Nhìn lại mùa giải F1 2023: Adrian Newey vẫn mãi là bộ não của Red Bull

Adrian Newey đã cười khi nhà thiết kế vĩ đại nhất trong lịch sử giải Công thức 1 - nhận được câu hỏi về mức độ thiên tài của mình.

Năm 11 tuổi, trong "những kì nghỉ hè rất dài và cô đơn", Newey đã bắt đầu phác thảo các thiết kế xe đua và biến chúng thành những mô hình bằng kim loại và sợi thủy tinh.

Thành công của Red Bull "hoàn toàn bất ngờ"

Thành công của Red Bull RB19 phụ thuộc vào cách các bề mặt của xe tương tác với không khí chạy qua khi nó lao quanh đường đua, phanh và rẽ, nghiêng, trượt không thể nhận thấy và tăng tốc, tay lái ở tận cùng giới hạn khả năng của mình.

Red Bull RB19 hoạt động rất hiệu quả, duy trì mức lực ép xuống cao nhất một cách nhất quán và ổn định hơn bất kì chiếc xe nào trên thực địa.

Tóm lại, đây là điều Newey làm tốt hơn tất cả và đã làm được ở F1 trong hơn 30 năm - cho Williams, McLaren và bây giờ là Red Bull; dẫn đầu về thiết kế trên những chiếc xe đã giành được 12 danh hiệu thế giới dành cho tay đua và 11 nhà sản xuất kể từ năm 1992. Vậy mà ông rất rụt rè, khiêm tốn trước những thành công tuyệt vời đó và giải thích tại sao ông luôn tránh xa ánh hào quang cũng như không thích những cuộc phỏng vấn.

Red Bull là sản phẩm mới nhất trong loạt thiết kế xe hơi định hình thời đại mà Newey chịu trách nhiệm cuối cùng, ngay cả khi ông luôn muốn nhấn mạnh rằng "F1 rõ ràng không phải là về một người, mà là phát triển đội ngũ kĩ thuật và làm việc với đội đua đó".

Newey cho biết, thành công của năm nay - 21 chiến thắng trong 22 chặng đua cho đến nay, 19 trong số đó dành cho Verstappen - là "hoàn toàn bất ngờ". Bởi vẫn biết Red Bull thống trị nửa sau mùa giải trước, nhưng ông nói: "Chúng tôi hoàn toàn chờ đợi năm nay mọi thứ sẽ cạnh tranh quyết liệt".

Và ông tin rằng thành công của Red Bull bắt nguồn từ thực tế là khi các quy định mới của F1 được đưa ra vào năm 2021 - đánh dấu sự thay đổi quy tắc lớn nhất trong 40 năm - "chúng tôi đã cố gắng đạt được những nguyên tắc cơ bản của xe". Ông nói: "Điều tốt là nó cho phép chúng tôi thực hiện một cách tiếp cận tiến hóa, hiểu được điểm mạnh và điểm yếu của chiếc xe năm ngoái và cố gắng giải quyết vấn đề đó một cách thích hợp".

Đây là chủ đề xuyên suốt sự nghiệp của Newey - ở những thay đổi lớn về quy định vào năm 1998, khi ông còn ở McLaren, sau đó là ở Red Bull vào năm 2009 và 2022, các thiết kế của ông đều là những thiết kế tạo ra xu hướng mà hầu hết các đội đua khác đều theo đuổi.

Ông nói tiếp: "Chúng tôi đã cố gắng hiểu những thay đổi về quy định và quay trở lại với một chiếc xe mà chúng tôi có thể phát triển".

Vậy sự phát triển trong năm nay là gì? "Giảm trọng lượng là một phần", Newey nói. "Năm ngoái, chúng tôi chưa bao giờ giảm được giới hạn trọng lượng. Đến cuối mùa giải, chúng tôi vẫn còn vượt qua đáng kể, cần nhiều chi tiết hơn trong suốt mùa đông để giảm trọng lượng, và phần còn lại chủ yếu là cải tiến về mặt khí động học".

Trong hai năm qua, người ta đã tập trung nhiều vào thiết kế sidepod của Red Bull, sử dụng một đường cắt mạnh bên cạnh người lái để dẫn không khí xung quanh hai bên xe và có độ dốc xuống rõ rệt ở bề mặt trên khi nó di chuyển về phía đuôi.

Nhưng những tính năng này chỉ là một phần của một loạt yếu tố - bao gồm thiết kế hệ thống treo trước và sau - nhằm mục đích giúp sàn hoạt động hiệu quả nhất có thể. Chìa khóa thành công của những chiếc xe F1 hiện tại nằm ở bên dưới.

Bên dưới xe là hai đường ống venturi - về cơ bản là các cánh dài và hẹp ở hai bên khung xe - tạo ra lực ép xuống bằng cách tăng tốc luồng không khí giữa xe và mặt đất, tạo ra áp suất thấp hút xe vào đường đua.

Bài học từ quá khứ

Tại sao Red Bull lại có thể khám phá ra phương pháp này trước bất kì ai khác. Thiên tài của Newey giải thích phần nào điều đó, nhưng cũng có một khía cạnh đặc biệt trong kinh nghiệm của ông chắc chắn đã giúp ích - ông gần như là nhà thiết kế F1 duy nhất có kinh nghiệm làm việc trong kỉ nguyên cuối cùng khi xe sử dụng đường ống venturi - đầu những năm 1980.

Newey thừa nhận đây là một phần lí do tại sao chỉ riêng Red Bull không bị ảnh hưởng đáng kể từ việc "lướt cá heo" hoặc "nảy lên" vào năm 2022. Đây là hiện tượng thường gặp ở xe venturi - áp suất thấp hút xe xuống, nhưng khi xe xuống đủ thấp, luồng khí có thể bị gián đoạn và xe lao lên, chỉ để luồng khí bắt đầu hoạt động trở lại, hút xe xuống một lần nữa trước khi quá trình lặp lại.

Việc tạo ra mức lực ép xuống tối ưu mà không gặp phải điều này không phải là điều dễ dàng - điều này đã xảy ra rõ ràng vào đầu năm ngoái.

Newey nói: "Tôi nghĩ chúng tôi đã bắt tay vào [thiết kế xe] vì nhiều lí do - cố gắng xem xét tính chất vật lí của luồng khí và hiểu những gì chúng tôi nghĩ là cần thiết, cũng như vấn đề nảy. Tôi rất ngạc nhiên về điều đó. Thành thật mà nói, không ai thực sự thấy điều đó sẽ xảy ra, bởi vì đây chắc chắn là một vấn đề trong thập niên 80".

"Và tôi nhớ công việc đầu tiên của tôi là nhà khí động học tại Fittipaldi, một đội đua F1 nhỏ, có giám đốc kĩ thuật là Harvey Postlethwaite. Với những chiếc xe tạo ra hiệu ứng mặt đất đó, năm 1981, chúng tôi đã quyết định điều đó bởi vì chúng tôi chạy phía trước quá cứng, chúng tôi có thể giảm trọng lượng bằng cách vứt bỏ lò xo, bộ giảm chấn và thay thế bằng một miếng cao su chống va đập". Dĩ nhiên, một chiếc xe đặc biệt cũng cần có một tay lái đặc biệt. Red Bull đã thắng 38 trong số 43 chặng đua kể từ khi bắt đầu quy định mới trong 2 tay đua, Verstappen đã giành được 34 chiến thắng, còn Sergio Perez chỉ có 4.