Ngẫm ngợi cuối tuần: Triển lãm học thuật

Có những đồng nghiệp hay dè bỉu, chê người này vẽ xấu, người kia vẽ dở. Tôi cười bảo: Đáng lẽ thấy thế bạn phải cảm ơn họ, bởi họ kém, bạn mới được nổi. Nếu họ giỏi thì họ "ăn gỏi" bạn rồi.

Đã làm nghề thì ai chả muốn mình giỏi, chẳng ai muốn làm ra sản phẩm kém chất lượng. Chỉ vì tay nghề kém, lực bất tòng tâm nên đành chịu.

Tuy vậy không chỉ triển lãm hay, mà xem những triển lãm chưa hay cũng có thể học được rất nhiều điều. Có điều, phải xem kĩ để nhận ra cái chưa hay mà tránh, đồng thời ghi nhớ và học tập cái hay, cái bất ngờ.

Mới đây, một triển lãm trưng bày mấy chục hình họa của nhiều thế hệ học trò của một ngôi trường. Nhiều bức kĩ xảo "tuyệt thế giai nhân", không chê được điểm nào thì không cần nói. Nhưng trong cuộc trưng bày ấy cũng có những bức của sinh viên khá kém, vẽ rối loạn sắc độ, hình họa cũng không vững, dù nhìn vào thấy người vẽ đã lao động cật lực mà chỉ được đến thế.

Có một số đồng môn vội vàng phản ứng khá gay gắt, cho rằng tuyển chọn cẩu thả. Họ quên là đang xem một cuộc trưng bày những sản phẩm học đường, những sản phẩm mà sinh viên đang tìm tòi, chứ đâu phải trưng bày các tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao. Những hình họa sinh viên vẽ trơn tru, có kĩ năng tốt khỏi phải bàn làm gì, nhưng bài hình họa kém kia thì cũng rất đáng được xem xét kĩ. Phải "hội chẩn" để các thầy tìm ra phương pháp đưa sinh viên đi vào đúng giáo án tu nghề. Hãy xem kĩ chúng chưa đạt là vì sao? Phải tìm ra nguyên nhân "gốc bệnh". Có ai lưu tâm đến việc đó không?

Xem bài có thể thấy sinh viên chểnh mảng trong nghiên cứu hoặc thiếu kĩ năng quan sát, hay ít động não, hay chưa biết cách dựng hình, nhìn sáng tối... Tất cả đều hiện ra ngay trên hình họa. Xem là phải đọc ra được, thế mới là xem, chứ còn nhìn lớt phớt đẹp xấu cái vỏ thì đâu phải đi xem triển lãm học thuật…

Triển lãm nhắc ta tìm hiểu lại tiến trình vào nghề, thụ giáo và rèn luyện, những bước vấp ngã, cũng như tinh thần vươn lên của mỗi cá nhân. Xem cuộc trưng bày học thuật mà bỏ quên điều đó thì rõ là chưa biết xem triển lãm. Những bài kém cũng cho ta nhiều suy nghĩ và tìm ra những giá trị cao cho bục giảng.

Nghề vẽ như nông dân trên mảnh ruộng. Nhìn những hình họa cày nát giấy mà chưa ổn, mới thấy để theo được nghề thì gian nan như thế nào!