Đỗ Quang: Nhân vật giữa hai mặt của showbiz Việt

(TT&VH Cuối tuần) - Như đã nói, năm 2004 có thể được xem là “năm đen tối” nhất của giới showbiz Việt kể từ khi nó bắt đầu “phát sáng” gần 10 năm trước đó. Khi “vụ án” Tình thôi xót xa còn chưa hết đắng lòng, thì ngày 28/12/2004, dư luận bàng hoàng trước tin dữ: nhạc sĩ Đỗ Quang được phát hiện chết vì tự tử tại nhà riêng ở hẻm 284 đường Võ Văn Tần, Q.3, TP.HCM. Người đầu tiên trong giới nhạc đã chọn cách chấm hết những sóng gió trong làng tổ chức biểu diễn bằng chấm hết đời mình…

>> Chuyên đề: Showbiz Việt - Ánh sáng và bóng tối

Đỗ Quang tên đầy đủ: Đỗ Quang Trùng Dương, sinh năm 1971. Trước khi được biết đến như một nhà tổ chức biểu diễn (anh là đạo diễn live show Làn sóng xanh đầu tiên và thứ hai, diễn ra tại sân khấu Lan Anh trong năm 1998), một ông bầu mát tay với những nhóm hát và ca sĩ như 1088, Triệu Hoàng… sau này, Đỗ Quang vốn là một ca sĩ. Anh đã tốt nghiệp khoa Thanh nhạc Nhạc viện TP.HCM. Trong chương trình live show đầu tiên của ca sĩ Hồng Nhung (Bống bồng ơi) diễn ra vào cuối năm 1997, Đỗ Quang tham gia với vị trí hát bè cho “cô Bống” cùng Anh Bằng. Nhưng nếu như người bạn Anh Bằng chọn đi một con đường lặng lẽ và an toàn hơn (sau này Anh Bằng trở thành một trong những giọng tenor hàng đầu ở TP.HCM, hiện là giảng viên thanh nhạc của Nhạc viện TP), thì Đỗ Quang lại đi con đường khác, ồn ào hơn, nhiều danh vọng và hào quang hơn, nhưng cũng nhiều hơn sự bất an.

Thành công rải hoa hồng

Trước khi trở thành ông bầu, Đỗ Quang được biết đến với vai trò ca sĩ

Do có bố là nhạc sĩ nổi tiếng với những ca khúc của nhà thờ Công giáo, nhạc sĩ Viết Chung, nên Đỗ Quang bộc lộ năng khiếu từ bé: biết chơi guitar, piano và đặc biệt là viết nhạc từ sớm. Các ca khúc đầu tay của Quang như Anh nhớ em nhiều và nhất là Lỡ lầm qua phần trình bày của các cặp đôi: Lam Trường - Phương Thanh hay Trần Thu Hà - Bằng Kiều rất được yêu thích sau này.

Từ những năm 1994-1995, khi nhạc Việt còn trong kỳ ngủ Đông, Đỗ Quang đã được dân trong nghề quý mến và biết đến bởi sự đa tài. Nhất là khi anh đoạt giải nhất cuộc thi tìm kiếm ca sĩ trẻ của Nhà hát Hòa Bình năm 1994. Lúc đó những gương mặt trẻ như Quang, được xếp hát bè cho những ngôi sao như: Cẩm Vân - Thu Hà - Hồng Nhung… (nhóm bè này gồm 5 người: Đỗ Quang - Vân Trường - Vũ Hà - Xuân Hiếu và Anh Bằng), và Quang thường được nhà hát giao trách nhiệm phối bè cho dàn ca sĩ trẻ. Cũng nhờ vậy, từ đó những chương trình ca nhạc của Nhà hát Hòa Bình rất phong phú trong phần trình diễn của các ngôi sao. Thời điểm đó, khi giá thành một chiếc chảo parabol để thu được những chương trình ca nhạc quốc tế của các kênh truyền hình nước ngoài rất đắt đó, lên đến cả ngàn USD song Quang vẫn tích cóp mua, để được xem, học hỏi những chương trình ca nhạc của nước ngoài, những ngôi sao của thế giới biểu diễn.

Nhưng Quang nổi trội hơn hết là óc tổ chức hay nói đúng hơn là một nhà sản xuất âm nhạc. Nhờ sự kết hợp ăn ý với nhạc sĩ Nguyễn Hà, cả hai đã hình thành một bộ đôi song kiếm hợp bích, tổ chức rất thành công chương trình live show Top Hist 1997 với dàn đỡ của hãng đĩa VAFACO. Ngôi nhà của Quang ở lúc đó, số 212/A44 Nguyễn Trãi, là nơi lui tới của rất nhiều ca sĩ như: Mỹ Linh, Hồng Nhung, Lam Trường, Phương Thanh, Thu Phương, Thanh Lam, Trần Thu Hà, Siu Black, Trung Kiên, nhóm Ba Con Mèo, nhóm Techno… để tập hát với nhóm của Quang và chụp ảnh làm bìa album. Một không khí hồn nhiên, tất cả cùng trong đam mê công việc.

Thời điểm Đỗ Quang kết hợp với Nguyễn Hà đặt lời và hòa âm lại một số ca khúc nhạc ngoại được các bạn trẻ lúc đó yêu thích của nhóm Backstreet Boys, hay của các ngôi sao Celine Dion, Tony Braxton…. Đỗ Quang đảm nhận phần viết lời Việt, lấy bút danh Trùng Dương. Những bản nhạc ngoại lời Việt mang theo làn gió mới hiện đại, trẻ trung, trở nên gần gũi hơn với giới trẻ, lại rơi đúng vào thời điểm nhạc trẻ lên ngôi, nên đã tạo nên một cú hích lớn cho thị trường băng đĩa. Các album nhạc ngoại lời Việt này do hai hãng đĩa Vafaco và Bến Thành sản xuất ngay đợt phát hành đầu tiên thường bán đến vài chục ngàn bản. Những giọng ca Mỹ Linh, Thu Phương, Khánh Du, và nhất là đôi song ca Trung Kiên - Xuân Khôi rất hợp cạ với những ca khúc như vậy.

Sau khi thôi cộng tác với Nguyễn Hà, Đỗ Quang khẳng định mình ở một lĩnh vực mới khi trở thành đạo diễn đầu tiên của live show Làn sóng xanh, một trong những live show thành công nhất của showbiz Việt trong 15 năm trở lại đây. Lần đầu tiên khán giả Việt, nhất là khán giả phía Nam được chứng kiến một sân khấu “khủng” của nhà thiết kế thời trang Lê Minh Khoa cùng dàn âm thanh, ánh sáng chưa bao giờ được huy động nhiều như vậy. Lần đầu tiên, sân khấu ca nhạc TP.HCM bước vào đường ray dàn dựng theo công nghệ và phong cách tạp kỹ nước ngoài, mang tính giải trí cao, kết hợp nghe-nhìn. Ca sĩ hóa trang thành robot treo lơ lửng trên cao, Lam Trường bất ngờ xuất hiện trong chiếc lồng chim khổng lồ, hay chiếc cần cẩu phải thuê từ nhà máy cho Phương Thanh đứng hát, sân khấu bay, ca sĩ tóc xanh tóc đỏ, pháo hoa nổ tung trên sân khấu…

Tất nhiên bây giờ những chuyện như thế là “muỗi”, nhưng vào lúc ấy, đó thật sự là một sự đột phá về ý tưởng. Những ý tưởng này đều do Đỗ Quang đạo diễn. Sau live show đầu tiên của Làn sóng xanh, Đỗ Quang chính thức trở thành biên tập âm nhạc cho hãng Bến Thành Audio-Video. Cùng Bến Thành Audio-Video, Đỗ Quang tiếp tục đạo diễn live show Làn sóng xanh lần thứ hai, trước khi trao nó vào tay người khác. Thời gian ngắn ở với hãng băng đĩa này, Đỗ Quang đã kịp thực hiện nhiều chương trình nhạc trẻ và các album Làn sóng xanh đều là những album bán chạy nhất những năm 1998-1999. Cũng chính thời điểm này, Đỗ Quang là người lên ý tưởng và thành lập hai nhóm ca giải trí là nhóm VNT và Techno, trong đó nhóm Techno (với bộ ba Kỳ Phương, Hồ Lệ Thu, Thúy Uyên) thành công hơn cả.

Trên đỉnh

Chia tay với Làn sóng xanh sau live show thứ hai, Đỗ Quang rẽ sang một ngả đường mới, không chỉ mới với chính Quang, mà còn rất mới đối với giới showbiz Việt lúc đó: đào tạo ca sĩ.

Trước Quang, ông bầu Hữu Minh (Kim Lợi) đã phát hiện và lăng-xê Lam Trường, sau đó tới Phương Thanh; Hoàng Tuấn đã có Đan Trường - nhưng tất cả đều là những ngôi sao đơn lẻ. Đỗ Quang muốn tìm một kiểu ngôi sao mới với những dự án nhắm vào mô hình nhóm hát, mang tính giải trí cao, theo tiêu chuẩn: Đẹp - hấp dẫn, Đồng đều - có khả năng cùng tỏa sáng. Và Quang đã đặt được dấu ấn thành công ngoài tưởng tượng với 1088, nhóm hát nam đầu tiên của Việt Nam được thành lập và đào tạo theo mô hình một boyband “chuẩn”. Với nhóm 1088, ngoài việc đặt tên nhóm theo số điện thoại “đường dây nóng” đang nổi lên vào lúc đó, thì Đỗ Quang, với tư cách “ông bầu” của nhóm, Giám đốc công ty Cánh chim Việt, cũng đã khởi xướng cho trào lưu đặt nghệ danh “nửa Việt nửa Hong Kong, Hàn Quốc” mà những năm sau này rộ lên thành mốt” trong làng nhạc Việt. Nguyễn Quốc Phương trở thành Nhật Tinh Anh, Nguyễn Văn Toàn thành Điền Thái Toàn, Lâm Quang Vũ thành Nhất Thiên Bảo, Lê Quang Hiển thành Vân Quang Long và Ưng Hoàng Phúc là nghệ danh của Nguyễn Quốc Thanh. Không chỉ gây “xốn” bởi những cái tên lạ tai, nhóm 1088 ngày đó còn gây xôn xao với lối đào tạo ca sĩ theo kiểu “thiết quân luật” lần đầu tiên được áp dụng trong giới biểu diễn ở Việt Nam (sau này người ta mới biết kiểu đào tạo với kỷ luật sắt như vậy, ca sĩ buộc phải ăn, ngủ ngay tại công ty, có người đại diện phát ngôn... chẳng có gì lạ trong các lò đào luyện ngôi sao giải trí chuyên nghiệp ở Hàn Quốc).

Thời điểm đó, nhóm 1088 đã có website riêng, có người nhận thư và trả lời khán giả, có người phụ trách hình ảnh, trang phục... Sự kỷ luật khắt khe này đã biến năm chàng trai mới toanh, giọng hát bình thường khi đứng một mình, nhưng kết hợp với nhau lại trở thành một hiện tượng ngoạn mục. Thành lập năm 1999, nhóm xuất hiện trước công chúng lần đầu tiên trong chương trình ca nhạc - thời trang Một thoáng Sài Gòn 17, ngày 2/9/2000. Sau đó, tới tấp cái tên 1088 có mặt trong các chương trình biểu diễn lớn: Chung kết Người đẹp các tỉnh phía Nam (9/9/2000), Chung kết Hoa hậu báo Tiền phong (10/2000)… Đỗ Quang cũng chọn cho 1088 xuất hiện với những album đầu tay theo kiểu mới: ngoài CD audio thông thường, album vol.2 của nhóm còn tặng kèm 1 phim ca nhạc với nhân vật trong phim chính là các thành viên của nhóm. Việc đầu tư hẳn một phim ca nhạc (bất luận chất lượng có nhiều kiểu đánh giá) tặng kèm album tại thời điểm ấy (năm 2000) được xem là chơi trội, là tiên phong trên thị trường băng đĩa. Để nhấn phần nhìn cho một ban nhạc thiên về giải trí, Đỗ Quang đã dùng rất chuẩn cách thức này để lăng- xê 1088. Cho tới nay, đứng về ý nghĩa thành công của một boyband trong làng showbiz Việt, thì 1088 với “ông bầu” Đỗ Quang vẫn được xem là một kỷ lục chưa có người vượt qua. Cũng vì lẽ đó, sự tan rã của nhóm vào năm 2002 trước khi kịp tung ra album vol.3 đã trở thành một trong những sự kiện gây “chấn động” làng nhạc năm này.

Nhóm 1088, một thành công của ông bầu Đỗ Quang

Và rơi…

Sự rã đám của 1088 liên quan chủ yếu tới những mâu thuẫn về quyền lợi giữa các thành viên với công ty Cánh chim Việt. Khi những chàng trai cảm thấy mình có thể tự bay, họ không muốn giữ tác phong “5 anh em trên một chiếc xe tăng” của những ngày đầu. Bản thân Đỗ Quang cũng đã phải ra đi khỏi Cánh chim Việt trước đó cũng vì những mâu thuẫn liên quan tới tiền bạc. Đỉnh điểm của thời kỳ này là sự tranh giành những mảnh vỡ “hậu 1088” của những bầu show công ty khác. Ầm ĩ và hết đính chính lại lời qua tiếng lại… rốt cuộc để bộc lộ những vết nứt buồn bã trong giới biểu diễn ca nhạc Việt. Sau 1088, chỉ có “cậu út” Ưng Hoàng Phúc là bay được tới vùng trời của các ngôi sao, còn lại hầu hết đều lận đận, thậm chí là lặn mất tăm.

Sau khi ra khỏi Cánh chim Việt, Đỗ Quang thành lập công ty riêng và trở lại với công việc kiếm tìm, đào luyện ca sĩ. Tuy nhiên, lúc này, sau sự thành công của 1088, Đỗ Quang đã lừng danh trên thương trường như một “ông bầu” mát tay, Quang không phải mất công đi tìm mà nhiều người muốn trở thành ca sĩ, ngôi sao đã tìm đến với anh. Đầu tiên phải kể tới Triệu Hoàng. Lúc đó, Triệu Hoàng, con trai một gia đình kinh doanh vàng bạc ở Đồng Nai, máu mê ca hát nhưng chưa có cơ hội nào để thử sức. Năm 2001, qua sự giới thiệu của nhạc sĩ Thái Thịnh (lúc đó đang công tác ở Sở VH-TT Đồng Nai), Triệu Hoàng trở thành “gà” mới của Đỗ Quang. Với Triệu Hoàng, Đỗ Quang biến hóa một chàng trai tỉnh lẻ trở thành quen thuộc với khán giả TP.HCM trong hình ảnh một ca sĩ kiêm người viết bài hát (singer/song-writer) sau này cũng đã trở nên phổ biến trong làng nhạc Việt. Sau Triệu Hoàng, công ty riêng của Đỗ Quang mở rộng thêm với 4 gương mặt mới gồm: Trí Hải (cháu vợ của Quang - Quang kết hôn năm 2003), Thiên An, Việt Văn và Tuyết Sơn (Việt kiều Úc). Nhưng tới đây thì mọi chuyện không còn xuôi chèo mát mái.

Tháng 10/2004, đồng loạt trên nhiều tờ báo, cái tên Tuyết Sơn vốn trước đó không ai biết đến trong giới ca sĩ, đột ngột được lan truyền với tốc độ… truyền thông, vì liên quan tới vụ án… tiền, mà “bị cáo” là “thầy” của Tuyết Sơn tức nhạc sĩ Đỗ Quang. Theo lời tố của chàng sinh viên Việt kiều Úc này thì Quang đã nhận 25 ngàn USD từ gia đình Tuyết Sơn để đào tạo Sơn thành ca sĩ sau 4 tháng, tuy nhiên sau hơn 1 năm Tuyết Sơn chỉ được tập… 2 bài hát. Ngoài ra, Tuyết Sơn cũng phải chi thêm nhiều tiền để được xuất hiện trong chương trình riêng của Trí Hải. Chưa kể, ngoài tiền, trong vụ này, Đỗ Quang còn bị “trò” tố bắt học trò nam… khỏa thân trước mặt thầy! Gia đình Tuyết Sơn trả lời báo chí đòi đưa chuyện này ra tòa… Ai đúng, sai trong chuyện này, tới nay vẫn chưa có phiên tòa nào xét xử. Thật sự Đỗ Quang nhận 25 ngàn USD hay nhiều hơn thế từ gia đình Tuyết Sơn? Sự thật Tuyết Sơn và gia đình muốn làm một cú “phản đòn”, dùng “vụ án” để tự lăng-xê khi thấy thực lực không có khả năng, hay thực sự Đỗ Quang, do quá tự tin vào khả năng đào tạo ngôi sao của mình, đã gặp phải “quả đắng” mang tên Tuyết Sơn?

Cái chết không là dấu chấm hết

Sau cái chết của Đỗ Quang, báo chí, dư luận ráo riết đi tìm nguyên nhân (điều thật dễ hiểu). Nhiều người đặt dấu hỏi cho một số nhà báo, mà qua những dòng thư tuyệt mệnh để lại, Đỗ Quang có nhắc tới, cho rằng họ đã đưa tin không đúng sự thật về lùm xùm giữa anh và cậu học trò Tuyết Sơn. Tuy lá thư tuyệt mệnh này được cơ quan điều tra giữ không công bố, song những dòng chữ chỉ đích danh nhà báo được gia đình Quang photo phát ngay tại lễ tang nhạc sĩ, khiến nó mặc nhiên được xem như “lời tuyên cáo”. Thậm chí, 3 năm sau ngày đen tối này, “vụ án” Đỗ Quang và báo chí lần nữa được lật lại một cách không chính thức. Ngay cả cái chết, hóa ra cũng không thể chấm hết tất cả!

Nhưng sự thực sâu xa hơn chính là sức ép căng thẳng của một “cuộc chơi” showbiz mà Đỗ Quang đã là một nhân vật trong đó, đã thành danh với nó, và rồi chóng mặt, sẩy chân cũng vì nó. Đỗ Quang đã thành công quá sớm ở vị trí một nhà tổ chức, một ông bầu ca nhạc, tiên phong với những chiêu thức mà sau này người ta thi nhau áp dụng trong giới showbiz Việt. Và rồi chính anh đã không thể kiểm soát được hết sự lắt léo, sự tiến triển không thể kiểm soát của những chiêu thức này. Sự thành công với 1088, rồi sau đó phần nào ở Triệu Hoàng, không chỉ khiến những Trí Hải, những Tuyết Sơn, những Việt Văn… mơ một bước lên sao, mà có lẽ nó cũng dệt nên ảo tưởng nắm trong tay “công thức đào tạo sao” bách chiến bách thắng của chính Đỗ Quang. Áp lực của việc phải thành công đã kéo Quang đi không thể dừng lại. Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với thông tin từ những người thân của Đỗ Quang cho hay: “Anh vốn là người thích ôm đồm nhiều việc, nhiều ý tưởng, thường xuyên thay đổi cho nên hầu như việc nào cũng không xong, chỉ dừng lại một nửa. Cùng với việc thiếu tiền liên tục khiến Đỗ Quang hay sa vào những cơn stress rất nặng. Chưa kể là anh thường xuyên mất ngủ vì vậy cũng hay dùng thuốc ngủ loại nặng đô. Có khi cả tháng ngày nào cũng dùng, mỗi lần uống 2-3 viên mới ngủ được. Tuy không nghiện một thứ gì, nhưng mọi người cho rằng anh bị nghiện thuốc ngủ. Ngoài ra, anh còn rất hay đau đầu và nóng tính. Cách đây 3 năm, Đỗ Quang cũng đã uống thuốc cảm để tự tử…” (báo Tiền phong). Chưa kể, trước khi Đỗ Quang quyết định tìm tới cái chết không lâu thì vợ anh đã quyết định ly dị. Nguyên nhân vụ việc được cho là cũng xuất phát từ vụ tai tiếng giữa anh với Tuyết Sơn.

Sau khi Đỗ Quang mất không lâu, gia đình ca sĩ Tuyết Sơn lập công ty đào tạo ca sĩ với các thành viên ban đầu gồm: Trí Hải, Việt Văn và Tuyết Sơn. Riêng cô học trò Thiên An trước đây coi Đỗ Quang như cha nuôi thì từ bỏ con đường ca hát và âm thầm việc tu hành. Tháng 10/2009, Trí Hải chết vì bệnh khi đang trong thời gian thụ án tù vì lái xe gây tai nạn giao thông. Làng showbiz Việt không có ngôi sao nào mang tên Việt Văn hay Tuyết Sơn…

Hải Đăng