm bức thành đồng cho con", nhưng khi đưa xuống nhà in, chẳng rõ mắt mũi kèm nhèm thế nào mà công nhân in xếp sai chữ thành "Lấy thân làm bức thành đồng che con".
15/10/2025 21:35 0
Chữ và nghĩa: Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?

Nhẫn nghĩa là gì? Từ điển từ Việt cổ (NXB Văn hóa Thông tin, 2001) của Nguyễn Ngọc San, Đinh Văn Thiện chỉ ghi nhận, giải thích: "Tới khi, tới lúc".
05/10/2025 06:50 0
Chữ và nghĩa: Cái ngữ để đong lường

Trí khôn, phép ứng xử, đối nhân xử thế… của người Việt Nam có thể tìm thấy ở ca dao, tục ngữ, thành ngữ... Tuy nhiên, có những câu nay đọc lại ta không dễ dàng hiểu rõ nghĩa. Chẳng hạn câu "Lấy đồng tiền làm lào". Vậy lào là gì? Giải thích ra làm sao?
24/09/2025 18:07 0
Chữ và nghĩa: To gan, lớn mật

Cũng như câu thành ngữ "Ngọa tân thường đảm" ("Nằm gai nếm mật"), mật trong "To gan lớn mật" không chỉ là cái mật/ túi mật trong buồng gan, mà theo nghĩa bóng thì chỉ ai đó gan dạ, không e dè sợ sệt, dám làm việc gì có khác người.
21/09/2025 15:14 0
Chữ và nghĩa: "Đắp tai cài trốc"

Trong tiếng Việt, tùy theo ngữ cảnh, trốc/đầu có nhiều tầng nghĩa. Nếu hiểu đầu như "Đại từ điển tiếng Việt" (1999): "Phần trên cùng có chứa não của cơ thể người, cơ thể một số động vật hoặc phần trước nhất của cơ thể động vật" - thì một khi nói đến từ trái nghĩa của nó, ta thường nghĩ đến chân.
10/09/2025 21:07 0
Chữ và nghĩa: Làm lửa

Từ năm 1895, ông Huình Tịnh Paulus Của có ghi nhận "tiếng mới" thuở ấy vừa du nhập vào lời ăn tiếng nói: "Làm lửa" - nay chẳng hề thấy ai sử dụng, tự nó đã đào thải, cụm từ này được giải thích: "Lãnh việc chụm lửa dưới tàu khói".
07/09/2025 07:48 0
Chữ và nghĩa: Đa dạng khái niệm sắc màu

Con trâu có lông màu đen, đích thị gọi "trâu đen". Đố ai dám cãi. Tương tự, con ngựa lông đen gọi "ngựa đen", đúng quá chứ gì? Không, phải gọi là "ngựa ô". Vậy mèo đen cũng gọi "mèo ô"? Không, gọi "mèo mun".
27/08/2025 17:05 0
Xem thêm ›