Thể thao Việt Nam đi SEA Games bằng 'xã hội hóa'

Đoàn thể thao Việt Nam dự kiến sẽ thi đấu 11 môn tại SEA Games 33 bằng nguồn xã hội hóa, tức là chiếm đến 1/4 tổng số môn mà chúng ta cử VĐV tranh tài. Xét về con số thì khá ấn tượng, nhưng có một thực tế không thể phủ nhận, nhiều môn trong nhóm này thuộc dạng "có thì cũng được..."!

Cụ thể là khá nhiều môn trong số này thực sự không phổ biến tại Việt Nam và cũng lần đầu xuất hiện ở SEA Games như các môn thể thao mùa Đông (trượt băng), mô-tô nước (Jetski), trượt ván hay bóng chày. Có dự thì cũng chưa chắc có huy chương hay tạo ra tác động lớn đến người hâm mộ trong nước. Nhưng các môn như bowling, leo núi tốc độ, e-sports, võ thuật tổng hợp, teqball... đều có lượng người chơi đông đảo ở Việt Nam. Việc các môn này "bị" xếp vào nhóm môn "bên lề" rất đáng suy nghĩ.

Lý do là bởi đó đều là những môn phù hợp với tố chất người Việt. Đơn cử như môn leo núi tốc độ, hiện đã được đưa vào chương trình Olympic và Việt Nam từng có huy chương SEA Games ở lần tổ chức đầu tiên cách đây 14 năm. Môn này đang được các quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia đầu tư mạnh do có tiềm năng tranh chấp huy chương Olympic và không nặng về đầu tư, lại phù hợp với đời sống đô thị.

Việc nằm trong nhóm môn xã hội hóa cho thấy chúng ta chưa thực sự quan tâm đến leo núi tốc độ, e-sports hay Teqball, môn vừa tổ chức giải vô địch thế giới tại Việt Nam.

Tuy nhiên, câu chuyện đáng bàn không phải là ở nhóm môn xã hội hóa mà là tại sao các môn "bên lề" thì lại thu hút được xã hội hóa để tham dự SEA Games trong khi số lượng môn chính thống tận dụng được nguồn lực bên ngoài để đi thì lại gần như không có?

Là vì không tìm được nguồn, hay vì đã có ngân sách Nhà nước nên không cần? Đơn cử như các đội tuyển bóng đá, vẫn sử dụng ngân sách Nhà nước cho việc dự SEA Games?

Việc các đội tuyển dự SEA Games là để đại diện cho quốc gia nên sử dụng tiền ngân sách thì cũng là hợp lý. Nhưng khi thể thao Việt Nam đang muốn vươn mình, tập quen dần với việc không đặt trọng tâm vào SEA Games, nơi chúng ta luôn có mặt trong 3 vị trí đầu, thì rõ ràng cần phải tăng tỷ trọng xã hội hóa các môn chính quy.

Nói cho cùng, dự SEA Games thì cũng khác nào dự giải vô địch Đông Nam Á hằng năm, chi phí di chuyển và lưu trú không quá nhiều, công tác chuẩn bị cũng chẳng quá phức tạp. Nếu tăng được nhiều môn xã hội hóa thì ngân sách dự SEA Games sẽ được giảm bớt, dồn sang cho nguồn kinh phí dự các giải châu Á, thế giới vốn cần thiết hơn, ít có khả năng thu hút tài trợ hơn.

Chúng ta không thể nào "bỏ qua" SEA Games, Đại hội thể thao lớn nhất khu vực bởi ngoài yếu tố chuyên môn còn mang nhiều giá trị khác. Tuy nhiên, trong tầm nhìn dài hạn của mình, ngành thể thao cũng đã xác định phải tập trung nhiều hơn cho các thành tích châu lục, Olympic.

Chính vì thế, việc tăng cường dự SEA Games bằng nguồn xã hội hóa là hành động thiết thực nhất để thể hiện việc chúng ta không xem nhẹ nhưng cũng không còn dồn toàn bộ nội lực cho SEA Games.

Ngoài ra, việc các môn ít phổ biến mà vẫn tạo được nguồn xã hội hóa để dự SEA Games cũng là một chi tiết đáng để các Liên đoàn/Hiệp hội của những môn phổ biến phải suy nghĩ. Hẳn nhiều người vẫn còn nhớ đến câu chuyện ở môn billiards, khi Liên đoàn không có tài chính để cử VĐV nữ sang dự giải thế giới tại Pháp nên "đá quả bóng" sang cho đơn vị trực tiếp quản lý VĐV của thể thao Đà Nẵng.

Việc dựa quá nhiều vào ngân sách, nhất là các sự kiện chính thức, có lẽ đã tạo ra thói quen xấu cho các Liên đoàn/Hiệp hội, kể cả với các môn dễ tiếp cận các nguồn xã hội hóa.