Tại sao SEA Games 2025 không có VAR?

Thái Lan là quốc gia sở hữu hạ tầng hiện đại bậc nhất khu vực và đã dùng VAR thường xuyên ở Thai League, thậm chí là Thai League 2. Nhưng SEA Games 2025 vẫn nói không với công nghệ hỗ trợ trọng tài.

Sai lầm nghiệt ngã của trọng tài trong trận chung kết bóng đá nữ SEA Games 33, khi bàn thắng hợp lệ của Nguyễn Thị Bích Thùy bị phất cờ việt vị, đã trở thành giọt nước tràn ly thổi bùng tranh cãi về chất lượng công tác điều hành tại đại hội thể thao lớn nhất Đông Nam Á. Vì sao một giải đấu tầm cỡ khu vực, có truyền thống hơn nửa thế kỷ, lại không thể đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu đã trở nên phổ biến ở các giải quốc nội?

Thái Lan đủ điều kiện cho VAR, nhưng...

Trước thềm giải đấu, kỳ vọng về việc áp dụng VAR tại SEA Games 33 là rất lớn. Thái Lan không chỉ có kinh nghiệm vận hành VAR từ nhiều năm qua mà còn là một trong những quốc gia Đông Nam Á triển khai công nghệ này bài bản nhất. Từ Thai League 1 đến Thai League 2, VAR đã trở thành một phần quen thuộc của bóng đá xứ Chùa vàng.

Hơn thế, 4 sân vận động phục vụ môn bóng đá tại SEA Games 33 – Rajamangala, sân Chiang Mai, cùng 2 sân của Chonburi FC – đều là những sân đạt chuẩn quốc tế và từng tổ chức nhiều trận đấu dùng VAR. Nói cách khác, cơ sở hạ tầng không phải vấn đề. Chính vì vậy, sự vắng mặt của VAR tại SEA Games khiến người hâm mộ càng khó hiểu. Không phải Thái Lan thiếu năng lực, cũng không phải công nghệ này quá xa lạ. Vấn đề nằm ở những yếu tố sâu xa hơn: Kinh phí, nhân sự và khung pháp lý.

Lý do lớn nhất và được chính Ban tổ chức SEA Games 33 thừa nhận là chi phí. Dù Thái Lan có sẵn thiết bị, nhưng triển khai VAR cho một giải đấu kéo dài nhiều tuần với hàng chục trận bóng đá nam và nữ lại là câu chuyện hoàn toàn khác.

Để vận hành VAR đúng chuẩn FIFA, cần rất nhiều hạng mục: Hệ thống camera đạt chuẩn VAR, bản quyền công nghệ và tín hiệu, xe VAR hoặc phòng tín hiệu chuyên dụng, hệ thống truyền dẫn tốc độ cao, đội ngũ kỹ thuật viên và trọng tài VAR được đào tạo. Tổng chi phí cho toàn bộ các trận đấu có thể lên tới hàng triệu USD – con số quá lớn trong bối cảnh SEA Games phải chia ngân sách cho hơn 40 môn thi đấu. VAR, dù quan trọng với bóng đá, vẫn chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh tổng thể của đại hội. Khi những môn khác cũng cần đầu tư cơ sở vật chất, dụng cụ, địa điểm và nhân sự, việc ưu tiên VAR là điều gần như không thể.

Ngoài vấn đề tài chính, SEA Games còn gặp khó khăn về nhân lực. VAR đòi hỏi trọng tài có chứng chỉ từ FIFA - một tiêu chuẩn rất khắt khe. Đông Nam Á hiện chỉ có số lượng nhỏ trọng tài đạt chuẩn VAR, vốn đã phải phục vụ cho các giải quốc nội và AFC Cup. Việc phân bổ đủ trọng tài VAR cho lịch thi đấu dày đặc 2-3 trận mỗi ngày là bất khả thi nếu không thuê thêm trọng tài quốc tế, đồng nghĩa với chi phí tăng gấp bội.

Tất nhiên, sẽ có người đặt câu hỏi: Dù không thể phân bổ VAR toàn bộ các trận thì ít nhất 2 trận chung kết cũng có thể bố trí được chứ.

Khung pháp lý và sự thờ ơ trong công tác tổ chức

Một lý do ít được nhắc đến nhưng có tính quyết định: SEA Games không phải giải đấu thuộc FIFA hay AFC. Đại hội nằm dưới sự quản lý của Liên đoàn Thể thao Đông Nam Á (SEAGF). Điều này đồng nghĩa: VAR không phải bắt buộc, FIFA không hỗ trợ công nghệ, nước chủ nhà phải tự chi toàn bộ, và phải tự chịu mọi rủi ro kỹ thuật nếu có sự cố.

Đối với một sự kiện truyền thống vốn chưa từng áp dụng VAR, các quốc gia đăng cai thường có xu hướng giữ nguyên mô hình cũ để tối giản chi phí. Dù điều này trái ngược với xu thế bóng đá hiện đại, nó lại phù hợp với cơ chế quản lý của SEA Games - nơi ưu tiên sự "gọn nhẹ" hơn là tính chuyên nghiệp tuyệt đối.

Tuy nhiên, ở SEA Games 2025, vấn đề không chỉ dừng lại ở chuyện cơ chế. Thái Lan bị chỉ trích nặng nề vì hàng loạt sự cố tổ chức như nhầm lịch thi đấu, nhầm quốc kỳ, bố trí ăn ở cẩu thả, sai sót liên tiếp trong điều hành trọng tài ở nhiều môn. Trong bối cảnh đó, người hâm mộ có lý do để tin rằng việc không triển khai VAR cũng là hệ quả của sự thiếu quyết tâm và thiếu chỉn chu. Khi 3 trong 4 sân bóng đã quen với VAR mà SEA Games vẫn không dùng, rất khó để nói rằng đó chỉ là vấn đề tài chính.

Sự cố trọng tài ở chung kết bóng đá nữ giữa Việt Nam và Philippines chỉ là ví dụ điển hình cho hệ lụy của việc thiếu công nghệ hỗ trợ. Trong môi trường bóng đá hiện đại, nơi các va chạm, quyết định nhạy cảm ngày càng nhiều, không có VAR đồng nghĩa với việc trọng tài phải đối mặt với áp lực khổng lồ – và sai lầm gần như là điều không tránh khỏi.

Đã đến lúc SEA Games phải thay đổi

Trong khi ASIAD, Olympic và nhiều giải đấu quốc tế đã xem VAR là tiêu chuẩn, việc SEA Games vẫn "đứng ngoài cuộc chơi" khiến hình ảnh giải đấu ngày càng kém uy tín. Người hâm mộ gọi SEA Games là "ao làng" không chỉ vì chất lượng cầu thủ, mà vì công tác tổ chức không theo kịp thời đại.

SEA Games 33 đã cho thấy một sự thật: Khi bóng đá phát triển nhanh, công nghệ trở thành điều kiện bắt buộc để bảo vệ sự công bằng. Việc tiếp tục tổ chức một giải đấu mà trọng tài không được hỗ trợ, và sai lầm không thể sửa chữa, sẽ khiến SEA Games không bao giờ vươn lên được dù các cầu thủ trong khu vực ngày càng tiến bộ.

Tương lai của bóng đá SEA Games phụ thuộc vào việc các nước chủ nhà dám thay đổi hay không. VAR không còn là thứ "xa xỉ", mà là yêu cầu tối thiểu của bóng đá thế giới. Và nếu SEA Games muốn được nhìn nhận như một giải đấu nghiêm túc, công nghệ này phải được đưa vào chương trình từ những kỳ tiếp theo.

Bạn đọc quan tâm đến SEA Games 33 (2025):

Các bài viết đặc sắc hay nhất về SEA Games 33

Cập nhật liên tục thông tin về SEA Games 2025

Lịch thi đấu SEA Games 33

Bảng huy chương SEA Games 33

Kết quả SEA Games 33