Đằng sau những trận cầu đỉnh cao: Cầu thủ bóng đá có nguy cơ già nhanh và khả năng mất trí nhớ cao gấp 3,5 lần so với người khác

Tuy không thể ngăn cản các cầu thủ bỏ chơi bóng bằng đầu, nhưng giới khoa học cũng như bác sĩ đang cố gắng vận động kêu gọi các cầu thủ ít dùng đầu hơn khi luyện tập và thi đấu.

Ngày 21/11, tại trận gặp Anh, vòng bảng World Cup 2022, cầu thủ Ali Beiranvand của Iran đã gặp chấn động mạnh ở vùng đầu trong tình huống va chạm với đồng đội Majid Hosseini.

Thủ môn 30 tuổi lập tức ngã xuống và được các nhân viên y tế kiểm tra trên sân. Ban đầu, anh được phép tiếp tục thi đấu. Nhưng sau khi các nhân viên y tế rời sân, anh một lần nữa ngã xuống và ra hiệu thay người. Cuối cùng, Beiranvand được chuyển đến một bệnh viện gần sân vận động để kiểm tra đề phòng.

Việc Beiranvand ban đầu được phép tiếp tục thi đấu gây phẫn nộ cho nhiều người hâm mộ bóng đá. Jonas Baer-Hoffman, Tổng thư ký Hiệp hội Các cầu thủ Bóng đá Toàn cầu (FIFPro), nhận định: "Đã là trận thứ hai của World Cup và các biện pháp bảo vệ cầu thủ chấn thương đầu vẫn chưa được triển khai. Alireza Beiranvand lẽ ra phải được thay ra ngay lập tức để kiểm tra".

Trong những năm gần đây, các môn thể thao liên quan đến bóng (bóng đá, bóng bầu dục) bị đặt lên "bàn cân" vì mức độ nguy hiểm, đặc biệt là khả năng gây chấn thương ở đầu cũng như những ảnh hưởng tới sức khỏe sau khi các cầu thủ giải nghệ.

Để phục vụ nghiên cứu, các nhà khoa học thuộc Đại học Glasgow, Anh so sánh hồ sơ bệnh án của 7.676 cựu cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp với 23.000 người đàn ông khác.

Kết quả, các cựu cầu thủ bóng đá có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao gấp 5,07 lần so với người khác. Trong khi tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ của họ cũng cao hơn 3,5 lần. Thậm chí, các cậu thủ còn có tỷ lệ thiệt mạng do bệnh Parkinson lên tới 2,15 lần và tăng nguy cơ mắc các bệnh về thần kinh vận động lên 4,33 lần.

Chuyên gia thần kinh học tiến sĩ Willie Stewart – chủ nhiệm đề tài cho biết, nghiên cứu cho thấy những cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp có nguy cơ bị thiệt mạng do bệnh thần kinh cao hơn so với người khác. Nguyên nhân có thể do trong quá trình luyện tập, thi đấu họ thường xuyên dùng đầu để chơi bóng hoặc gặp chấn thương do va chạm.

Vì vậy, giới khoa học cũng như bác sĩ đang cố gắng vận động kêu gọi các cầu thủ ít dùng đầu hơn khi luyện tập và thi đấu. Ngoài ra, họ cần được kiểm tra sức khỏe thật kỹ lưỡng sau khi gặp các chấn thương liên quan tới thần kinh.

"Không thể cấm hay bắt các cầu thủ bỏ chơi bóng bằng đầu. Tuy nhiên, họ có thể hạn chế các vấn đề về chấn thương não bộ bằng việc chơi bóng bằng đầu ít hơn trong quá trình tập luyện. Các bậc cha mẹ cũng nên chú ý hơn đến con cái nếu các bé gặp các chấn thương ở đầu trong lúc chơi bóng hay nô đùa để hạn chế tối đa bệnh tật về sau", TS Willie nói.

Cách đây 1 năm, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) đã đưa ra hướng dẫn rằng, các cầu thủ trưởng thành nên được giới hạn ở 10 lần đánh đầu có tác động mạnh mỗi tuần trong quá trình tập luyện. Hướng dẫn cũng nói rằng, đánh đầu không nên được đưa vào quá trình đào tạo trẻ trước lứa tuổi U14.

Trong khi đó, vào tháng 6/2020, Liên đoàn bóng đá Châu Âu (UEFA) cũng đưa ra bộ khuyến nghị về việc hạn chế số lần đánh đầu với các cầu thủ chưa trưởng thành.

Gần đây, nghiên cứu mới từ Đại học Harvard cũng ghi nhận cựu cầu thủ chuyên nghiệp, cụ thể là người chơi ở vị trí tấn công, có nhiều khả năng mắc các bệnh thường phát triển ở người lớn tuổi hơn, mặc dù họ vẫn còn trẻ. Những phát hiện được công bố trên tạp chí Y học Thể thao Anh.

Nhóm các nhà điều tra từ trường Y tế Công cộng Harvard T. H. Chan và trường Y Harvard đã làm việc dựa trên cuộc khảo sát gần 3.000 cựu cầu thủ thuộc Giải Bóng bầu dục Quốc gia Mỹ (NFL).

Cuộc khảo sát là một phần của Nghiên cứu Sức khỏe Cầu thủ Bóng đá được thực hiện tại Đại học Harvard. Chương trình nghiên cứu này bao gồm một số nghiên cứu khác nhau theo dõi sức khỏe cầu thủ trong suốt tuổi đời của họ.

Các cầu thủ tự báo cáo với nhân viên y tế rằng họ thường cảm thấy già hơn so với thực tế. Hơn nữa, bác sĩ y học thể thao đã điều trị cho cầu thủ mắc các bệnh như sa sút trí tuệ, viêm khớp, tăng huyết áp và tiểu đường. Đây thường là những bệnh phát sinh theo tuổi tác.

"Phân tích của chúng tôi đặt ra những câu hỏi sinh học và sinh lý cần thiết về nguyên nhân cơ bản, nhưng cũng quan trọng không kém. Kết quả đóng vai trò như hồi chuông báo động cho các bác sĩ lâm sàng để chú ý hơn ngay cả bệnh nhân là cựu cầu thủ tương đối trẻ", Rachel Grashow, điều tra viên cao cấp của nghiên cứu, Giám đốc sáng kiến nghiên cứu dịch tễ học, cho biết.

Theo bà Grashow, sự cảnh giác cao độ như vậy có thể giúp chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời hơn để ngăn ngừa hoặc làm chậm tốc độ của các bệnh liên quan đến tuổi tác.

Sau đó, nhóm nghiên cứu tìm kiếm nguyên nhân khiến môn thể thao này đóng vai trò quan trọng trong sự tiến triển của bệnh. Để làm được điều này, họ chia các cầu thủ thành 2 nhóm gồm nhóm người chơi ở vị trí tấn công và nhóm chơi ở các vị trí còn lại.

"Chúng tôi muốn biết liệu các cầu thủ chuyên nghiệp có bị cướp đi tuổi trung niên. Kết quả cho thấy bóng đá sớm thay đổi họ và đưa họ vào quỹ đạo lão hóa thay thế, làm tăng tỷ lệ mắc nhiều bệnh của người lớn tuổi", bà Grashow cho biết.

Nhóm nghiên cứu không chỉ quan tâm tuổi thọ mà còn cả chất lượng cuộc sống. Cầu thủ chuyên nghiệp có thể sống lâu như đàn ông trong dân số nói chung, nhưng những năm đó có thể xảy ra nhiều bệnh tật.

Sau khi phân tích kết quả, họ phát hiện ra những người chơi ở vị trí tấn công tiếp xúc nhiều hơn với cầu thủ khác và có tuổi thọ ngắn hơn đáng kể trong tất cả thập kỷ. Ngoài ra, họ phát triển các tình trạng liên quan đến tuổi tác sớm hơn.