Khi ballad chọn ở lại với cảm xúc

Khi không khí Giáng sinh đang ngập tràn khắp muôn nơi, ca sĩ Hoài Lâm ra mắt một nhạc phẩm ballad của nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường mang tên Mùa đông nhắc tim còn thương.

Xem chuyên đề Nhạc Việt ngày nay TẠI ĐÂY

MV được giới thiệu ngày 20/12/2025 trên kênh YouTube cá nhân của nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường với 330 nghìn người đăng ký. Tính đến sáng qua, 22/12, tức là sau hơn 2 ngày, MV thu hút được hơn 12 nghìn lượt xem cùng với đó là nhiều bình luận. Nghe Mùa đông nhắc tim còn thương có những điều để ngẫm.

Hình ảnh tối giản

Ballad là một thể loại vừa quen thuộc vừa dễ rơi vào lối mòn trong nhạc Việt đại chúng hiện nay. Chính vì thế, mỗi sản phẩm ballad ra mắt công chúng đều phải đối diện với câu hỏi: Có mang lại điều gì mới không, hay chí ít, cảm xúc có đủ thật để người nghe muốn ở lại? Với Mùa đông nhắc tim còn thương do nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường sáng tác, Hoài Lâm thể hiện thì câu trả lời không nằm ở sự mới mẻ về hình thức, mà ở cách tác phẩm chấp nhận đi chậm, đi sâu và "thủy chung" với nỗi buồn.

Mùa đông nhắc tim còn thương được xây dựng theo tinh thần quen thuộc của dòng ballad tự sự với hình ảnh tiết chế, không gian trầm, nhịp kể chậm rãi. Không có cao trào kịch tính, không cố gắng kể một câu chuyện cụ thể với nhiều biến cố, MV chọn cách đặt người xem vào trạng thái cảm xúc, hơn là dẫn dắt bằng cốt truyện.

Mùa đông trong MV không đơn thuần là bối cảnh thời tiết. Đó là một trạng thái tinh thần, nơi con người thu mình lại, đối diện với những ký ức cũ, những mối quan hệ đã lỡ dở. Điểm đáng chú ý là MV không "giải thích" bài hát. Nó để ca từ và giai điệu tự kể câu chuyện của mình. Đây là một lựa chọn an toàn, phù hợp với tinh thần tác phẩm: Không cần minh họa quá nhiều cho một nỗi buồn vốn đã rõ hình hài.

Ca từ cảm xúc

"Mùa đông về giữa cảm giác cô đơn/ Mùa đông lạnh lắm, tay nắm tay buông" - câu hát ngắn, cấu trúc đơn giản, nhưng đủ sức gợi ra khoảnh khắc then chốt của một mối quan hệ: Khoảnh khắc buông tay.

Không bi lụy, không trách móc, chỉ là sự thừa nhận rằng cái lạnh lớn nhất không đến từ thời tiết, mà đến từ sự rời xa của con người.

"Chân lý đôi lúc còn sai/ Có ai nói yêu, yêu hoài" - ca từ không cố triết lý hóa tình yêu, mà chỉ thừa nhận một sự thật giản dị rằng con người ta khi yêu thường sai khi tin rằng cảm xúc sẽ không đổi thay. Chính sự giản dị này khiến bài hát dễ chạm đến người nghe hơn là những tuyên ngôn lớn.

Phần điệp khúc của Mùa đông nhắc tim còn thương có giai điệu bắt tai. Phần này không tạo cao trào bằng cách đẩy giai điệu lên quá cao hay dồn dập cảm xúc mà mở rộng nỗi buồn theo chiều ngang - lan tỏa, thấm dần: "Có ai từng yêu mà không đau lòng/ Đến khi ngừng yêu nước mắt cạn dòng". Đây là kiểu câu hỏi tu từ rất quen thuộc, nhưng vẫn hiệu quả bởi tính phổ quát. Người nghe không cần phải đồng nhất hoàn toàn với câu chuyện trong bài hát, họ vẫn dễ dàng tìm thấy chính mình trong đó.

Cách dùng từ của Nguyễn Minh Cường khá thú vị, đắt nhất trong Mùa đông nhắc tim còn thương phải kể tới đó chính là tiêu đề, ở đấy tác giả này dùng cụm từ "tim còn thương". Có thể nói, đó là trạng thái lửng lơ sau chia tay. Tác giả không chọn "còn yêu", cũng không chọn "đã quên", mà là "tim còn thương" - một trạng thái rất đời, rất thật. Nói sâu hơn, "thương" ở đây là cảm xúc còn sót lại sau khi lý trí đã hiểu rằng mọi thứ nên dừng lại. Nó không đủ mạnh để níu kéo, nhưng cũng chưa đủ yếu để biến mất. Đây chính là "vùng xám" cảm xúc mà rất nhiều người từng đi qua, nhưng không phải ca khúc nào cũng chạm được tới.

Bản ballad vừa vặn

Nguyễn Minh Cường không né tránh những biểu tượng quen thuộc của ballad: Mùa đông, mưa, phố cũ, ký ức, chia xa. Nhưng anh không dùng chúng như những hình ảnh trang trí, mà như những mảnh ghép của một trạng thái tâm lý kéo dài. Nói cách khác, lựa chọn chủ đề mùa đông đồng nghĩa biểu tượng cũ nhưng cách kể thì không cũ.

Về mặt hòa âm, ca khúc trung thành với cấu trúc ballad truyền thống. Không có những chuyển đoạn bất ngờ hay xử lý phức tạp. Điều này có thể khiến những người tìm kiếm sự mới lạ cảm thấy an toàn, nhưng với Mùa đông nhắc tim còn thương, sự an toàn ấy lại là một lựa chọn có chủ ý.

Âm nhạc được "thiết kế" để phục vụ giọng hát, chứ không cạnh tranh với nó. Nhịp chậm, giai điệu trải dài, khoảng trống đủ lớn để cảm xúc có thời gian lan tỏa. Đây là kiểu âm nhạc phù hợp với việc nghe một mình, trong không gian riêng - đúng tinh thần "nhật ký" mà Nguyễn Minh Cường theo đuổi.

Được biết, Mùa đông nhắc tim còn thương là một tác phẩm nằm trong dự án âm nhạc Music Diary kéo dài trong nhiều năm của nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường. Đặt nó trong tổng thể dự án càng thấy rõ tính nhất quán trong tư duy sáng tác của anh.

Music Diary không phải là một album theo nghĩa truyền thống, mà giống như chuỗi ghi chép cảm xúc bằng âm nhạc. Mỗi ca khúc là một trang nhật ký, phản ánh một trạng thái tâm lý cụ thể: Yêu, mất, nhớ, buông, chấp nhận.

Sự gặp gỡ tác giả - ca sĩ

Thật tình cờ mà như hữu ý, khi tôi thực hiện bài viết này tại một nơi rất đặc biệt - Đặc khu Côn Đảo, TP.HCM. Trong sự thanh thản ở một không gian yên bình thì đâu đó văng vẳng câu hát da diết "Buồn làm chi em ơi xót xa xin gửi lên trời/ Chờ ngày mưa thôi rơi mang nỗi sầu lìa xa tầm với". Có thể nói Hoa nở không màu từng được xem là dấu mốc cộng hưởng mạnh mẽ giữa nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường và ca sĩ Hoài Lâm. Và Mùa đông nhắc tim còn thương có thể xem như một chương tiếp nối, trầm tĩnh và chiêm nghiệm hơn trong cùng hành trình cảm xúc ấy.

Ở Hoa nở không màu, Nguyễn Minh Cường viết về nỗi đau đang diễn ra. Ca khúc đặt người nghe vào thời điểm chia tay còn nóng hổi, khi cảm xúc chưa kịp lắng xuống, âm nhạc được đẩy lên những cao trào rõ rệt, tạo điều kiện để người hát bộc lộ sự tổn thương một cách trực diện. Ngược lại, Mùa đông nhắc tim còn thương được viết từ sau chia tay, khi nỗi đau đã lùi lại phía sau, nhưng dư âm thì vẫn còn. Ca khúc không tập trung vào bi kịch, mà đi sâu vào trạng thái lửng lơ của cảm xúc - nơi lý trí đã chấp nhận, nhưng con tim vẫn chưa nguôi. Nỗi buồn ở đây không còn sắc cạnh, mà trải dài, thấm chậm và bền bỉ.

Từ góc nhìn hành trình sáng tác, 2 ca khúc cho thấy sự chuyển dịch từ bộc phát cảm xúc sang chiêm nghiệm của tác giả. Đồng thời, sự kết hợp giữa Nguyễn Minh Cường và Hoài Lâm không phải là điều mới, nhưng vẫn cho thấy sự ăn ý đặc biệt. Có vẻ như cả 2 cùng chung một điểm là không giấu giếm sự mong manh trong cảm xúc.

Hoài Lâm không phải là ca sĩ của kỹ thuật phô diễn, giọng hát của anh giàu cảm xúc, có độ nén và một cảm giác tổn thương rất thật. Trong Mùa đông nhắc tim còn thương, Hoài Lâm không "diễn" nỗi buồn, anh sống trong nó. Cách hát gần với kể chuyện, đôi chỗ như thì thầm riêng tư. Có lẽ, với Nguyễn Minh Cường, Hoài Lâm là giọng hát có khả năng truyền tải đúng tinh thần tác phẩm không lên gân, không kịch tính hóa nỗi đau, mà để cảm xúc tự bộc lộ.

Trong bối cảnh thị trường âm nhạc ngày càng ưa chuộng sự nhanh, mạnh và dễ quên, việc một bài hát chọn đi chậm, chọn ở lại với cảm xúc là điều đáng trân trọng.

Đây là một bản ballad đúng nghĩa, không mới mẻ về hình thức, nhưng đủ chân thành để người nghe cảm thấy được thấu hiểu. Trong sáng tác ca khúc, Nguyễn Minh Cường tiếp tục khẳng định con đường nhất quán là lấy cảm xúc làm trung tâm. Với Hoài Lâm, đây là một không gian phù hợp để giọng hát được là chính nó. Và với người nghe, Mùa đông nhắc tim còn thương giống như một buổi tối dù lạnh nhưng không làm nỗi buồn biến mất.