Đợt mưa lũ Nam Trung Bộ từ 16 - 22/11/2025 là một hiện tượng cực đoan, vượt kỷ lục lịch sử

Đợt mưa lũ Nam Trung Bộ từ ngày 16 đến 22/11/2025 được cơ quan khí tượng thủy văn đánh giá là một hiện tượng thời tiết cực đoan, vượt kỷ lục lịch sử, cả về lượng mưa lẫn mức lũ trên nhiều lưu vực sông. 

Điểm đặc biệt chưa từng ghi nhận trong hơn 50 năm quan trắc là nhiều sông lớn đồng thời vượt lũ lịch sử, với tần suất lặp lại rất hiếm, vượt xa “mức lũ tính toán thông thường”.

Do tác động của không khí lạnh tăng cường kết hợp với nhiễu động gió Đông hoạt động mạnh, từ đêm 15 đến ngày 21/11, các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa đã hứng chịu một đợt mưa lớn trên diện rộng. 

Mưa lũ những ngày qua trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk khiến 09 nhà bị sập đổ và cuốn trôi. Theo thống kê sơ bộ của các địa phương, có 39.517 lượt nhà bị ngập; số hộ bị cô lập là 11.586 hộ; số hộ phải di dời khẩn cấp là 11.530 hộ

Trọng tâm mưa nằm ở vùng núi phía tây, tây nam khu vực từ TP.Huế - Đà Nẵng và các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa; đặc biệt một số nơi ở tỉnh Đắk Lắk ghi nhận mưa đặc biệt lớn trong ngày 19/11. Tổng lượng mưa 6 ngày (từ 19h ngày 15/11 đến 19h ngày 21/11) tại nhiều trạm đạt mức rất cao; tại Thừa Thiên Huế, nhiều trạm vùng núi và hồ chứa ghi nhận lượng mưa lên tới 700–900 mm, như Bình Điền 912,0 mm, Tà Lương 910,6 mm, Bình Điền A Lưới 828,8 mm. 

Trước tình hình nguy cấp, từ đêm ngày 18/11/2025, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang cùng chính quyền và nhân dân xã Duy Nghĩa, thành phố Đà Nẵng đã được huy động để gia cố tuyến kè An Lương và sẵn sàng di dời nhân dân khỏi vùng nguy hiểm

Ở Đà Nẵng, một số trạm miền núi như Trà Dơn, Khâm Đức đạt 735–875 mm. Tại Quảng Ngãi, nhiều điểm vùng núi có lượng mưa 800–900 mm, như Pờ Ê 901,4 mm, Sơn Tây 834,2 mm, Sơn Mùa 802,6 mm. Tại Đắk Lắk, khu vực phía đông có nơi ghi nhận trên 1.500–1.800 mm, như Sông Hinh 1.861,8 mm, Sông Hinh 4: 1.759,4 mm, Hòa Mỹ Tây 1.575,0 mm, Sơn Long 1.363,8 mm, trong khi tại Khánh Hòa, Đại Lãnh đạt 1.071,1 mm, Khánh Hiệp 1.002,1 mm, Sơn Thái và Suối Cát đều trên 870 mm.

Báo cáo cho biết lượng mưa tại nhiều trạm như Sơn Hòa 601,2 mm, Quy Nhơn 380,6 mm đã vượt các kỷ lục lịch sử từng ghi nhận; một số trạm khác như Sơn Thành Tây, Sơn Thành Đông, Hòa Mỹ Tây, Sông Hinh ghi nhận tới 1.000–1.200 mm chỉ trong vài ngày. Theo phân loại của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), đây là các sự kiện hiếm gặp, gần như không thể dự báo chính xác định lượng.

Do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài, từ đêm 18 đến rạng sáng 19/11/2025, nước từ sông Hà Thanh và sông Kôn dâng cao đột ngột, gây ngập sâu trên diện rộng tại phường Quy Nhơn Bắc và xã Tuy Phước, tỉnh Gia Lai

Không chỉ mưa lớn trong đợt chính, lượng mưa tích lũy từ tháng 10 đến giữa tháng 11/2025 tại khu vực Nam Trung Bộ đã đạt mức rất cao, cao hơn trung bình nhiều năm 120–200%, khiến đất đai bão hòa. Khi bước vào đợt mưa chính, chỉ cần thêm 300–500 mm mưa bổ sung là đủ để hình thành lũ lớn. 

Thống kê 30 năm cho thấy các đợt lũ lớn ở Nam Trung Bộ thường xảy ra trước ngày 15/11, tuy nhiên đợt lũ năm 2025 lại đến muộn hơn quy luật. Báo cáo nhận định, sự kiện lũ lớn bất thường này là minh chứng rõ ràng cho thấy quy luật lũ truyền thống đang thay đổi, phản ánh xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường do tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi của hoàn lưu, bão và áp thấp nhiệt đới. Thiên tai đang xảy ra thường xuyên hơn và khốc liệt hơn, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực dự báo, quản lý rủi ro và phòng chống thiên tai cho khu vực này.

Mưa lớn kéo dài đã khiến nhiều nơi ở khu vực Đơn Dương, vựa rau lớn nhất của tỉnh Lâm Đồng, bị ngập trắng suốt mấy ngày qua

Về diễn biến lũ, từ ngày 16 đến ngày 22/11, trên các sông từ Quảng Trị đến Lâm Đồng đã xuất hiện một đợt lũ lớn, có nơi lũ đặc biệt lớn và lũ lịch sử. Nhiều trạm ghi nhận đỉnh lũ vượt báo động 3, thậm chí vượt các mốc lũ lịch sử đã tồn tại hàng chục năm. 

Tại sông Ba, đỉnh lũ ở trạm Củng Sơn đạt 40,99 m lúc 1 giờ ngày 20/11, cao hơn báo động 3 tới 6,49 m và vượt mức lũ lịch sử năm 1993 thêm 1,09 m. Ở trạm Phú Lâm, đỉnh lũ 5,40 m lúc 3 giờ ngày 20/11, cao hơn báo động 3 là 1,70 m và vượt lũ lịch sử năm 1993 (5,21 m) thêm 0,19 m; đỉnh lũ tại đây trong đợt này được ước tính có chu kỳ lặp lại khoảng 50 năm, thuộc loại tần suất hiếm. Trên sông Kỳ Lộ (Đắk Lắk), tại trạm Hà Bằng, mực nước đỉnh 13,90 m lúc 12 giờ ngày 19/11, cao hơn báo động 3 là 4,4 m, vượt mức lũ lịch sử trước đó. 

Ngày 20/11/2025, trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa tiếp tục có mưa to đến rất to, khiến mực nước trên các sông, suối dâng cao. Nhiều khu vực dân cư bị ngập sâu, chia cắt

Trên sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), trạm Ninh Hòa ghi nhận đỉnh lũ 6,77 m lúc 14 giờ ngày 20/11, cao hơn báo động 3 là 1,07 m và vượt lũ lịch sử năm 1986 (6,58 m) thêm 0,19 m. Trên sông Cái Nha Trang, trạm Đồng Trăng đo được đỉnh lũ 13,14 m lúc 5 giờ ngày 20/11, cao hơn báo động 3 là 2,14 m, chỉ thấp hơn lũ lịch sử năm 2009 là 0,28 m. Trên sông Krông Ana (Đắk Lắk), tại trạm Giang Sơn, đỉnh lũ đạt 426,53 m lúc 13 giờ ngày 21/11, cao hơn báo động 3 là 2,53 m. 

Nhiều sông khác như Kiến Giang, Thạch Hãn, Bồ, Hương, Vu Gia – Thu Bồn, Trà Khúc, Vệ cũng ghi nhận đỉnh lũ ở mức báo động 2–3, có nơi trên báo động 3 hàng chục đến hàng trăm cm. Ngập lụt nghiêm trọng đã xảy ra trên diện rộng tại các tỉnh, thành phố từ Quảng Trị đến Khánh Hòa.

Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 huy động hơn 100 cán bộ, chiến sĩ hỗ trợ Khánh Hòa khắc phục ngập lụt

Báo cáo nhấn mạnh: từ ngày 16 - 22/11, lũ lớn, lũ đặc biệt lớn và lũ lịch sử đã xuất hiện trên nhiều sông từ Quảng Trị đến Khánh Hòa và Lâm Đồng. Tại một số trạm trên sông Kỳ Lộ, hạ lưu sông Ba (Đắk Lắk), sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Đa Nhim (Lâm Đồng) đã ghi nhận mức lũ vượt lịch sử trong vòng 30–40 năm trở lại đây; trong đó đỉnh lũ trên sông Ba tại trạm Phú Lâm trong đợt này có chu kỳ lặp lại ước tính khoảng 50 năm (tần suất hiếm). 

Đặc điểm đặc biệt của đợt lũ lần này là nhiều sông lớn cùng vượt lũ lịch sử: sông Kỳ Lộ vượt kỷ lục năm 2009, sông Ba vượt kỷ lục năm 1993, sông Dinh Ninh Hòa vượt kỷ lục năm 1986. Hiện tượng lũ đồng thời phá kỷ lục trên 3–5 lưu vực được đánh giá là cực kỳ hiếm, gần như chưa từng xuất hiện trong hơn 50 năm quan trắc, và không thuộc “mức lũ tính toán thông thường”. 

Từ đêm ngày 19 đến sáng 20/11/2025, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục có mưa lớn kéo dài, khiến nhiều khu vực bị ngập sâu và chia cắt

Về nguyên nhân, đợt mưa lũ từ 15–21/11/2025 là kết quả của tổ hợp nhiều hình thái thời tiết cực đoan. Ở độ cao 1.500–5.000 m, nhiễu động trong đới gió Đông hoạt động mạnh, kết hợp với không khí lạnh cường độ rất mạnh, đặc biệt từ đêm 17/11, tạo ra vùng hội tụ ẩm từ tầng thấp đến tầng cao. Hơi nước từ Biển Đông liên tục được vận chuyển vào Trung Bộ và Tây Nguyên, trong khi địa hình dãy Trường Sơn đóng vai trò “chắn gió”, kích thích đối lưu phát triển mạnh và duy trì mưa kéo dài. Lượng mưa phổ biến 800–1.700 mm tại nhiều nơi, vượt xa khả năng tiêu thoát tự nhiên. 

Tại Đắk Lắk, ngày 23/11/2025, nước lũ rút dần, nước lũ rút đến đâu đến đâu bà con Phường Đông Hòa khắc phục tới đó để sớm ổn định đời sống

Đặc điểm địa hình – thủy văn của Trung Bộ với các lưu vực sông ngắn, độ dốc lớn khiến nước mưa tập trung rất nhanh về hạ lưu, dẫn tới lũ quét, lũ ống, lũ lên nhanh trong vài giờ; triều cường dâng cao càng làm chậm tiêu thoát nước. Biến đổi khí hậu được xác định làm cho các hình thái mưa cực đoan trở nên mạnh hơn và khó dự báo hơn, đồng thời gia tăng tần suất lũ lớn trong 10–15 năm gần đây, với nhiều trạm ghi nhận lượng mưa vượt 1.000–1.700 mm/đợt.

Những ngày qua, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai đã huy động 1.858 cán bộ chiến sĩ và đang đề nghị tăng cường 1.850 chiến sĩ, điều động 70 phương tiện như: ca nô, xuồng, 3 xe thiết giáp và 34 xe ô tô các loại để vận chuyển thực phẩm, nhu yếu phẩm tiếp cận và hỗ trợ người dân khu vực bị cô lập do mưa lũ

Trận lũ lịch sử từ ngày 16 đến 22/11/2025 tại Nam Trung Bộ thêm một lần nữa cho thấy mức độ dễ tổn thương của nước ta trước các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là mưa và lũ. Kể từ đầu năm, sau Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ, khu vực Nam Trung Bộ đã trở thành “tâm lũ”, cho thấy mức độ khốc liệt của thiên tai ở vùng này. 

Báo cáo khẳng định, trong bối cảnh quy luật lũ truyền thống đang thay đổi và xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, việc tăng cường năng lực dự báo, quản lý rủi ro và phòng chống thiên tai là yêu cầu cấp bách, nhằm giảm thiểu thiệt hại trước những trận lũ vượt mọi kịch bản tính toán thông thường có thể còn tiếp diễn trong tương lai.