Từ định kiến chỉ chơi 'dưỡng sinh' đến cơn nghiện pickleball

Pickleball- môn thể thao từng bị xem là "trò chơi của người già" đang âm thầm chiếm lĩnh các công viên, sân trường và trung tâm thể thao tại Việt Nam. Điều gì đã thay đổi định kiến về pickleball, và khiến môn thể thao này trở nên bùng nổ trên thế giới?

16 giờ 30, công viên Tao Đàn (TP.HCM) ồn ào hơn thường lệ. Ở khu sân mới cải tạo, tiếng bóng nhựa đập vào mặt vợt, từng nhịp ngắn nhưng nhanh, dứt khoát.

"Đôi nào tiếp?" - một thanh niên 27 tuổi hỏi lớn. Bên cạnh anh là hai bác ngoài 60 tuổi đang khởi động chờ tới lượt vào sân. Trên sân, bốn người chơi - hai người tầm sinh viên, hai nhân viên văn phòng - đang dồn nhau vào những pha lên lưới. 

Khoảnh khắc ấy khiến bất kỳ ai đứng theo dõi cũng hiểu vì sao pickleball lại phát triển bùng nổ đến vậy. Mọi ranh giới bị xoá nhoà, tuổi tác, nghề nghiệp, giới tính hay nền tảng thể thao không còn là trở ngại.

Pickleball: Khi những định kiến cũ trở nên lỗi thời

Năm 2023, một bài viết trên The Washington Post đưa ra quan điểm rằng, pickleball là môn của người già, không phải thể thao thực sự vì mang lại ít lợi ích vận động. Những lập luận này không mới trong cộng đồng, kể cả ở Việt Nam. 

Hai năm trước, thống kê tại Mỹ cho thấy độ tuổi trung bình của người chơi pickleball vào khoảng 55 tuổi. Nhưng đó đã là câu chuyện của quá khứ. Thống kê gần đây của Pickleballhead cho thấy, độ tuổi trung bình người chơi pickleball tại Mỹ hiện được ước tính khoảng 34.8 tuổi. Tại Việt Nam, người chơi pickleball chủ yếu tập trung ở nhóm tuổi 25-40. 

Chị Minh Thư (31 tuổi, nhân viên marketing) cho biết, cô từng nghĩ pickleball chỉ dành cho người lớn tuổi cho tới khi đồng nghiệp chơi môn này và rủ chơi cùng. "Tôi đến thử cho vui, cuối cùng nghiện lúc nào không hay. Mỗi trận chỉ khoảng 20 phút nên không bị áp lực. Tôi thấy mình vận động thật, vui thật, sống thật. Nó giúp tôi thoát khỏi việc cầm điện thoại cả ngày". Từ một người có định kiến với pickleball, Minh Thư giờ đến sân hai lần mỗi tuần, và coi đó là thói quen sinh hoạt "khó bỏ".

Tại Việt Nam, sân chơi pickleball mọc lên khắp ba miền. Từ Hà Nội đến TP.HCM, từ Đà Nẵng đến Hải Phòng, pickleball xuất hiện tại: công viên, sân thể thao quận, khu đô thị, và gần đây là các trường đại học. Nhiều nơi từng là sân tennis bị bỏ trống đang được chuyển đổi một phần sang sân pickleball để đáp ứng nhu cầu. Điều đáng chú ý là lực lượng chơi chủ yếu không phải người lớn tuổi, mà là sinh viên, nhân viên văn phòng, và những ai yêu thích thể thao kết nối. 

Một lập luận khác cho rằng pickleball không thể được xem là thể thao bởi chơi pickleball trong một giờ cho số bước chân ít hơn đi bộ. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định số bước không phản ánh đúng cường độ vận động. Theo nghiên cứu của Đại học North Carolina (Mỹ), người chơi pickleball, đặc biệt trong nhóm trên 65 tuổi, đạt được mức vận động trung bình đến mạnh theo tiêu chuẩn của CDC, chỉ với hai buổi mỗi tuần. Nhịp tim của người chơi duy trì ở mức cao hơn so với những gì bước chân thể hiện.

Tại Việt Nam, pickleball được nhiều phòng gym và câu lạc bộ thể thao xem như bài tập cardio mới: phù hợp cho người bận rộn, ít gây chấn thương nhưng vẫn tạo độ nặng đáng kể khi thi đấu. Một trường đại học đào tạo chuyên về thể thao đã đưa pickleball vào giảng dạy để đào tạo huấn luyện viên và vận động viên chuyên nghiệp. 

Huấn luyện viên Quốc Anh (36 tuổi), ở quận Bình Thạnh, TP.HCM, từng là vận động viên tennis phong trào, sau khi thử pickleball đã quyết định chuyển nghề. "Ban đầu tôi tưởng đây là trò đùa. Tôi từng cười khi nghe bạn bè nói về pickleball. Sân nhỏ như vậy thì sao gọi là thể thao, bóng thì bằng nhựa. Nhưng khi vào sân, tôi bị cuốn ngay. Tốc độ lên lưới, phản xạ, chiến thuật… không thua gì tennis, thậm chí khó hơn ở vài điểm".

Không ít người chơi tennis coi pickleball là "phiên bản nhạt" của tennis. Nhưng theo các huấn luyện viên, đó là tâm lý tự nhiên khi đứng trước môn thể thao mới. Huấn luyện viên Quốc Anh chia sẻ: "Nhiều học viên của tôi từng là tay vợt tennis. Họ nghĩ pickleball đơn giản, nhưng vào sân thì bối rối vì nhịp độ nhanh ở cự ly gần. Sau vài buổi, ai cũng thừa nhận đây là môn hoàn toàn khác, không phải thay thế tennis mà là mang đến những trải nghiệm khác nhau".

Thực tế, pickleball đã tồn tại gần 60 năm, được chơi tại hơn 63 quốc gia, có hệ thống giải chuyên nghiệp, lượng người xem trực tuyến lớn và đang được một số tổ chức vận động vào chương trình Thế vận hội. Xét theo bất kỳ tiêu chí phổ biến nào, từ lịch sử, cộng đồng, thi đấu, luật lệ, pickleball đã đáp ứng đầy đủ.

Từ một trò chơi được sáng tạo tại Seattle năm 1965, pickleball hiện là môn thể thao phát triển nhanh nhất tại Mỹ, với mức tăng trưởng hơn 223% trong ba năm. Các trường đại học lớn đều có câu lạc bộ riêng, thu hút hàng trăm sinh viên chỉ trong vài tháng.

Trong nước, phong trào pickleball phát triển theo hướng tương tự: các sân được cải tạo từ sân tennis, sân bóng rổ tại công viên và trung tâm quận; nhiều câu lạc bộ mở lớp hướng dẫn cho người mới; các giải đấu phong trào diễn ra định kỳ hằng tháng. Một khảo sát của UPA Asia cho biết Việt Nam là quốc gia phát triển pickleball nhanh nhất ở châu Á, với tỉ lệ nhận biết pickleball của người Việt lên đến 88%. 

Cốt lõi tạo sức hút của pickleball là tính cộng đồng: người mới, người chơi lâu năm, người trẻ và trung niên đều có thể chơi chung một sân. Chỉ cần một cây vợt, một quả bóng và đôi giày là có thể vào sân. 

Với tốc độ phát triển hiện nay, các chuyên gia dự đoán pickleball có thể trở thành một trong những môn thể thao phổ biến nhất tại Việt Nam trong vòng 3-5 năm tới. Nhiều đơn vị đang lên kế hoạch: xây sân chuyên nghiệp, mở giải cấp quận - thành phố, đưa pickleball vào trường học, tổ chức lớp đào tạo huấn luyện viên chuẩn quốc tế. Đặc biệt, việc pickleball phù hợp với môi trường đô thị Việt Nam, diện tích hạn chế, quỹ thời gian ngắn, khiến môn này có lợi thế tự nhiên để phát triển lâu dài.

Pickleball không chỉ đơn thuần là một môn thể thao mới. Nó thách thức định kiến, phá bỏ khoảng cách thế hệ và mang lại một hình thức vận động phù hợp với nhịp sống hiện đại. Từ Mỹ đến Việt Nam, sức hút của pickleball đang lan tỏa tự nhiên – không cần quảng bá rầm rộ, bởi chính trải nghiệm trên sân đã đủ sức thuyết phục người chơi.