Kinh tế thể thao Thành phố Hồ Chí Minh: Thời cơ và thách thức trong kỷ nguyên vươn mình

TP.HCM với vị thế là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, đang nỗ lực phát triển mạnh mẽ lĩnh vực kinh tế thể thao, khai thác những tiềm năng sẵn có để xây dựng một nền thể thao chuyên nghiệp và bền vững. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên hiện đại, với sự bùng nổ của công nghệ, sự cạnh tranh toàn cầu và những yêu cầu ngày càng cao từ cộng đồng, việc phát triển kinh tế thể thao cũng đang đối mặt với không ít cơ hội và thách thức. TP.HCM cần phải xác định rõ những chiến lược và bước đi hợp lý để không chỉ duy trì mà còn nâng cao vị thế của mình trong lĩnh vực này.

Kinh tế thể thao - Một lĩnh vực đầy tiềm năng

Cách đây hơn ba thập kỷ, những sự kiện thể thao quốc tế tiên phong như: Giải điền kinh, marathon quốc tế, giải Bóng bàn "Cây vợt vàng", các cuộc đua xe đạp về nguồn, xuyên Việt, cùng các giải quốc tế võ thuật, quần vợt, bóng chuyền, bóng rổ, bóng đá… đã mở ra một kỷ nguyên mới cho thể thao và kinh tế thể thao tại thành phố mang tên Bác.

Các sự kiện thể thao quốc tế này không chỉ thu hút các vận động viên, khán giả từ nhiều quốc gia mà còn tạo ra những cơ hội lớn cho ngành dịch vụ - hàng hóa thể thao TP.HCM. Những giải đấu quốc tế này đã tạo ra nguồn thu lớn từ các hợp đồng tài trợ, sản phẩm thể thao, dịch vụ thể thao, và thu hút khách du lịch quốc tế, góp phần đáng kể vào ngân sách thành phố. Điều này đã giúp TP.HCM không chỉ xây dựng được một nền tảng vững chắc cho sự phát triển thể thao, mà còn hình thành tư duy về "kinh tế thể thao" trong cộng đồng và các doanh nghiệp.

Kinh tế thể thao không chỉ đơn thuần là các sự kiện thể thao. Nó còn liên quan đến nhiều ngành công nghiệp khác như marketing thể thao, truyền thông thể thao, du lịch thể thao, và phát triển cơ sở hạ tầng thể thao. TP.HCM hiện nay có nhiều môn thể thao thế mạnh để phát triển kinh tế như bóng đá, điền kinh, bơi lội, thể thao điện tử (e-sports), golf, quần vợt, bóng rổ… và các môn thể thao giải trí khác có tiềm năng phát triển.

Với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp liên quan đến thể thao, TP.HCM đang dần trở thành điểm đến thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Các công ty đa quốc gia đang chú ý đến tiềm năng phát triển của thị trường thể thao tại TP.HCM, đồng thời cũng không thể không nhắc đến sự gia tăng nhu cầu của cộng đồng đối với các hoạt động thể thao và giải trí.

Mới đây, TP.HCM đã tổ chức thành công Giải vô địch Teqball thế giới 2024, một sự kiện thể thao quốc tế có tầm ảnh hưởng rộng lớn. Các con số ấn tượng từ sự kiện này đã nói lên sự phát triển vượt bậc của kinh tế thể thao TP.HCM. Sự kiện này đã tiếp cận 470 triệu lượt khách hàng tiềm năng trên toàn cầu, tăng 400% so với năm trước, và được truyền thông phát sóng tại 74 quốc gia, phá vỡ kỷ lục về môn thể thao Teqball. Tổng giá trị truyền thông đạt 2,1 triệu USD, tăng hơn 200% so với kỳ tổ chức trước tại Bangkok (Thái Lan). Những con số này không chỉ phản ánh hiệu quả truyền thông mà còn minh chứng rõ ràng về giá trị kinh tế mà một sự kiện thể thao quốc tế có thể mang lại cho địa phương tổ chức.

Thời cơ trong kỷ nguyên vươn mình

Việc tổ chức các giải đấu thể thao chuyên nghiệp tại TP.HCM không chỉ thu hút sự quan tâm của người hâm mộ mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các nhà tài trợ và doanh nghiệp trong và ngoài nước. Những sự kiện này không chỉ là dịp để quảng bá các môn thể thao mà còn giúp hình thành một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của các ngành công nghiệp liên quan như marketing thể thao, truyền thông và bán lẻ.

Thêm vào đó, các sự kiện thể thao lớn tại TP.HCM còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể thông qua việc thúc đẩy du lịch thể thao. Thành phố, với tiềm năng phát triển ngành công nghiệp không khói, và sắp tới đây sẽ mở rộng địa lý để phát triển kinh tế - du lịch biển, thể thao có thể tận dụng cơ hội này để phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực du lịch thể thao, kinh tế thể thao biển và các dịch vụ hỗ trợ. Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp phụ trợ như quảng cáo, truyền thông, bán lẻ và các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng thể thao sẽ có cơ hội phát triển nhanh chóng, góp phần làm phong phú thêm bức tranh kinh tế thể thao tại TP.HCM.

Cùng với đó, việc phát triển các mô hình thể thao sáng tạo và thể thao giải trí cũng đang mở ra những cơ hội mới cho thành phố. Các môn thể thao điện tử (e-sports) và thể thao giải trí như: Roller, leo núi, dù lượn, thể thao biển… đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong giới trẻ. TP.HCM có thể tận dụng cơ hội này để tổ chức các giải đấu thể thao quốc tế, tạo ra một thị trường thể thao mới đầy tiềm năng. Đồng thời, việc phát triển các chương trình thể thao cộng đồng sẽ giúp hình thành một nền thể thao đa dạng và bền vững, đóng góp vào sự phát triển lâu dài của ngành kinh tế thể thao thành phố.

Thêm vào đó, nền kinh tế thể thao tại TP.HCM còn được củng cố và mở rộng bởi sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp dịch vụ sự kiện, các dịch vụ thể thao dành cho mọi đối tượng và các sản phẩm dụng cụ thể thao. Thành phố hiện nay không chỉ có các sự kiện thể thao quốc tế mà còn là nơi tổ chức hàng loạt sự kiện thể thao quy mô lớn và nhỏ, thu hút đông đảo người tham gia và khán giả. Các doanh nghiệp tổ chức sự kiện thể thao đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế thể thao, từ việc quản lý và tổ chức các giải đấu cho đến việc kết nối các thương hiệu với người tiêu dùng.

Nguy cơ tụt hậu và sự sống còn của nền kinh tế thể thao non trẻ

Dù đã có những bước tiến đáng kể, nền kinh tế thể thao của TP.HCM vẫn phải vượt qua nhiều rào cản quan trọng nếu muốn vươn lên và không tụt hậu so với các thành phố khác trong khu vực và trên thế giới. Những thách thức này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của nền thể thao mà còn đến tiềm năng khai thác giá trị kinh tế từ ngành này.

1. Thiếu hụt nguồn lực đầu tư

Hiện tại TP.HCM vẫn phụ thuộc quá lớn vào ngân sách Nhà nước để tổ chức các sự kiện thể thao và đầu tư cơ sở hạ tầng. Sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân trong việc tài trợ, đầu tư vào thể thao là yếu tố quyết định để nền kinh tế thể thao thành phố có thể phát triển bền vững. Thiếu sự tham gia này sẽ khiến TP.HCM không thể tận dụng hết tiềm năng của mình trong việc phát triển kinh tế thể thao.

2. Tư duy truyền thống trong đội ngũ cán bộ

Một vấn đề lớn khác là tư duy của đội ngũ cán bộ trong ngành thể thao hiện nay vẫn còn phụ thuộc nhiều vào ngân sách nhà nước và thiếu sự chuyển biến mạnh mẽ theo hướng kinh tế thị trường. Trong khi các ngành kinh tế khác đang tích cực chuyển mình để phù hợp với xu thế thị trường và hội nhập quốc tế, ngành thể thao vẫn còn khá bảo thủ trong cách thức hoạt động. Nếu không có sự cách mạng trong thay đổi tư duy, đặc biệt là trong đội ngũ lãnh đạo và quản lý, nền kinh tế thể thao của TP.HCM sẽ khó có thể phát triển mạnh mẽ và bền vững trong kỷ nguyên mới.

3. Hạ tầng số yếu kém

Cùng với sự phát triển của công nghệ và xu hướng số hóa, nền kinh tế thể thao cũng cần chuyển mình mạnh mẽ để ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và các nền tảng số trong việc phát triển thể thao chuyên nghiệp và kinh tế thể thao. Tuy nhiên, hiện tại, hạ tầng số của TP.HCM còn yếu kém, chưa đáp ứng đủ yêu cầu để triển khai các hoạt động kinh tế thể thao "số", từ việc quản lý dữ liệu người tham gia các sự kiện thể thao đến việc phát triển các nền tảng truyền thông, marketing thể thao trực tuyến.

4. Chưa hình thành nền công nghiệp thể thao hoàn chỉnh

Mặc dù đã có những sự kiện thể thao quy mô lớn được tổ chức tại TP.HCM, nhưng nền công nghiệp thể thao tại thành phố vẫn chưa được xây dựng một cách đồng bộ và hiệu quả. Các ngành công nghiệp phụ trợ liên quan đến thể thao như marketing thể thao, quản lý sự kiện thể thao, truyền thông thể thao… vẫn chưa phát triển mạnh mẽ. Điều này khiến TP.HCM chưa thể khai thác hết tiềm năng của ngành kinh tế thể thao. Để ngành này có thể vươn lên, TP.HCM cần có những chiến lược dài hạn để phát triển các ngành công nghiệp liên quan, tạo nền tảng vững chắc cho nền kinh tế thể thao.

5. Thách thức từ thị trường quốc tế

Cuối cùng, một thách thức không thể không nhắc đến là sự cạnh tranh khốc liệt từ các thành phố lớn trong khu vực Đông Nam Á và thế giới. TP.HCM không chỉ phải đối mặt với sự cạnh tranh trong việc thu hút các sự kiện thể thao quốc tế mà còn phải cạnh tranh với các thị trường lớn, sẵn sàng chi mạnh tay để tổ chức các sự kiện đỉnh cao. Để có thể chiếm lĩnh thị trường thể thao quốc tế, TP.HCM cần có chiến lược phát triển mạnh mẽ và bền vững, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút các nhà đầu tư lớn từ các ngành thể thao, truyền thông và công nghệ.