“Bản thiết kế tổng thể” định hướng chuyển đổi số toàn diện quốc gia

Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số theo Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN ngày 8/10/2025 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.

Xem chuyên đề Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia TẠI ĐÂY

Đây là bước đi quan trọng nhằm thống nhất nền tảng dữ liệu, hạ tầng và các chuẩn kết nối trong toàn bộ hệ sinh thái khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia. Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn là “bản thiết kế tổng thể” giúp định hướng chuyển đổi số đồng bộ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, bảo đảm tính liên thông, chia sẻ dữ liệu và nâng cao năng lực quản trị bằng công nghệ số. Quyết định này cũng thể hiện rõ cam kết của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc hiện thực hóa Chiến lược dữ liệu đến năm 2030, góp phần xây dựng Chính phủ số và nền kinh tế dựa trên tri thức, dữ liệu và đổi mới sáng tạo.

Đưa Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển

Bà Mai Thùy Ngân, Giám đốc Trung tâm Công nghệ - Chính phủ số, Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, khung kiến trúc tổng thể quốc gia số (gọi tắt là Khung quốc gia) giúp khái quát mô hình kiến trúc số tổng thể cho quốc gia, trong đó xác định những thành phần dùng chung, cơ bản nhất cho các cơ quan trong hệ thống chính trị các cấp; bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin; bảo đảm kết nối, chia sẻ, dùng chung tài nguyên, dữ liệu; tránh trùng lặp trên quy mô quốc gia; đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Khung quốc gia thống nhất các khung kiến trúc, kiến trúc hiện có; tiết kiệm chi phí, dùng chung nền tảng và dữ liệu, hạn chế đầu tư trùng lặp; giúp tăng tính minh bạch thông qua dữ liệu mở, tăng cường trách nhiệm giải trình và sự tham gia của xã hội; tăng mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Khung quốc gia được áp dụng tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ quan của Đảng ở Trung ương và địa phương, các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các tổ chức chính trị - xã hội. Các cơ quan, tổ chức khác có thể tham khảo để triển khai áp dụng.

Tầm nhìn của Khung quốc gia đến năm 2045 là đưa Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển, có năng lực tự chủ về công nghệ lõi, trong đó kinh tế số chiếm 50% GDP và là động lực chính của tăng trưởng bền vững.

Khung quốc gia cũng đặt ra hàng loạt mục tiêu cụ thể đến năm 2030: 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình; 100% hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính được số hóa; 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI); 100% hệ thống thông tin kết nối, chia sẻ dữ liệu qua dịch vụ chia sẻ dữ liệu; đào tạo kỹ năng số cơ bản cho tối thiểu 10 triệu người dân, hỗ trợ 1 triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, góp phần tăng năng suất lao động ít nhất 15%.

Khung quốc gia xác lập 7 nguyên tắc cốt lõi, thể hiện tư duy chuyển đổi từ “quản lý hành chính” sang “quản trị phát triển”. Trong đó, nguyên tắc đầu tiên là: quản trị dựa trên kết quả - mọi hợp phần phải hướng tới hiệu quả thực chất, có thể đo lường, nâng cao mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

Các nguyên tắc khác gồm: lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành dựa trên dữ liệu theo thời gian thực; vận hành thông minh và tự động hóa trên cơ sở ưu tiên ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI First); phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trên nền tảng số; lấy người dùng làm trung tâm với hệ sinh thái dịch vụ hợp nhất; bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng là yêu cầu tiên quyết, xuyên suốt; thúc đẩy phát triển dữ liệu mở, nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và đổi mới sáng tạo

Ngoài ra, Khung quốc gia nhấn mạnh các nguyên tắc thiết kế hiện đại như: API mở, Security by Design, Modular Design, Cloud First, AI First, Data Centric để bảo đảm khả năng tích hợp, mở rộng, thích ứng công nghệ mới như AI, Blockchain, IoT, dữ liệu lớn, 5G/6G…

Việc triển khai Khung quốc gia được chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn 2025–2026 (Nền tảng): hoàn thiện hạ tầng và nền tảng lõi; kết nối, chuẩn hóa dữ liệu; ban hành khung kiến trúc số cấp bộ, cấp tỉnh. Giai đoạn 2027–2028 (Tích hợp): hoàn thiện các nền tảng chuyên ngành theo chuẩn kiến trúc quốc gia, bảo đảm liên thông dữ liệu trên phạm vi toàn quốc. Giai đoạn 2029–2030 (Tối ưu và Thông minh hóa): phát triển hệ sinh thái số quốc gia, ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong điều hành, cung cấp dịch vụ công thông minh, liền mạch.

Đảm bảo tính kết nối, đồng bộ

Tại Hội nghị phổ biến, hướng dẫn triển khai Khung Kiến trúc tổng thể quốc gia số, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long cho biết, theo Quy định số 05-QĐ/BCĐTW ngày 27/8/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển Khoa học, Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số, Bộ Khoa học và Công nghệ được giao nhiệm vụ ban hành Khung Kiến trúc tổng thể quốc gia số trong tháng 9/2025. Theo đó, Khung được xây dựng trên tinh thần bảo đảm tính liên thông, đồng bộ, xác định rõ các nền tảng dùng chung từ Trung ương đến địa phương; địa phương có thể tự đầu tư triển khai trên cơ sở thống nhất, tránh trùng lặp, lãng phí.

Tinh thần, quan điểm xuyên suốt của Bộ Khoa học và Công nghệ là xây dựng Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số phải đảm bảo tính kết nối, đồng bộ, liên thông giữa các khối cơ quan, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Trong đó quy định rõ, những phần dùng chung từ Trung ương đến địa phương thì bộ, ngành phải đầu tư làm, địa phương kế thừa sử dụng. Những phần dùng riêng, trong phạm vi của mình, các bộ, ngành, địa phương triển khai theo quy định, để tránh lãng phí.

“Khung quốc gia là trụ cột kỹ thuật và thể chế cho quá trình chuyển đổi số toàn diện của Việt Nam, là căn cứ để xây dựng, kết nối và chuẩn hóa các khung kiến trúc số của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, MTTQ, các bộ, ngành, địa phương. Việc ban hành Khung quốc gia thể hiện vai trò đầu mối của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc kiến tạo chính sách, dẫn dắt công nghệ, bảo đảm mọi thành phần của hệ thống chính trị cùng hướng tới một nền quản trị quốc gia thống nhất, vận hành thông minh, minh bạch, hiệu quả, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của tiến trình phát triển quốc gia số”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh.

Việc ban hành Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số là dấu mốc quan trọng khẳng định vai trò tiên phong của Bộ Khoa học và Công nghệ trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện quốc gia, góp phần xây dựng Chính phủ số, phát triển kinh tế số, xã hội số, đưa Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển, tự chủ, sáng tạo và thịnh vượng.