Doanh thu sách văn học ‘đích thực’ sụt giảm, các nhà văn ‘đói ăn’

(Thethaovanhoa.vn) – Những con số cho thấy ít nhà văn Anh kiếm được đủ tiền từ những cuốn văn chương đích thực để trang trải cuộc sống. Hội đồng Nghệ thuật Anh đổ lỗi cho sự sụt giảm doanh thu của dòng văn học này là do suy thoái kinh tế và sự lên ngôi của điện thoại thông minh.

• Cảnh nóng tệ nhất 2017: Đã bớt đi những cảnh kiểu 'bán dâm'

• Xuất bản nhật ký giấc mơ 'thời gian trôi ngược' của Vladimir Nabokov

• Chuyện về bức thư tình làm thổn thức cả thế giới

Những nhà văn miệt mài thai nghén các tác phẩm đỉnh cao của mình trong cảnh cơ hàn là hình ảnh không phải của thế kỷ trước mà là thực tại ngay vào năm 2017 này, theo báo cáo mới được Hội đồng Nghệ thuật Anh ủy quyền, trong đó tiết lộ rằng sự sụt giảm mạnh về doanh số, giá sách và các khoản ứng trước khiến ít nhà văn sống được chỉ nhờ vào viết lách.

Báo cáo cho thấy doanh thu bán sách của dòng sách văn chương "khó nhằn" giảm mạnh so với giai đoạn 2000 – 2010. Giá sách trung bình cũng thấp hơn trong 15 năm nay nếu so theo giá trị thực.

Sự gia tăng trong doanh số bán sách điện tử ở các dòng như tội phạm và lãng mạn cũng không bù đắp được sự sụt giảm của dòng văn học đích thực, kén người đọc này. Điều này khiến cho Hội đồng Nghệ thuật Anh đang tính tới việc hỗ trợ các tác giả của những tác phẩm này.

“Đầu những năm 90, rõ ràng là Hội đồng Nghệ thuật không cần phải can thiệp vào lĩnh vực văn học. Nhưng từ đó tới nay, nhiều điều đã thay đổi – mạng, Amazon - những thay đổi đang diễn ra gây tác động vô cùng lớn”, giám đốc Hội đồng, bà Sarah Crown chia sẻ. “Đó là một hệ sinh thái không dễ chịu với tác giả của của những tác phẩm văn chương ngày nay. Chúng ta rõ ràng phải kết thúc tình trạng những người có thể viết được những tác phẩm văn chương lại không sống được bằng nghiệp. Điều này có tác động đến tính đa dạng của người viết – chúng ta đang mất đi tiếng nói. Chúng ta không muốn ở trong tình trạng đó”.

Thực hiện bởi nhà xuất bản số Canelo, báo cáo phân tích dữ liệu doanh thu từ Nielsen BookScan và phát hiện từ năm 2007 tới 2011, doanh thu tiểu thuyết bìa cứng đã giảm 10 triệu bảng. Doanh thu tiểu thuyết bìa mềm còn thê thảm hơn, hầu như sau năm 2008, mỗi năm lại giảm thêm. Tới năm 2011, doanh thu tiểu thuyết bìa mềm là 162,6 triệu bảng. Tới năm 2012 chỉ còn 119,8 triệu bảng.

Một vài tác phẩm văn chương bán được hơn 1 triệu bản là Atonement của Ian McEwa, The Kite Runner của Khaled Hosseini, The Time Traveler’s Wife của Audrey Niffenegger và Life of Pi của Yann Martel. Năm ngoái, cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất là A God in Ruins của Kate Atkinson với 187.000 bản, chỉ khoảng bằng một nửa so với 360.000 bản Elizabeth in Missing của Emma Healey, cuốn bán chạy nhất năm 2015.

Các nhà nghiên cứu đã khảo sát 100.000 cuối tiểu thuyết bán chạy nhất trong năm năm qua và phát hiện: “Ngoài 1.000 tác giả hàng đầu, doanh thu sách in đơn giản là không mang lại kết quả khá khẩm. Lâu nay mọi người đã ngờ vậy, nhưng con số thống kê đã chỉ ra đúng là vậy. Thậm chí, đây vẫn còn là đánh giá hào phóng. Sau khi trừ đi các khoản chia cho đơn vị bán lẻ, phân phối, xuất bản và đại lý, chẳng còn lại nhiều tiền cho 1.000 tác giả hàng đầu. Thế là chúng ta lại rơi vào tình trạng chỉ có những nhà văn khá giả mới có điều kiện đào sâu suy ngẫm”.

Tiểu thuyết gia Kit de Waal, người có tác phẩm đầu tay My Name is Leon là sách bán chạy năm 2016, thừa nhận: “Một sự nghiệp viết lách là điều vô cùng, vô cùng khó. Không đời nào có cơ hội dành hai năm để tập trung viết lách. Nếu đành nhiều thời gian viết lách, bạn sẽ sống ở diện nghèo”.

Giải thích cho lý do doanh thu các tác phẩm văn chương đích thực sụt giảm, báo cáo cho rằng đó là do tình trạng suy thoái kinh tế trong bối cảnh những thứ vui rẻ tiền và dễ dãi lên ngôi. “So với điện thoai thông minh, tiểu thuyết văn chương thường khó và đắt đỏ: nó không miễn phí, nó yêu cầu nhiều sự chú tâm hơn Facebook hay Candy Crush”.

Ngoài việc dự kiến hỗ trợ các nhà văn, Hội đồng Nghệ thuật Anh cũng đang có ý định thảo luận với chính phủ giảm thuế cho các nhà xuất bản nhỏ, và hỗ trợ phát triển cộng đồng đọc.

“Có một niềm tin rằng mọi người đều có khả năng đọc, nên mọi người đều có thể là một người đọc, nhưng trên thực tế, chúng ta cắm mặt vào điện thoại mọi lúc, lên Twitter mọi lúc”, theo bà Crown. “Trong tiểu thuyết văn chương nói riêng có những điều đọc đáo, quan trọng và cần thiết để chúng ta phải tập trung vào nó, hỗ trợ nó”.

Trước đó, ngành xuất bản sách ít đã có chút khởi sắc vào năm 2015 khi doanh thu sách khoa học tự nhiên lần đầu tăng trong bốn năm trở lại. Sự gia tăng về sách dạy nấu ăn và sách màu cũng được ghi nhận. Tiếp tục là năm 2016 khi doanh thu sách điện tử giảm 4% còn sách in tăng 2%.

Xuất bản nhật ký giấc mơ 'thời gian trôi ngược' của Vladimir Nabokov

Một cuốn nhật ký viết năm 1964, trong đó Vladimir Nabokov, tác giả 'Lolita', ghi lại hơn 50 giấc mơ của mình - trải rộng từ khiêu dâm, bạo lực tới siêu thực - chuẩn bị lần đầu được phát hành.

Thư Vĩ (lược dịch)