Góc nhìn 365: Chờ công viên ven sông Tô Lịch

18/09/2025 20:58 GMT+7 | Văn hoá

Một thông tin đáng chú ý: tại kỳ họp thứ 26 diễn ra ngày 23/9 tới, Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội sẽ xem xét chủ trương đầu tư một số công trình trọng điểm, trong đó có việc xây dựng tuyến công viên hai bên bờ sông Tô Lịch. Nếu được thông qua, dự án sẽ khởi công đúng dịp kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ đô 10/10.

Xem chuyên đề Góc nhìn 365 TẠI ĐÂY

Như vậy, bên cạnh những chuyển biến tích cực nhờ xử lý nguồn xả thải và bổ cập nước sạch, sông Tô Lịch còn đang đứng trước cơ hội trở thành một không gian sinh thái - cảnh quan đích thực giữa lòng thành phố.

Thực tế, những ý tưởng về việc thiết lập chuỗi không gian dành cho cây xanh và sinh hoạt cộng đồng ven sông Tô Lịch đã nhiều lần được các chuyên gia và lãnh đạo Hà Nội nhắc tới, thậm chí có những bước triển khai ban đầu.

Điển hình, năm 2019, khoảng 4 km dọc phần trung tâm sông - khu vực đường Láng - được thí điểm chỉnh trang cảnh quan, trồng hoa và bố trí làn đường 3 mét dành riêng cho người đi bộ, xe đạp. Dù môi trường ven sông khi đó chưa được cải thiện, tuyến cảnh quan này vẫn nhận được sự hưởng ứng nhất định từ cộng đồng. Gần đây, song song với quá trình cải thiện chất lượng nước, 19 vị trí từ Cầu Giấy đến cầu Hòa Mục cũng được nâng cấp lan can, kè bờ và trồng thêm cây xanh.

Góc nhìn 365: Chờ công viên ven sông Tô Lịch - Ảnh 1.

Dự án Công viên Lịch sử-Văn hoá-Tâm linh Tô Lịch sẽ cải tạo toàn bộ 14,6 km của sông Tô Lịch. Ảnh: JVE

Những bước đi này chưa tạo thành một dải công viên liền mạch suốt 14 km dọc sông, nhưng lại cho thấy một hướng tiếp cận kiên trì: Sông Tô Lịch không thể là một kênh thoát nước đơn thuần, mà phải là một không gian sinh thái - văn hóa của Thủ đô. Và kế hoạch khởi công dải công viên ven sông vào 10/10 tới chính là bước phát triển từ chuỗi nỗ lực đó.

***      

Có một thực tế: khoảng 2/3 chiều dài hiện tại của sông Tô (từ thượng nguồn tới phường Định Công) có quỹ đất ven sông khá hẹp, nhiều đoạn bị kẹp giữa lòng sông và các trục giao thông lớn. Đặc biệt, đoạn gần 4 km ven sông dọc đường Láng vừa là khu vực trung tâm, vừa gắn với dự án mở rộng đường trong tương lai nên chịu sức ép hạ tầng rất cao. Điều kiện thuận lợi để phát triển công viên chỉ thực sự rõ nét ở đoạn hạ lưu, nơi Tô Lịch nhập vào sông Nhuệ.

Bởi vậy, nhiều chuyên gia chỉ rõ: không nên áp dụng một mô hình công viên cảnh quan đồng nhất cho toàn tuyến sông Tô Lịch. Thay vào đó, việc thiết kế nên hướng tới sự linh hoạt, tập trung vào cây xanh và tiện ích đơn giản, không bố trí những công trình quá lớn.

Tại đó, ở các đoạn hẹp, tính liên tục của tuyến đường dành cho người đi bộ, xe đạp và các điểm dừng nghỉ ven sông Tô Lịch cần được duy trì, chứ không nhất thiết mở rộng diện tích công viên. Ngược lại, ở khu vực có quỹ đất rộng, có thể hình thành các khu vực quảng trường nước ven sông, sân chơi hay không gian sinh hoạt cộng đồng. Đây là cách tiếp cận tôn trọng hiện trạng, tiết kiệm chi phí, đồng thời tăng cơ hội đa dạng sinh thái ven sông.

Ở góc độ khác, khi nằm kề những trục giao thông lớn như đường Láng, Khương Đình, Lê Văn Lương, Trần Duy Hưng… nếu thiếu cầu bộ hành hoặc lối tiếp cận an toàn, không gian ven sông Tô Lịch dễ bị cô lập khỏi khu dân cư phía bên kia đường. Do đó, dải công viên này phải được thiết kế như một mạng lưới kết nối với các khu phố hai bên - không chỉ bằng cầu bộ hành, lối qua đường - mà còn ở những tiện ích dọc trục kết nối như quảng trường nhỏ, sân chơi hay các bậc dẫn xuống mặt nước nếu điều kiện cho phép.

Dĩ nhiên, để hình thành và vận hành tốt một hệ thống công viên trải dài theo 14 km của sông Tô Lịch, đó không thể là câu chuyện của một sớm một chiều. Nhưng cũng cần nhớ: trong quá khứ, từng có lúc Tô Lịch bị đề xuất "cống hóa" để nhường chỗ cho mặt đường. Việc ý tưởng đó không được thực hiện, để rồi Hà Nội từng bước kiên nhẫn chỉnh trang và lên kế hoạch hình thành hệ sinh thái ven sông, đã cho thấy cách thành phố trân trọng di sản không gian mặt nước của mình, đồng thời trân trọng cả ký ức văn hóa - lịch sử gắn liền với dòng sông.

Đó chính là sự thay đổi trong tư duy phát triển hiện đại của chúng ta: Hồi sinh một con sông cũng đồng nghĩa với hồi sinh một phần bản sắc Hà Nội.

XEM THÊM TIN TỨC VĂN HOÁ TẠI ĐÂY

Chi Mai

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm