'Một vòng Việt Nam' - Khi người trẻ viết đề tài chính thống

Có lẽ không quá khi gọi vui Một vòng Việt Nam của nhạc sĩ Đông Thiên Đức là ca khúc "quốc dân", "chiếm sóng" rộng rãi từ các chương trình văn nghệ lớn nhỏ cho đến các hội diễn và trên không gian mạng. Lâu rồi mới có một ca khúc thuộc mảng đề tài đất nước được lan tỏa rộng rãi như vậy. Nhìn từ ca khúc, xin chia sẻ vài suy nghĩ.

1. Bấy lâu, nhiều người tâm huyết với nghệ thuật không khỏi băn khoăn, thậm chí còn bày tỏ sự lo lắng khi giới trẻ, cụ thể ở đây là giới nhạc sĩ trẻ, ngày càng không quan tâm đến một mảng đề tài lớn, đó là ngợi ca quê hương, đất nước. Tất nhiên, ở bài viết này không đề cập tới một bộ phận các nhạc sĩ được đào tạo chính thống, hoạt động trong các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp…bởi họ vẫn có những sáng tác ca khúc ở mảng đề tài này. Chúng tôi chỉ muốn đề cập tới những nhạc sĩ thực sự có chỗ đứng trên thị trường âm nhạc, có những băn khoăn rằng họ không quan tâm tới mảng đề tài này.?!

Tại sao lại khu biệt vào nhóm tác giả đó? Vì trên thực tế, họ thuộc số những người có thể tạo ra những hiện tượng, thậm chí tạo nên xu hướng (trend) hoặc trào lưu sáng tác dành cho giới trẻ hoặc tạo ra những thay đổi trong thói quen nghe nhạc của hàng triệu khán, thính giả.

Nhưng thành công từ Một vòng Việt Nam trong khoảng gần 1 năm qua cho thấy, hóa ra, tác giả trẻ không chỉ có những sáng tác đánh trúng "gu" khán giả, mang hơi hướng thị trường, mà còn tiếp cận được với những mảng đề tài lớn, mang tính chính ca, ngợi ca quê hương, đất nước. Vấn đề ở đây là cơ hội để họ có thể bộc lộ.

Tác giả ca khúc Một vòng Việt Nam là Đông Thiên Đức, người Bình Định, sinh năm 1987. Trước Một vòng Việt Nam anh đã có nhiều ca khúc đình đám. Chắc mọi người vẫn chưa quên ca khúc Ai chung tình được mãi qua giọng hát Đinh Tùng Huy và sau đó được nhiều ca sĩ cover, từng có cả một thời gian dài là tâm điểm nghe nhạc đại chúng. Chưa hết, sau khi ca khúc này "dịu" đi thì lại nổi lên Ngày mai người ta lấy chồng qua phần thể hiện của ca sĩ trẻ Thành Đạt và nhiều nghệ sĩ/gameshow truyền hình cover… Nhìn vào 2 ca khúc là đủ thấy tác giả của chúng là người có thể tạo ra xu hướng nghe cho khán giả trẻ.

Nhưng đến Một vòng Việt Nam, Đông Thiên Đức không chỉ tạo nên điểm nhấn nhất thời trong xu hướng nghe mà còn truyền sức sống dài lâu cho ca khúc.

2. Khi một nhạc sĩ "ăn khách" trong giới trẻ bắt tay vàosáng tác ca khúc về quê hương, đất nước thì ưu điểm đầu tiên là thể hiện được tinh thần trẻ trung, tiếp nữa là có khả năng tạo dựng được những giai điệu âm nhạc gần gũi, đúng "gu" với nhóm đối tượng trẻ. Đông Thiên Đức phát huy lợi thế này vào Một vòng Việt Nam. Ca khúc vừa gần gũi, dễ nghe, dễ hát vừa có tinh thần sôi nổi, trẻ trung.

Yếu tố khiến Một vòng Việt Nam nhanh chóng lan tỏa là có giai điệu "cuốn", nhịp điệu nhanh và dường như ngày càng tăng độ dồn dập, khiến khán giả khó có thể dứt ra nửa chừng. Cũng chính nhịp điệu rộn ràng này cộng với nội dung ca từ đã tạo nên tính tập thể, phù hợp với các sự kiện đông người, với những dịp lễ hội, những sự kiện khơi gợi tinh thần tập thể, tình yêu quê hương, đất nước...

Cách triển khai ca từ là một yếu tố quan trọng trong Một vòng Việt Nam. Hình ảnh "thân tre" gắn liền với "mẹ", với câu hát ru, với biển Đông... xuất hiện ngay mở đầu, gợi lên một Việt Nam từ trong quá khứ cho tới hiện tại và tương lai. Ngay đầu ca khúc là những câu hỏi không cần trả lời: "Ai đã ghim vào những thân tre bao ký ức xót xa hỡi mẹ?", "Ai đã ru ngủ những dòng sông cùng êm ả chảy về hướng Đông?".Và những niềm tự hào hiện hữu: "Con đã vẽ hình hài quê hương qua những khúc hát ru của mẹ"...

Đoạn ca từ ngay sau đó mênh mang hơn: "Việt Nam quê hương ta đẹp lắm, mặc lửa khói giày xéo tháng năm/ Người Việt Nam da nâu, mắt đen, thảo thơm, bất khuất như cành sen". Và tiếp nữa, sau những lời cảm thán: "Việt Nam ơi, quê hương ta ơi" là "biển lúa chín vàng thơm ngát trời" là "vọng tiếng ai hò, vì nhớ con đò à ơi". Tiếp theo, những câu hát như thúc giục: "Dậy với tôi nào, dạo với tôi nào/ Dạo khắp một vòng Việt Nam" và tiếp nữa: "Nhìn non sông trời văn, đất võ"...

Cái hay ở đây là ca từ rất giàu hình tượng Việt Nam, trong khi, hình ảnh quê hương của chính tác giả cũng đã hiện hữu rất rõ (những từ"đất võ", "trời văn" thường để chỉ vùng đất Bình Định)… Cái hay nhất là, thông qua những hình ảnh thân thuộc gắn liền với đời sống của người dân Việt Nam, tác giả đã khơi gợi được tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc, truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm vốn đã hiện hữu trong tâm hồn người Việt Nam từ bao đời nay.

3. Không thể không nhắc tới vai trò của Tùng Dương trong việc lan tỏa Một vòng Việt Nam đến với đông đảo công chúng. Anh đã có nhiều sản phẩm với những định dạng khác nhauchoMột vòng Việt Nam trên không gian mạng.

Ca khúc được giới thiệu lần đầu tiên ở dạng MV lyric cách đây gần tròn 1 năm, vào ngày 8/6/2023, trên kênh YouTube Tùng Dương Official với hơn 90 nghìn người đăng ký. Cho tới thời điểm này, ca khúc thu hút hơn 13 triệu lượt xem. Vẫn ca khúc này và giọng hát Tùng Dương nhưng ở phiên bản khác cũng dạng MV lyric độ phân giải 4K giới thiệu cách đây chừng 6 tháng cũng trên kênh của nam ca sĩ, cho tới thời điểm này cũng đã thu hút được 3,9 triệu lượt xem. Trong khi ở một phiên bản khác, được VTV thực hiện cho chương trình truyền hình đặc biệt Chiều cuối năm dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn vừa qua và cách đây chừng 2 tháng được giới thiệu trên kênh YouTube VTV Shows với 1,07 triệu người đăng ký. Kết quả làMột vòng Việt Nam qua giọng hát của Tùng Dương phiên bản VTV cũng đã thu hút được gần 920 nghìn lượt xem.

Cùng với đó, Một vòng Việt Nam qua phần thể hiện của Tùng Dương đã nhận được sự hưởng ứng của khán giả. Trong một bình luận, tài khoản @ThiHoaMiNguyen cho biết: "Tôi nghe bài hát này đúng vào ngày 30/4/2024. Tôi đã mở để các con tôi cùng nghe, lời và giai điệu của bài hát đã khơi gợi khí thế hào hùng, bất khuất của dân tộc". Tài khoản này viết tiếp: "Tôi đặc biệt cúi đầu cảm ơn những thế hệ cha ông đã giữ vững vùng trời, tấc đất của quê hương Việt Nam".

Trong khi đó, TK @LoiNguyen-tg6tp cho biết: "Tôi là một người lính cụ Hồ" và chia sẻ: "Thay mặt toàn thể cán bộ chiến sĩ đang công tác xa nhà cảm ơn tác giả và ca sĩ đã cho chúng tôi nghe bài hát khơi dậy lòng tự hào dân tộc Việt Nam".

TK @nhiy8962 cho biết: "Mình nghe được bài này trong những ngày đi làm lại giấy tờ cho ông nội". Và bạn tự hào: "Ông mình là thanh niên xung phong lái xe thuộc sư đoàn 559. Từ nhỏ mình đã được nghe ông kể về những ngày gian khó nhưng đầy tự hào, những câu chuyện đó đã dạy mình sống biết ơn và trân quý nền hòa bình này".

Một tài khoản khác cũng không bình luận trực tiếp vào ca khúc, nhưng đã giải bày tình cảm: "Mình là giáo viên dạy địa. Khi dạy về địa lý các châu lục, các quốc gia trên thế giới trong mình luôn trỗi dậy niềm tự hào về đất nước, con người, lịch sử của Việt Nam. Trong các tiết dạy mình luôn lồng ghép vào đó những câu chuyện về năm tháng vượt qua đau thương, khói đạn để giành được độc lập, tự do như ngày hôm nay, truyền cho học sinh niềm tự hào của mình về Việt Nam" (TK @tiuhung3374).

"Cháu là học sinh lớp 11, sau khi nghe bài hát này cháu đã vô cùng tự hào và xúc động đến nỗi vừa ăn vừa nghe rơi cả nước mắt" (TK @vithao2954). "Cháu là học sinh lớp3, sau khi nghe bài hát này cháu cảm giác rằng cháu rất yêu Tổ quốc và tự hào về người ông vĩ đại (của cháu) đã lên đường cứu nước. Cháu sẽ học thật giỏi để sau này lớn lên để bảo vể Tổ quốc" (TK @DuyNguyen-xf6mx).

Rõ ràng, khi sáng tác một tác phẩm âm nhạc bằng trái tim, tình cảm và lý trí, khi khơi gợi được mạch nguồn sáng tạo đúng với chủ đề luôn cần và không bao giờ là đủ thì thành quả mà nó xứng đáng nhận được là sự đón nhận của công chúng. Khi tác phẩm thể hiện một mảng chủ đề lớn về Tổ quốc mà chạm vào trái tim của người nghe thì nó sẽ có sức sống lâu bền cùng thời gian.