Ngủ đông quá lâu trên sao Hỏa, xe tự hành của Trung Quốc bị cho là đang gặp trục trặc

Các nhà khoa học Trung Quốc vẫn đang chờ tín hiệu từ xe tự hành Zhurong, được cho là sẽ bật nguồn lại sau quá trình ngủ im để vượt qua mùa bão cát trên hành tinh Đỏ.

Xe tự hành Zhurong (Chúc Dung) của Trung Quốc đã chuyển sang chế độ ngủ đông vào tháng 5 năm 2022 để tránh mùa đông khắc nghiệt với những cơn bão cát dữ dội trên sao Hỏa. Tuy nhiên, mọi thứ đang cho thấy sứ mệnh này của Trung Quốc hiện có điều gì đó rất không ổn.

Phương tiện thám hiểm sao Hỏa sáu bánh này đã được lên kế hoạch để thức dậy vào cuối tháng 12, nhưng các nguồn tin giấu tên đã chia sẻ với tờ SCMP rằng vẫn chưa có liên hệ nào được thiết lập kể từ thời điểm nó ngủ đông.

Zhurong hạ cánh xuống sao Hỏa vào ngày 14/5/ 2021 với tư cách là sứ mệnh sao Hỏa đầu tiên của Trung Quốc. Xe tự hành được gửi tới sao Hỏa bằng tàu quỹ đạo Tianwen-1. Con tàu này cũng sẽ có vai trò chuyển tiếp dữ liệu giữa xe tự hành và đội ngũ điều khiển trên Trái đất.

Khoảng một năm sau khi thám hiểm và điều tra trên hành tinh Đỏ, xe tự hành đã bước vào trạng thái ngủ đông - một loại chế độ an toàn sử dụng năng lượng thấp - để tránh đi mùa đông trên sao Hỏa. Vào quãng thời gian này trên sao Hỏa, nhiệt độ thường đạt khoảng -20 độ C vào ban ngày và -100 C vào ban đêm. Nó cũng đi kèm với các cơn bão cát và bụi dữ dội, phủ kín các tấm pin mặt trời của xe tự hành và khiến nó không thể thu ánh sáng mặt trời để tạo ra điện. Để tự bảo vệ mình, Zhurong đã thu mình lại trong trạng thái không hoạt động trong những tháng lạnh giá, bụi bặm trên sao Hỏa.

Vào cuối tháng 12, đánh dấu sự khởi đầu của mùa xuân trên bán cầu bắc của sao Hỏa, xe tự hành được cho là sẽ tự động tiếp tục các hoạt động của mình khi điều kiện môi trường được cải thiện. Các nhà khoa học đã hy vọng rằng sau khi tỉnh dậy, Zhurong sẽ tiếp tục đi về phía nam và thăm dò một nơi được cho là vị trí của một đại dương cổ đại.

Tuy nhiên, Cơ quan Quản lý Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc vẫn chưa gửi bất kỳ thông tin cập nhật nào liên quan đến nó, và đây là một dấu hiệu đáng ngại.

Zhurong được thiết kế để có thể hoạt động ba tháng, nhưng nó vẫn hoạt động trong một năm và di chuyển gần 2km để khảo sát địa hình. Sử dụng radar xuyên đất, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng về hai sự kiện lũ lụt lớn được cho là đã xảy ra hàng triệu năm trước trên hành tinh Đỏ.

Về thiết kế, Zhurong hoàn toàn dựa vào năng lượng mặt trời và bốn tấm pin mặt trời hình con bướm của nó được thiết kế để chống bụi. Nhưng chiếc xe tự hành có thể đã không chịu nổi các yếu tố khắc nghiệt từ các trận bão cát nổi tiếng của hành tinh này.

“Từ một bức ảnh selfie được chụp vài ngày sau khi Zhurong hạ cánh vào năm 2021, chúng ta có thể thấy các tấm pin mặt trời của nó rất sạch sẽ vào thời điểm đó. Tuy nhiên, những bức ảnh được chụp vào tháng 1 năm sau đã cho thấy các tấm pin được phủ một lớp bụi”, một nguồn tin cho biết. “Không khó để tưởng tượng rằng sau một mùa bão cát khắc nghiệt, Zhurong giờ đây có lẽ bị bao phủ hoàn toàn bởi lớp bụi sao Hỏa đỏ rực.”

Tệ hơn nữa, bức xạ mặt trời trong mùa đông cũng giảm xuống mức thấp, càng cản trở việc cung cấp năng lượng cho xe tự hành.

Cơ chế năng lượng của Zhurong hơi khác so với các xe tự hành Curiosity và Perseverance của NASA, bởi chúng vẫn có thể được cung cấp năng lượng trong suốt mùa đông của sao Hỏa bằng cách sử dụng hệ thống năng lượng đồng vị phóng xạ . Bộ pin này được thiết kế để có thể giúp chúng vận hành trong ít nhất 14 năm.

Còn một vấn đề lớn hơn là không chỉ xe tự hành đang gặp rắc rối. Tàu quỹ đạo Tianwen -1 cũng được cho là đã im lặng. Scott Tilley, giáo sư tại Viện Công nghệ Florida, đã lưu ý vấn đề này trên Twitter, nói rằng các tín hiệu vô tuyến giữa trạm mặt đất và Tianwen-1 cho thấy những người điều khiển sứ mệnh có thể đã ngừng cố gắng liên lạc với tàu quỹ đạo này sau khi không thể kết nối được.

Điều này đang gây ra nhiều sự tiếc nuối, bởi vì Trung Quốc đã lên kế hoạch thực hiện các cuộc thử nghiệm phanh hãm khí vào năm 2023 với Tianwen-1, nhằm chuẩn bị cho một nhiệm vụ mang các mẫu vật trở lại Trái đất từ sao Hỏa trong tương lai.

Các chuyên gia cũng nhận định có thể vấn đề chỉ xảy ra với tàu quỹ đạo chứ không phải là vấn đề của Zhurong, nhưng tất cả sẽ phải đợi phía Trung Quốc đưa ra tuyên bố chính thức về vấn đề này. Trong trường hợp không nhận được phản hồi từ xe tự hành và người bạn đồng hành trên quỹ đạo của nó , sứ mệnh tới Sao Hỏa của Trung Quốc vẫn được coi là thành công, vì thời gian hoạt động đã vượt quá kỳ vọng về thiết kế ban đầu.

Tham khảo SCMP, Gizmodo