Những chiếc bóng của các huyền thoại SEA Games

Thành công tại SEA Games, trong tiềm thức giới mộ điệu Việt Nam, luôn được định hình bằng những cá nhân kiệt xuất hay các khoảnh khắc của định hình tương lai. Từ chiếc HCV đầu tiên của nữ VĐV điền kinh Vũ Bích Hường ở nội dung 110m rào hay chiếc HCB của đội tuyển bóng đá. Các giá trị ấy thậm chí còn rực rỡ hơn ở thời điểm hiện tại, khi số lượng HCV mỗi kỳ SEA Games của thể thao Việt Nam được đếm bằng hàng chục, hàng trăm.

Họ không chỉ là nhà vô địch, họ là những chiến binh mang gánh nặng kỳ vọng, biến thành tích cá nhân thành niềm kiêu hãnh dân tộc. Chúng ta từng có những người như thế. Những cái tên đã trở thành định nghĩa cho chính môn thể thao của họ. Những huyền thoại SEA Games.

Nguyễn Thị Ánh Viên, với 8 HCV trong một kỳ Đại hội, đã biến đường đua xanh thành sân khấu độc diễn. Vũ Thị Hương, "Nữ hoàng tốc độ", chạy bằng thứ phong độ vừa mãnh liệt, vừa xuất thần như vũ công trên đường piste, thách thức mọi giới hạn cự ly ngắn. Những tượng đài võ thuật như Trần Quang Hạ (Taekwondo), Cao Ngọc Phương Trinh (Judo) từng thống trị khu vực với những chiếc HCV nhiều kỳ liên tiếp ở hạng cân của mình. Hay như, Nguyễn Tiến Minh, người chưa từng đoạt HCV nhưng với 5 kỳ SEA Games, anh đã dùng chiếc vợt cầu lông để chống lại cả một hệ thống đào tạo chuyên nghiệp của Đông Nam Á, như một chiến công của sự cô đơn.

Họ là những đỉnh núi cao, mà đỉnh núi nào cũng để lại một khoảng lặng lớn khi người chinh phục ra đi. Cuộc chinh phục càng chông gai, kỳ vĩ thì khoảng trống càng lớn, cứ như thể một vài môn thi đấu của chúng ta chỉ may mắn nhờ "đúng người, đúng thời điểm".

Nhìn vào bảng tổng sắp huy chương của các kỳ SEA Games gần đây, thể thao Việt Nam vẫn mạnh. Nhưng sự mạnh mẽ đó đang được tạo nên bởi một tập thể đồng đều hơn là bởi những ngôi sao độc lập, có sức nặng truyền thông và tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài sàn đấu. Và một chi tiết không biết nên vui hay buồn: Hầu hết các môn thể thao từng sản sinh ra những huyền thoại đều đang chật vật tìm lại vị thế.

Sau Ánh Viên, bơi lội Việt Nam vẫn có những gương mặt để duy trì số lượng huy chương trong tốp 3 khu vực, nhưng không ai thực sự vượt lên. Đặc biệt là ở các nội dung bơi nữ, đó là cả một nỗi thất vọng vì đợi chờ người tiếp nối Ánh Viên.

Điền kinh, dù vẫn có Nguyễn Thị Oanh rực sáng, người hiếm hoi còn sót lại mang hào quang huyền thoại, nhưng cự ly ngắn đang dần tuột dốc. Taekwondo và Judo, dù có nỗ lực, vẫn chưa thể lấy lại ánh hào quang khu vực như thời kỳ của Trần Quang Hạ, Trần Hiếu Ngân, Cao Ngọc Phương Trinh. Cầu lông, không có Tiến Minh, trở lại với hình ảnh của một môn thể thao thiếu chiều sâu, thiếu ngôi sao kế thừa.

Đây không phải là sự chững lại đơn thuần, mà là sự gãy đổ của chu trình kế thừa trong một số môn mũi nhọn. Thành công của các huyền thoại cũ là sản phẩm của tài năng cá nhân vượt trội, đôi khi là sự nỗ lực phi thường trong điều kiện còn thiếu thốn. Họ là những "cây đại thụ" đứng một mình giữa rừng cây nhỏ, nhưng không kịp tạo ra khu rừng kế cận. Khi họ giã từ, họ mang theo cả bí quyết, cả kinh nghiệm chiến thắng.

Thể thao đỉnh cao luôn cần những biểu tượng. Những cá nhân không chỉ giành HCV, mà phải tạo ra được ảnh hưởng lan tỏa, khiến khán giả phải bàn tán, khiến truyền thông quốc tế phải chú ý, khiến cả một thế hệ trẻ lấy đó làm động lực để theo đuổi. Ngay như các môn tập thể bóng đá, bóng chuyền, còn cần đến những nhân vật xuất chúng vậy mà ở các môn cá nhân, chúng ta đang khan hiếm những cái tên có thể thay thế các huyền thoại về mặt tầm vóc.

SEA Games 33sắp đến, tổ chức tại Thái Lan, liệu trong những cái tên đang chuẩn bị cho cuộc chinh phục sắp tới, có ai mang trong mình tố chất của một huyền thoại? Liệu có một cá nhân nào, bằng tài năng và ý chí không thể chối cãi, có thể vượt qua áp lực, vượt qua thành tích của chính mình, để tạo ra một khoảnh khắc lịch sử đủ lớn để được khắc ghi, được nhắc đến mười năm sau?

Hay chúng ta sẽ lại tiếp tục sống dưới chiếc bóng quá lớn của những người đã đi trước?

Bạn đọc quan tâm đến SEA Games 33 (2025):

Các bài viết đặc sắc hay nhất về SEA Games 33

Cập nhật liên tục thông tin về SEA Games 2025

Lịch thi đấu SEA Games 33

Bảng huy chương SEA Games 33

Kết quả SEA Games 33