Tag Chữ và nghĩa

Tìm thấy 225 kết quả phù hợp

Chữ và nghĩa: "Phảng đâu, cù nèo đó"

Văn hoá

Ở Nam bộ, nói đến cái phảng phát cỏ thì không thể bỏ qua cái cù nèo. "Phảng đâu, cù nèo đó" - thành ngữ. Khi sử dụng phảng, dù không phải khòm lưng, nhưng muốn chém cỏ sát tận gốc thì nhờ cái cù nèo.

Chữ và nghĩa: Thú vị thay tiếng Việt

Văn hoá

Bài thơ "Thú vị thay tiếng Việt" của nhà thơ Bùi Đức Tú (Hội Nhà văn TP.HCM) được nhiều người ồ lên thích thú, chỉ vì anh đã liệt kê ra nhiều cặp từ để rồi hỏi: Tại sao lại không có tên gọi của cặp từ trái nghĩa? Thí dụ: "Có con ốc trai/ Tìm chẳng ra ốc gái".

Chữ và nghĩa: "Người yêu đâu vắng, dấu nằm còn đây"

Văn hoá

Đọc lại ca dao, thích thú nhất là đôi lúc chúng ta bắt những câu thơ toàn bích, không chê vào đâu được. Có thể ban đầu còn thô ráp, sau khi lưu truyền, người tiếp nối đọc theo và tự ý chỉnh sửa để hay hơn, hoàn hảo hơn.

Chữ và nghĩa: "Một vùng cỏ áy bóng tà"

Văn hoá

Có thể nói, nhà văn Tô Hoài vốn rất ý thức "tu luyện" chữ nghĩa. Trong "Sổ tay viết văn" (1977), ông kể: "Trong "Truyện Kiều" có chữ "áy" ("Một vùng cỏ áy bóng tà"), không biết nghĩa chữ áy thế nào, mới đọc đã cảm thấy man mác, thấy buồn.

Chữ và nghĩa: "... tham đào, phụ liễu"

Văn hoá

"Em không phải người tham đào, phụ liễu/ Em không phải người tham nhiễu, phụ lương/ Em không thương anh lắm ruộng nhiều vườn/ Thương vì ý ở biết kính nhường mẹ cha".

Chữ và nghĩa: "Xạo xự"

Văn hoá

Trong Nam có từ "xạo xự", chưa cần phải tra từ điển, ta hoàn toàn toàn có biết đó là từ dùng chỉ những ai nói dóc, nói láo, bốc phét, là do có từ "xạo" sờ sờ ra đó.

Chữ và nghĩa: Dầu ta khêu bấc

Văn hoá

"Đêm qua đốt đọi dầu đầy/ Bấc non chẳng cháy, oan mày dầu ơi" - ca dao.

Chữ và nghĩa: Nước mắm hòn

Văn hoá

Nước mắm hòn dầm con cá bẹ/Bởi mê nước mắm hòn, em trốn mẹ theo anh…

Chữ và nghĩa: Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm

Văn hoá

Có những câu thơ sau khi đã viết xong, đọc lại, ngay cả tác giả cũng không thể lý giải vì sao mình đã viết như thế. Do đó, không phải ngẫu nhiên khi bình thơ, để khen nức khen nở câu thơ nào đó, nhà phê bình hoặc đồng nghiệp thường "phán" câu nghe trớt quớt: "Trời cho".

Chữ và nghĩa: "Dân gian hóa" từ ngữ

Văn hoá

"Bà trông cháu hộ con một lát. Con bé này cứ ngủ là ra mồ hôi trộm nhiều lắm. Khăn đây, mẹ nhớ lau trán và lưng cho nó nhé!". Cô con gái nói với mẹ mình như thế khi cô có việc chạy ra ngoài.

Chữ và nghĩa: Thiêng liêng 2 tiếng "miền Nam"

Văn hoá

Người Việt Nam chúng ta đã quen với cách phân chia 3 vùng địa lý chính: Bắc Bộ, Trung Bộ, Nam Bộ - mà trong giao tiếp, mọi người vẫn quen gọi là miền Bắc, miền Trung và miền Nam. Bắc - Trung - Nam "chung một mái nhà" làm nên nước Việt Nam.

Chữ và nghĩa: Sách và những bài học từ sách

Văn hoá

Hôm nay là Ngày Sách thế giới (23/4). Chúng ta thử tìm hiểu xem sách là gì?

Chữ và nghĩa: Tìm từ qua từ trong câu đố

Văn hoá

Câu đố là những "câu văn vần mô tả người, vật, hiện tượng... một cách lắt léo hoặc úp mở, dùng để đố nhau" ("Từ điển tiếng Việt", Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020). Ngay từ khi ngồi ghế trường phổ thông, chúng ta đã làm quen với câu đố. Đây là một thể loại văn học dân gian rất độc đáo.

Chữ và nghĩa: Hành vi "phản chuẩn"

Văn hoá

"Chửi" là hành động "thốt ra những lời lẽ thô tục, cay độc để xúc phạm, làm nhục người khác" ("Từ điển tiếng Việt", Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020). Xem ra hành động này không được hay, không được khuyến khích.

Chữ và nghĩa: "... chồng lúa chiêm"

Văn hoá

Chắc là nhiều người sẽ nghĩ ngay tới câu tục ngữ "Gió Đông là chồng lúa chiêm". Nhưng cũng ít ai phát hiện ra sự lạ lùng này: Lúa chiêm có cần lấy chồng không nhỉ? Vô lý thật.

Chữ và nghĩa: Nắm tay đến tối, gối tay đến sáng

Văn hoá

Câu tục ngữ này được viết đầy đủ là "Không ai nắm tay đến tối, gối tay đến sáng". Đây là một câu trong kho ngữ liệu của Trung tâm Việt Nam học (Viện Việt Nam học - VUSTA).

Chữ và nghĩa: Buồn ngủ, buồn nghê…

Văn hoá

"Em tôi buồn ngủ, buồn nghê/ Buồn ăn cơm nếp, cháo kê, thịt gà/ Buồn ăn bánh đúc, bánh đa/ Củ từ, khoai nướng, cùng là cháo kê".

Chữ và nghĩa: Chín và không chín

Văn hoá

"Con ra vườn hái cho mẹ mấy quả cà chua chín để lát nữa mẹ làm cơm nhé"! Bà mẹ nói với cô con gái nhỏ đang ngồi ở nhà ngoài như vậy. Một lát sau bước vào bếp, bà giật mình hét ầm lên: Ôi trời! Sao con lại ăn cà chua sống thế? Mẹ đã nấu chín đâu mà ăn?

Chữ và nghĩa: Đắk Lắk - xưa và nay

Văn hoá

Chắc nhiều bạn yêu thơ, còn nhớ bài thơ "Ta đi tới" của Tố Hữu, trong đó có đoạn nói về một số địa danh Tây Nguyên: "Ai đi Nam Ngãi, Bình Phú, Khánh Hòa/ Ai vô Phan Rang, Phan Thiết/ Ai lên Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc/ Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung".