(TT&VH Cuối tuần) - Ở Nhật Bản manga (truyện tranh) được coi là một bộ phận cốt lõi của văn hóa. Từ người lớn đến trẻ con ai cũng đọc manga. Do đó không có gì ngạc nhiên khi có những tạp chí chuyên về manga phát hành đến hơn một triệu bản mỗi số.
>> Bài 1: Truyện tranh vòng quanh thế giới - Một vài thuật ngữ Tự do trong kiểm duyệt Theo nhiều nghiên cứu, manga hiện đại xuất hiện từ thời Mỹ chiếm đóng Nhật Bản sau Đệ nhị thế chiến và phát triển cho đến những năm đầu thập niên 1960. Mặc dù quân Mỹ chiếm đóng thi hành chính sách kiểm duyệt ngăn chặn các tác phẩm nghệ thuật và sách báo có nội dung ca ngợi chiến tranh và chủ nghĩa quân phiệt Nhật, nhưng các loại ấn phẩm khác lại hoàn toàn được tự do phát triển, trong đó có manga.
Astro Boy, bộ manga được xem là mở đường cho nền công nghiệp manga hiện đại của “Vua manga” Osamu Tezuka
Một số học giả Nhật Bản cho rằng sự thua trận của Nhật và sự kiện hai quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima và Nagasaki đã để lại vết thương sâu đậm trong nền nghệ thuật Nhật Bản khi niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của đất nước trước đây không còn nữa. Các tác giả Nhật đã tìm sự an ủi trong những hình vẽ dễ thương và vô hại. Ngoài ra còn phải kể đến vai trò quan trọng của văn hóa phương Tây, nhất là ảnh hưởng từ văn hóa Mỹ qua truyện tranh, phim ảnh, truyền hình Mỹ trong suốt thời kỳ quân đội Mỹ chiếm đóng Nhật Bản.
Tuy nhiên, một số học giả khác lại cho rằng manga chỉ là sự tiếp nối của nền văn hóa Nhật Bản từ hàng trăm năm trước, bắt đầu từ thế kỷ 12 khi mà các nhà sư khắc họa các truyền thuyết và câu chuyện tôn giáo trên những cuộn giấy dài đến hàng mét. Truyền thống này được tiếp nối trong thế kỷ 16 khi các nghệ nhân khắc hình lên những mộc bản và in những câu chuyện ra giấy với số lượng lớn.
Hình thành và xâm chiếm trái tim độc giả
Hai tác phẩm manga đầu tiên đã có ảnh hưởng rất lớn đến lịch sử phát triển sau này của manga được sáng tác dưới thời quân Mỹ chiếm đóng là: Mighty Atom (Phân tử hùng mạnh – phiên bản tiếng Anh là Astro Boy) và Sazae-san.
Astro Boy vừa là một robot có sức mạnh phi thường vừa là một cậu bé ngây ngô. Cả hai tính cách này đều bẩm sinh ở Astro Boy, phản ánh một sức mạnh nam tính hướng đến cộng đồng và mang tính xã hội cao. Điều này khác biệt hoàn toàn với sự tôn thờ Nhật hoàng và kỷ luật quân phiệt dưới thời chủ nghĩa đế quốc Nhật. Chính vì thế, Astro Boy nhanh chóng được chào đón hết sức nồng nhiệt ở Nhật Bản và các nước khác trên thế giới như là một biểu tượng của thế giới sống trong hòa bình và từ bỏ chiến tranh.
Hayao Miyazaki: Một trong những nghệ sĩ manga có tính ảnh hưởng nhất ở Nhật Bản
Trái lại, Sazae-san (tiếng Nhật có nghĩa là Cô Sazae) là hình mẫu đại diện cho hàng triệu người đàn ông và phụ nữ Nhật Bản bị mất nhà cửa trong chiến tranh. Cuộc sống của Sazae không hề dễ dàng và đơn giản chút nào nhưng, cũng giống như Astro Boy, Sazae rất gắn bó với gia đình cũng như dòng họ của mình. Cô có cá tính rất mạnh, hoàn toàn tương phản với các giá trị tân Khổng giáo đề cao sự cam chịu và phục tùng của người phụ nữ mà chế độ quân phiệt đã ra sức truyền bá. Sazae đối diện thế giới bằng nghị lực và sự vui tươi.
Cả hai họa sĩ Tezuka và Hasegawa đều có những sáng tạo về mặt phong cách. Kỹ thuật vẽ truyện tranh theo kiểu điện ảnh của Tezuka làm cho các khuôn hình chạy giống như góc máy quay thay đổi liên tục. Kỹ thuật hình ảnh động này được rất nhiều các họa sĩ manga sau này bắt chước và khai sinh ra nền công nghiệp manga hiện đại. Tác phẩm đầu tiên được Tezuka sử dụng kỹ thuật điện ảnh trong sáng tác là Đảo Châu báu mới (1946) và bán được 400.000 bản. Trong vòng 40 năm, ông đã sáng tác 600 tác phẩm với độ dài 150.000 trang. Tezuka được mệnh danh là Vua manga.
Giữa những năm 1950 và 1969, số lượng độc giả của manga ngày càng tăng ở Nhật với sự xác lập vị trí của hai thể loại manga chính là shonen dành cho nam và shojo dành cho nữ.
Nam giới là những độc giả đầu tiên của manga sau Đệ nhị thế chiến. Kể từ những năm 50, nội dung của shonen manga chủ yếu là robot, du hành không gian, khoa học giả tưởng, khoa học kỹ thuật... Sự hoàn thiện cá nhân, kỷ luật thép, hy sinh vì sứ mệnh và vinh dự phục vụ xã hội, cộng đồng, gia đình và bạn bè là những chủ đề chính của thể loại manga này.
Năm 1969, nhóm Ấn tượng 24 bao gồm các nữ họa sĩ Hagio Moto, Riyoko Ikeda, Yumiko Oshima, Keiko Takemiya và Ryoko Yamagishi đã đánh dấu làn sóng đầu tiên của các nữ họa sĩ manga. Nhờ vào đó, các nữ họa sĩ đã trở thành các tác giả chủ lực của các tác phẩm shojo manga.
Những nữ họa sĩ này cũng đóng góp những sáng tạo phong cách rất nổi bật. Họ đã tạo ra những “vần thơ hình ảnh” bằng cách tập trung vào cảm xúc và đời sống nội tâm của các nhân vật nữ chính. Những hình ảnh này vừa nhẹ nhàng vừa phức tạp và thường bỏ qua ranh giới của các khuôn hình để tạo ra một mạch thời gian liên tục mà không hề có sự tự sự.
Vào giữa những năm 1980, khi những độc giả thiếu nữ của shojo manga trở thành người lớn và đi làm, một thể loại manga mới ra đời dành cho các “quý bà” với các chủ đề về công việc, đời sống tình cảm, tình bạn và tình dục.
Nền công nghiệp làm lu mờ phương Tây
Kể từ thập niên 1950, manga từng bước chắc chắn trở thành một bộ phận quan trọng của ngành công nghiệp xuất bản Nhật Bản với giá trị thị trường lên đến 406 tỉ yên vào năm 2007. Manga cũng vượt biên giới Nhật Bản và có sức hút toàn cầu. Năm 2008, thị trường manga ở Mỹ và Canada có giá trị 175 triệu đôla.
Manga chủ yếu là những hình ảnh trắng đen mặc dù vẫn có manga màu. Ở Nhật, manga thường được in nhiều tập với kích cỡ bằng cuốn sách. Tạp chí manga đăng nhiều câu chuyện khác nhau mỗi kỳ một tập. Nếu câu chuyện nào đó được độc giả yêu thích thì nó sẽ được xuất bản lại trọn bộ. Có rất nhiều tạp chí chuyên về manga ở Nhật Bản. “Xương sống” của nền công nghiệp manga Nhật Bản là 13 tuần san cùng với khoảng 20 nguyệt san và 10 bán nguyệt san. Vào bất cứ thời điểm nào cũng có khoảng 250 tạp chí chuyên về manga và 10 trong số đó phát hành đến hơn một triệu bản mỗi số. Không có tạp chí nào có thể có lượng phát hành đến hơn một triệu bản ở Nhật nếu không có manga. Có những tác phẩm manga dành riêng cho các nhóm tuổi và các chủ đề khác nhau. Manga đã trở thành một bộ phận cốt lõi của nền văn hóa Nhật Bản.
Họa sĩ manga thường làm việc với một vài phụ tá trong một xưởng vẽ nhỏ và phối hợp với một biên tập sáng tạo của một nhà xuất bản nào đó. Nếu một câu chuyện manga thành công, nó sẽ được đưa lên màn ảnh hoạt hình sau khi đăng xong hoặc thậm chí trong khi đăng. Chỉ có khoảng 300 họa sĩ là có thể kiếm sống được hoàn toàn từ manga.
Chỉ riêng trong năm 2004, có ít nhất 1,4 tỉ tựa sách manga được xuất bản ở Nhật. Trung bình một tựa manga có thể xuất bản từ 300.000 đến 500.000 bản mỗi tập, một con số khổng lồ đáng mơ ước đối với ngành công nghiệp xuất bản của nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Nền công nghiệp manga ở Nhật Bản có quy mô lớn đến nỗi làm lu mờ cả hai quốc gia hàng đầu thế giới về xuất bản truyện tranh là Mỹ và Pháp. Manga xuất hiện trên báo chí và truyền hình khắp thế giới và những tác phẩm được yêu thích nhất được giới thiệu với bạn đọc các nước thông qua con đường mua bản quyền hoặc... dịch trộm.
Đón đọc Bài Kết: Comic - Ngành nghệ thuật thứ Chín của nhân loại
Tại thành phố Đà Nẵng, Tập đoàn MICHELIN đã chính thức công bố danh sách các cơ sở ăn uống được tuyển chọn trong MICHELIN Guide Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng năm 2025.
Trong trận đấu đầy kịch tính tại sân Bung Karno, Indonesia đã xuất sắc vượt qua Trung Quốc với tỷ số tối thiểu 1-0 ở lượt trận thứ 9 bảng C vòng loại thứ ba World Cup 2026 khu vực châu Á, diễn ra tối 5/6/2025.
Thông tin về một số cơ sở đào tạo khối khoa học xã hội và nhân văn đồng loạt giảm mạnh hoặc loại bỏ tổ hợp khối C00 (Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý) trong mùa tuyển sinh đại học năm nay đã khiến các thí sinh hoang mang, lo lắng về việc mất cơ hội vào các ngành nghề và trường đại học yêu thích, vốn vẫn tuyển sinh theo khối C00 những năm trước.
Cập nhật kết quả bóng đá vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á – Lượt trận thứ 9 với các trận đấu tâm điểm Úc vs Nhật Bản, Indonesia vs Trung Quốc và Iraq vs Hàn Quốc.
Trong một trận bán kết đầy kịch tính tại Roland Garros 2025, Iga Swiatek, tay vợt số 5 thế giới, đã bất ngờ gục ngã trước hạt giống số 1 Aryna Sabalenka với tỷ số 7-6(1), 4-6, 6-0, chấm dứt chuỗi 26 trận thắng liên tiếp tại giải đấu này.
Lễ hội văn hóa - du lịch biển 2025 được tổ chức tại thành phố Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) đã góp phần tạo nên sự sôi động cho địa phương trong dịp Hè với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, đặc sắc.
Tối 5/6/2025, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh, Ban tổ chức Kỷ niệm các ngày lễ lớn Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chương trình nghệ thuật với chủ đề "Hành trình thế kỷ".
Ngày 4/6, tại trụ sở Liên hợp quốc (LHQ) ở New York (Mỹ) đã diễn ra Hội chợ văn hóa-ẩm thực quốc tế (UN International Bazaar) năm 2025 do Câu lạc bộ Phu nhân, Phu quân LHQ tổ chức.
Nhân chuyến thăm chính thức Cộng hòa Estonia, chiều 5/6/2025 (giờ địa phương), tại thủ đô Tallinn, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân đến tham quan cảng Tallinna Sadam.
Hòa chung không khí tự hào của cả nước kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 135 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ban điều hành diễn đàn PTTH Hà Nội niên khóa 1998 - 2001 đã tổ chức Giải Pickleball 98-01 lần thứ nhất vào ngày 01-06-2025 tại sân Pickleball Việt Hàn
Một thông tin đáng chú ý: Từ năm học 2025 - 2026 tới đây, gần 770 ngàn học sinh tiểu học tại Hà Nội sẽ được hỗ trợ bữa ăn trưa, với mức phí từ 20 ngàn tới 30 ngàn mỗi em, tùy theo từng địa bàn.
Manchester City đang tiến gần đến việc hoàn tất bản hợp đồng chiêu mộ hậu vệ trái Rayan Ait-Nouri từ Wolverhampton Wanderers. Đây là động thái mới nhất trong kế hoạch tăng cường lực lượng của HLV Pep Guardiola, nhằm tái thiết đội hình sau một mùa giải không danh hiệu và chuẩn bị cho FIFA Club World Cup 2025.
Trong chương trình thăm chính thức Cộng hòa Estonia, chiều 5/6/2025 (giờ địa phương), tại thủ đô Tallinn, Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Chủ tịch Quốc hội Estonia Lauri Hussar.
Trong một trận đấu nghẹt thở tại sân Optus Stadium, Perth, đội tuyển Australia đã xuất sắc đánh bại Nhật Bản với tỷ số 1-0 nhờ pha lập công ở phút cuối của Aziz Behich, qua đó gần như chắc chắn giành vé tham dự World Cup 2026.
Việc Liên minh châu Âu siết chặt quy định nhằm trấn áp nạn buôn lậu cổ vật và tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp đang khiến các nhà sưu tập và trưng bày lo ngại, cho rằng quy định này có thể ảnh hưởng đến hoạt động giao dịch.
Chiều 5/6, tại Hải Phòng, Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Trái đất Việt Nam 2025 – Miss Earth Vietnam 2025 đã tổ chức họp báo toàn quốc, cung cấp các thông tin về cuộc thi.
Sau khi giành vé chính thức dự World Cup 2026, HLV Lionel Scaloni tính đến chuyện làm mới Argentina, trong đó có việc triệu tập “thần đồng” Franco Mastantuono.