(TT&VH) - Vào lúc 20h45 hôm nay (3/11), hai tập đầu tiên của Tóc rối (110 tập) sẽ phát sóng trên kênh HTV7, đây là bộ phim telenovela (tiểu thuyết truyền hình) thứ hai của Việt Nam, sau Cô gái xấu xí (176 tập), đều do Nguyễn Minh Chung làm đạo diễn.
TT&VH có cuộc trò chuyện với Nguyễn Minh Chung, người được xem là đạo diễn “độc đạo” của thể loại tiểu thuyết truyền hình tại Việt Nam. 
Đạo diễn Nguyễn Minh Chung |
* Với phim truyền hình, anh từng làm Kính vạn hoa theo thể loại truyền hình thông thường, rồi các phim dạng sitcom (hài kịch tình huống) như Nguyệt quán (20 tập), Người mẹ nhí (20 tập). Khi bước sang thể loại tiểu thuyết truyền hình, anh nghĩ chúng có khác nhau nhiều không? - Phim truyền hình theo thể loại thông thường thì đã quá quen thuộc rồi, tôi không muốn đề cập nữa. Chỉ riêng thể loại sitcom và telenovela thì mới du nhập vào Việt Nam, tôi có dịp gắn bó với nó, xin nói vài cảm nhận riêng, chứ không phải là những ý kiến chung cuộc, đã được giới nghiên cứu đi đến kết luận. Nhiều người ở Việt Nam có ngộ nhận giữa thể loại và công nghệ khi cho rằng sitcom chính là phim quay ở phim trường, tách hình tại chỗ, thu tiếng trực tiếp. Phim telenovela, về mặt công nghệ cũng được thực hiện như vậy. Trên thế giới, nhiều phim telenovela nói riêng và truyền hình nói chung, được quay 100% ở phim trường, với nhiều máy quay, tách hình và dựng phim tại chỗ, thu tiếng trực tiếp; phim Cô gái xấu xí cũng gần như vậy, chúng tôi thực hiện 70% tại phim trường, Tóc rối thì 50%. Nhìn vậy thì telenovela và sitcom đâu có gì khác nhau, nhưng thực chất, chúng có nhiều điểm khác biệt. Sitcom là hài kịch tình huống, mỗi tập thường có một câu chuyện hay tình huống riêng, gần giống như các tiểu phẩm hài kịch nối kết nhau bằng đường dây nhân vật. Telenovela thì khác, đó là cả quãng đời, thậm chí cả cuộc đời của các nhân vật đan quyện vào nhau, sống chung một khung cảnh như gia đình, cơ quan, bệnh viện. Ngoài câu chuyện chung của vài nhân vật chính, các nhân vật khác vẫn có các số phận riêng, đều có thể phát triển thành những câu chuyện độc lập. Nói ngắn gọn là như vậy. * Còn khi đi vào chi tiết cách thực hiện, anh thấy telenovela có những đặc điểm gì khác với các thể loại phim truyền hình đã biết? - Cùng là phim truyền hình, nói thực sự khác biệt thì rất khó, tuy nhiên, mỗi thể loại thì có một ưu tiên riêng. Về kịch bản, như đã đề cập, telenovela rất giống tiểu thuyết văn học ở khả năng trần thuật tập trung vào đời sống các nhân vật một cách chi tiết, đủ độ dài để các tính cách đó cấu thành nhân cách. Một cảnh trong phim Tóc rối
Về công nghệ thì nó cũng giống như các phim truyền hình được làm tại phim trường, nhưng cách thể hiện thì gần với sân khấu hơn, tính cách nhân vật thường được đẩy cao hơn mức bình thường một chút. Về mặt diễn viên, những ai có xuất phát từ kịch nghệ, vốn có đài từ tốt, nắm kịch bản mau và chắc thì dễ phù hợp. Khán giả chính của telenovela (thường dài hơn 100 tập, thậm chí vài ngàn tập) thường là nội trợ. Nên một đòi hỏi nữa là về mặt ngôn ngữ, nó làm sao phải thay thế được hình ảnh và có tính lặp lại, để nghe giọng là biết nhân vật, nghe thoại là hiểu phim. Các nhân vật chính phải có giọng nói khác nhau. Nhiều người nội trợ vì quá bận rộn, thường nghe phim hơn là xem phim, nên với thể loại telenovela, bối cảnh và các kỹ xảo thường ít được chú trọng. * Trong phim Tóc rối, Midu (sinh 1989) vào vai chính Bông Sen, hiện là sinh viên kiến trúc, chỉ mới đóng một phim truyền hình là Những thiên thần áo trắng của Lê Hoàng, có vẻ không phù hợp với ưu tiên xuất thân từ kịch nghệ như vừa đề cập, vậy tại sao anh chọn? - Tôi nói phần lớn chứ không phải tất cả. Một diễn viên telenovela phải đạt 4 yêu cầu: phù hợp nhân vật, diễn tốt, trí nhớ tốt và đài từ tốt - Midu đáp ứng được hết các yêu cầu. Có nhiều trường đoạn thoại liên tục 7 phút, quay một đúp, Midu vẫn đáp ứng được. Hơn nữa, khi chọn các vai chính, tôi luôn ưu tiên tính bất ngờ và phù hợp, chọn Midu có thể làm nhà sản xuất buồn, vì cô chưa nổi tiếng, khó thu hút khán giả, nhưng bù lại, sự tươi mới là điều các diễn viên nổi tiếng thường ít có được. Midu vào vai một cô gái ăn mày, khán giả truyền hình thì hay “liên tưởng” phim với đời tư, nếu đời tư Midu quá “hot”, quá sang giàu thì họ sẽ khó tin, hoặc không tin. Một đặc điểm nữa của thể loại telenovela là nhiều khi kịch bản bám rất sát vào thời gian thật của đời sống. Nhiều phim quay cả chục năm, quay đến đâu phát đến đó, nên nhân vật thường lớn lên hoặc già đi theo năm tháng, không thể “cưa sừng làm nghé” hoặc ngược lại, sự phù hợp là hết sức quan trọng. Nếu cố ép ngay từ đầu, hậu quả sẽ rất khó lường, khán giả sẽ khó chấp nhận, vì họ phải theo nhân vật không phải một vài giờ, một vài ngày, mà là cả quãng đời thật của họ. Văn Bảy (thực hiện)