Ở Thổ Nhĩ Kì, trọng tài là mục tiêu tấn công

Tấn công trọng tài trên sân có thể được xem là hành động phi thể thao, nhưng ở Thổ Nhĩ Kì, giám đốc các CLB và người hâm mộ đều tin rằng tất cả các trọng tài đều tham nhũng.

Trong cơn tức giận, Faruk Koca, chủ tịch MKE Ankaragucu đã lao vào sân sau khi đội của ông bị gỡ hòa ở phút cuối cùng trong trận hòa 1-1 trước Caykur Rizespor. Ít ai có thể tưởng tượng được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Koca đã đấm vào mặt trọng tài Halil Umut Meler.

Giọt nước tràn ly

Trọng tài đã ngã xuống sân và bị đá nhiều lần trong trận hỗn chiến sau đó. Koca và các cộng sự của ông ta cuối cùng đã bị khống chế, nhưng điều tồi tệ đã xảy ra. Meler được các quan chức trận đấu hộ tống ra khỏi sân với một con mắt sưng đen rõ rệt. Có điều, dù sự việc có thái quá đến đâu, điều này cũng không có ngạc nhiên ở Thổ Nhĩ Kì.

Theo Koca, người đã giành được giải thưởng fair play vào tháng 11/2022, "hành vi khiêu khích" của trọng tài chính là chất xúc tác và ông ta nhằm mục đích "nhổ vào mặt" và phản ứng "bằng lời nói". Meler thì phản ứng khác. "Koca nói với tôi và các đồng nghiệp của tôi: 'Tao sẽ giết mày'. Khi nói với tôi, ông ta nói: 'Tao sẽ giết mày.'" Koca và hai nghi phạm khác đã bị bắt. Meler phải điều trị tại bệnh viện vì chảy máu quanh mắt và rạn xương.

Đến tối thứ Ba vừa rồi, Koca đã từ chức và đưa ra lời xin lỗi. Ông nói: "Không gì có thể hợp pháp hóa hay giải thích cho hành vi bạo lực mà tôi đã gây ra. Sân thể thao phải là nơi tranh tài của các quý ông. Bất kì thái độ nào làm ảnh hưởng đến lối chơi công bằng, kể cả của tôi, đều không nên có ở các sân vận động".

Mặc dù vậy, bóng đá Thổ Nhĩ Kì đã dậy lên làn sóng tiêu cực đối với trọng tài - và điều đó diễn ra rất nhẹ nhàng. Bởi đây không phải là chuyện nhất thời. Trong nhiều năm, các quan chức, giám đốc và chủ tịch CLB ở Thổ Nhĩ Kì đã phỉ báng các trọng tài. Các phương tiện truyền thông thể thao đưa tin rằng, các trọng tài đều không trung thực, tham nhũng, thông đồng với các thế lực mờ ám để kìm hãm bất kì đội nào phải nhận một quyết định tồi tệ trong tuần đó.

Điều đấy đã lan sang văn hóa người hâm mộ. Nhiều người thực sự tin rằng có những trọng tài âm mưu với các đội đối thủ của họ và là một phần của bộ máy bóng đá nhà nước sâu chuyên phá hoại sự tiến bộ của họ. Niềm tin chung rằng trọng tài với tư cách là một "tổ chức tham nhũng" lan rộng và được khuyến khích một cách công khai ở cấp độ cao nhất trong môn thể thao này.

Tuy vậy, cuộc tấn công nhằm vào Meler đã bị hầu hết các CLB, giới truyền thông thể thao và LĐBĐ lên án. Bóng đá đã bị đình chỉ. Chủ tịch LĐBĐ Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Buyukeksi phát biểu trong một cuộc họp báo: "Các trận đấu ở tất cả các giải đấu đã bị hoãn vô thời hạn. Cuộc tấn công này là một nỗi xấu hổ cho bóng đá Thổ Nhĩ Kì. Ngày nào họ cũng buộc tội trọng tài. Trọng tài là con người, tất nhiên họ mắc sai lầm, nhưng đáp trả bằng những cú đấm đá không phải là câu trả lời. Chúng ta phải chấm dứt chuyện này".

Ai đúng, ai sai?

Nước mắt cá sấu của những người tạo nên môi trường này là đạo đức giả. Mọi người đều phải chịu trách nhiệm về hành động của mình và Ankaragucu xứng đáng nhận được hình phạt nghiêm khắc mà CLB và chủ tịch chắc chắn sẽ phải nhận. Nhưng sẽ là sai lầm nếu coi đây là một sự cố ngẫu nhiên riêng biệt và sau đó tiếp tục diễn ra như bình thường.

Hồi tháng 10, chủ tịch của Fenerbahce, Ali Koc, cho biết: "Đã có những quyết định rất kì lạ trong 7 tuần qua. Trong hầu hết mọi trận đấu đều có những quyết định ảnh hưởng đến tỉ số". Sau đó, ông nêu tên 4 trọng tài cần điều tra vì cách điều hành kém cỏi của họ. Còn cựu chủ tịch của Besiktas Ahmet Nur Cebi cho biết vào tháng 11: "Các trọng tài đã thay đổi cách họ nhắm mục tiêu vào chúng tôi. Họ đang thực hiện các hoạt động chống lại chúng tôi thông qua VAR". Trước đó, Galatasaray đã đưa ra một "báo cáo trọng tài" hồi tháng 4: "Trọng tài mắc lỗi trong các trận đấu không liên quan đến chúng tôi sẽ bị trừng phạt, trọng tài mắc lỗi trong các trận đấu cho Galatasaray sẽ được khen thưởng".

Quan điểm này là phổ biến ở hầu hết các CLB ở mọi cấp độ bóng đá trên khắp Thổ Nhĩ Kì và liên tục có sự chỉ trích các trọng tài trên phương tiện truyền thông. Không tuần nào trôi qua mà không có bê bối về trọng tài.

Có điều, người ta đã tạo ra ảo tưởng rằng những tệ nạn của bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ là do trọng tài. Người hâm mộ đã bị lừa dối rằng các CLB của họ sẽ giành được cúp bạc nếu không có bọn trọng tài quỷ quyệt kéo họ lại. Thật là kì cục. Nhưng thật thuận tiện cho các CLB, dưới áp lực rất lớn về thành công, họ luôn tìm được vật tế thần. Trong khi đó, Meler có tên trong danh sách trọng tài xuất sắc của UEFA và đã điều hành ở cấp độ cao nhất. Trọng tài người Thổ Nhĩ Kì đã bắt chính các trận chung kết Champions League và các trận knock-out của World Cup và EURO.

Ở đây, cũng phải nói rằng, các trọng tài đã mắc sai lầm và sự thiếu minh bạch trong việc giải thích các quyết định gây tranh cãi cũng như từ chối xin lỗi vì sai sót đã như đổ thêm dầu vào lửa. Ở giai đoạn này, việc cố gắng bịt miệng những người bất đồng quan điểm với trọng tài sẽ chỉ khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn vì niềm tin vào người điều hành đã hoàn toàn bị xói mòn. Những tranh cãi về VAR đã làm dấy lên tâm lí tiêu cực. Và cuộc nổi loạn chống lại trọng tài này đang ngày càng gia tăng, không chỉ ở bóng đá Thổ Nhĩ Kì mà còn ở các giải đấu quốc gia khác.

Tuy vậy, trừ khi có những thay đổi nghiêm túc, nếu không sự việc hôm thứ Hai vừa qua sẽ sớm bị lãng quên và lặp lại. Rốt cuộc, ai còn nhớ khi một cổ động viên Trabzonspor tấn công trọng tài ở phút 89 trong trận gặp Fenerbahce năm 2016? 

 Mạnh Hào