Từ Bắc Kinh đến London: Siêu cường mới & đế chế cũ

Có thể so sánh hai lễ khai mạc như những buổi trình diễn của một bên là nhà giàu mới nổi, còn bên kia là quý tộc đã sa sút. Xuất phẩm ầm ĩ, đông đúc, gây chóng mặt, hài hước và đầy chất thơ của đạo diễn từng đoạt giải Oscar, Danny Boyle, đưa người xem từ sự ngỡ ngàng này đến ngạc nhiên khác. Những điều điển hình nhất về một nước Anh đầy tự hào đã có mặt trong buổi trình diễn tối thứ Sáu, một bầy cừu (và một con chó chăn cừu chạy lăng xăng) của những ngày mà nước Anh còn thống trị toàn bộ thị trường vải sợi và may mặc toàn cầu; ban nhạc rock Sex Pistols đã khởi xướng phong trào nhạc punk đương đại; Chúa tể Voldemort, kẻ-mà-ai-cũng-biết-là-ai trong Harry Potter, vốn còn đang làm mưa làm gió trên các rạp phim và hiệu sách toàn cầu. Rồi còn đó kỹ sư Isambard Kingdom Brunel, nhà ảo thuật cầu đường thế kỷ 19, người đã xây dựng những công trình như đường hầm sông Thames và cầu treo Clifton qua sông Avon George mà người Anh còn dùng tới tận ngày nay; ý tưởng rằng những chiếc vòng Olympic được đúc trong cả xưởng của Anh trong thời cách mạng công nghiệp; gia đình Partridge trong bộ phim Bốn đám cưới và một đám ma và còn nhiều nữa những biểu tượng của nước Anh.

"Là sự kiện của người dân"

Tất cả khiến người xem đi qua một trải nghiệm lúc thì sâu lắng, khi thì vui nhộn, tất cả đều hướng về nỗi luyến tiếc quá khứ, nhưng không quên một cái nhìn can đảm vào tương lai. Buổi khai mạc có thể không được hoành tráng như ở Bắc Kinh 4 năm trước, nhưng chắc chắn không kém phần ý nghĩa, khi nó vẽ lên bức tranh chân dung có phần điên rồ, như chính cá tính của đạo diễn phim "Triệu phú ổ chuột", về một đất nước đã thay đổi không thể nào nhận ra kể từ lần gần nhất nó làm chủ nhà một kỳ Thế vận hội vào mùa hè hậu chiến 1948.

Olympic London 2012 thông minh, ý nhị, khiêm tốn nhưng không kém phần ấn tượng

Khi đó nước Anh nghèo đến mức các VĐV phải ở tạm trong những doanh trại quân đội, tự mang theo khăn tắm và không có một công trình mới nào cho Thế vận hội. Khi đó chi phí tổ chức  không tới 750.000 bảng, có lãi một ít và khiến nước Anh tự hào về việc vượt qua chiến tranh một cách thành công. Còn năm 2012, ngay cả trong thời buổi kinh tế ảm đạm nhất trong nhiều thập kỷ qua, vẫn là một cảnh tượng lộng lẫy đầy niềm tin khi 80.000 người ngồi chật kín SVĐ Olympic. Họ đến đó bằng tàu viên đạn và những làn đường dành riêng.

Một chút mưa không làm ảnh hưởng nhiều mà chỉ khiến lễ khai mạc thêm phần lãng mạn. Nữ hoàng Elizabeth II đã có mặt, sau khi cùng đóng một đoạn hoạt cảnh ngắn với diễn viên Daniel Craig, James Bond mới nhất, trong đó đạo diễn tạo cảm tưởng bà nhảy dù xuống từ một chiếc trực thăng.

Một trong những bí mật lớn nhất buổi lễ, ai sẽ đốt đuốc, được tiết lộ sau màn trình diễn 3 giờ 45 phút, với 7 VĐV trẻ đón đuốc từ tay chèo thuyền người Anh Steve Redgrave. Boyle đã mất 2 năm làm việc cật lực cho không đầy 4 tiếng đồng hồ đó. Trước khi nó diễn ra, cuộc tranh luận tập trung chủ yếu vào việc làm sao Anh có thể vượt qua nước chủ nhà lần trước, Trung Quốc 2008. 4 năm về trước, Bắc Kinh đã có một lễ khai mạc gây choáng ngợp để tuyên bố một cách không thể tranh cãi là họ đã có mặt, đã trở nên giàu có, đã làm được nhiều điều vĩ đại và thế giới tốt hơn hết là hãy học cách làm quen với điều đó.

Nhưng mục đích của Boyle không phải là làm được hơn siêu cường Trung Quốc, khi nước Anh chẳng bao giờ hy vọng sẽ sống lại những ngày đỉnh cao của đế chế mặt trời không bao giờ lặn. Thủ tướng David Cameron đã sớm phủ nhận mọi so sánh, rằng Olympic ở Anh, “không phải là một sự kiện do nhà nước bảo trợ, mà là sự kiện của người dân”. Với những gì Boyle làm được và phản ứng trên toàn cầu, nước Anh đã làm được những điều mà họ nói.

Trần Trọng