"Chuông vàng vọng cổ" - 2 thập kỷ gieo hạt cho sân khấu

Đêm chung kết xếp hạng Chuông vàng vọng cổ lần thứ 20 năm 2025 vừa kết thúc vào tối 28/9 vừa qua, khép lại một mùa thi đầy cảm xúc. Và nhìn rộng hơn, suốt 20 năm, với một hành trình không mệt mỏi để đãi cát tìm vàng, Chuông vàng vọng cổ đã khẳng định vị thế là 1 trong những cuộc thi nghệ thuật uy tín và có sức ảnh hưởng bậc nhất của sân khấu cải lương.

Suốt 2 thập niên, vượt qua những thăng trầm của thời cuộc, tiếng chuông ấy vẫn đều đặn ngân lên mỗi mùa, trở thành bệ phóng vững chắc cho hàng trăm tài năng trẻ.

Bệ phóng của những vì sao

Ra đời từ 2006, Chuông vàng vọng cổ do Đài Truyền hình TP.HCM khởi xướng đã nhanh chóng trở thành một thương hiệu quen thuộc trong lòng khán giả mộ điệu. Khác với giải Trần Hữu Trang vốn dành cho nghệ sĩ chuyên nghiệp, Chuông vàng vọng cổ mở ra một sân chơi riêng cho những giọng ca mới, những tài năng còn chưa phát lộ. Cuộc thi không yêu cầu kinh nghiệm dày dạn, chỉ cần chất giọng hay, đẹp, độc đáo làm tiêu chí hàng đầu. Và Chuông vàng vọng cổ đã thực hiện sứ mệnh "đãi cát tìm vàng", phát hiện và bồi dưỡng một thế hệ nghệ sĩ kế thừa tài năng cho cải lương.

Nhìn lại chặng đường 2 thập kỷ, không thể không nhắc đến "hiện tượng" Võ Minh Lâm. Chàng trai trẻ đến từ Cần Thơ ngày ấy không chỉ là quán quân đầu tiên mà còn là Chuông vàng trẻ tuổi nhất trong lịch sử khi chỉ mới 17 tuổi. Giọng ca trời phú, đậm chất riêng không trộn lẫn, pha chút phóng khoáng, những điểm nhấn thăng hoa độc đáo, cùng với sắc vóc sáng sân khấu đã giúp anh chinh phục hoàn toàn ban giám khảo và khán giả.

Từ bệ phóng Chuông vàng, Võ Minh Lâm đã không ngừng trau dồi nghề để có một sự nghiệp rực rỡ. Anh dấn thân vào các vai lớn nhỏ từ kép văn, kép võ đến kép lão, kép độc… liên tục gặt hái thành tích tại các liên hoan sân khấu chuyên nghiệp. Ngày nay, NSƯT Võ Minh Lâm đã là một tên tuổi bảo chứng phòng vé, được tin tưởng giao vai trong những vở diễn lớn.

Võ Minh Lâm không phải là ngôi sao duy nhất bước ra từ Chuông vàng vọng cổ. 20 năm qua, cuộc thi đã nuôi dưỡng và chắp cánh cho biết bao tài năng. Không chỉ danh hiệu Chuông vàng, mà cả Chuông bạc, Chuông đồng hay những thí sinh chỉ vào đến vòng chung kết, đều để lại dấu ấn sâu đậm.

Đó là một Ngọc Đợi (Chuông vàng 2007) với giọng ca mùi mẫn, tự sự, đậm chất chân phương của người con gái Bạc Liêu, nay trở thành Nghệ sĩ Ưu tú. Là một Hồ Ngọc Trinh (Chuông bạc 2006) nay đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Cả 2 đều đã bước lên vai trò huấn luyện viên của Chuông vàng vọng cổ 2025 cùng NSƯT Võ Minh Lâm, như một minh chứng cho sự trưởng thành của những gương mặt đi ra từ cuộc thi. Hay Minh Trường (Chuông vàng 2014) với vẻ ngoài điển trai và lối ca diễn chững chạc, nay đang là kép chánh của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang.

Những cái tên khác như Thu Vân, Thanh Toàn, Lê Văn Gàn, Võ Thành Phê, Bùi Trung Đẳng, Cao Thúy Vy, Nguyễn Thị Luận, Nguyễn Văn Khởi, Nguyễn Văn Mẹo, Quốc Nhựt, Như Ý, Lê Hoàng Nghi, Nguyễn Thị Kim Cương… dù đoạt vàng, bạc hay đồng, đều đã tìm được chỗ đứng riêng trên con đường nghệ thuật, được khán giả ái mộ. Họ chính là những hạt nhân quan trọng, là lực lượng nghệ sĩ hùng hậu đang hoạt động sôi nổi tại các nhà hát, đoàn nghệ thuật từ Trung ương đến địa phương, góp phần giữ cho sàn diễn cải lương luôn sáng đèn. Đặc biệt, Nhà hát Trần Hữu Trang đã thu nhận nhiều bạn đoạt Chuông vàng vào biên chế, tập hợp một lực lượng kế thừa hùng mạnh nhất cho cải lương.

Hành trình 20 năm của Chuông vàng vọng cổ không phải lúc nào cũng trải hoa hồng. Cuộc thi đã cùng đi qua những giai đoạn khó khăn của kinh tế, những biến động xã hội. Đặc biệt, trong những năm đại dịch Covid-19 hoành hành, khi mọi hoạt động văn hóa nghệ thuật gần như đóng băng, ban tổ chức vẫn nỗ lực phi thường để duy trì sân chơi. Lần đầu tiên trong lịch sử, vòng sơ tuyển và tuyển chọn được tổ chức trực tuyến. Thí sinh thi tại nhà, quay clip gửi về cho ban giám khảo. Dù thiếu đi không khí sôi động, nhưng chính sự thích ứng linh hoạt đó đã cho thấy tâm huyết và quyết tâm giữ lửa nghề của những người làm chương trình.

Khát vọng và những tiếc nuối

Đêm chung kết xếp hạng Chuông vàng vọng cổ lần thứ 20 năm 2025, diễn ra vào tối 28/9 vừa qua, đã khép lại một mùa thi đầy cảm xúc. Đánh dấu chặng đường 2 thập kỷ, chương trình năm nay mang theo nhiều kỳ vọng, và thực tế đã cho thấy một bức tranh đa sắc về thế hệ trẻ đang theo đuổi nghệ thuật cải lương: Đầy khát vọng, sở hữu những tố chất quý giá nhưng cũng còn đó những non nớt cần thời gian mài giũa.

Kết quả cuối cùng đã đi ngược với nhiều dự đoán. Danh hiệu Chuông vàng (150 triệu đồng) đã vinh danh nỗ lực bền bỉ và cú lội ngược dòng ngoạn mục của Đặng Thị Thùy Dương. Thực tế, hành trình của Thùy Dương ở các vòng trước khá gập ghềnh. Cô không phải là thí sinh luôn được đánh giá cao, thậm chí có đêm thi bị khàn giọng suýt phải dừng cuộc chơi. Thế nhưng, ở vòng quyết định, Thùy Dương đã có một màn "lột xác" bất ngờ với vai Thượng Dương hoàng hậu. 

Đây là lựa chọn thông minh của huấn luyện viên NSƯT Ngọc Đợi, giúp phát huy thế mạnh của Thùy Dương trong khả năng ca diễn đầy cảm xúc. Giám khảo Quế Trân cũng đặc biệt đánh giá cao cách cô thể hiện những sắc thái tiếng cười khác nhau của nhân vật, một kỹ thuật không hề đơn giản. Dù ở phần thi bốc thăm, với bài ca cổ Vương vấn sông Hồng, Thùy Dương ca còn an toàn, chưa thật sự "đã" theo nhận xét của giám khảo, nhưng vẫn đủ giúp cô giành chiến thắng.

Lê Thị Hà Như, vốn dẫn đầu ở các vòng trước, lại có một đêm thi chưa thật sự tốt. Vào vai vương phi Ngọc Huyên trong trích đoạn Đêm trước ngày hoàng đạo, nhân vật lịch sử này dường như vẫn quá sức với một cô gái mới 20 tuổi. Việc mất sức ở phần thi trích đoạn đã ảnh hưởng rõ đến phần bốc thăm với bài Tình đất phương Nam: Cô vào vọng cổ bị đuối hơi. Tuy nhiên, ngoài giải Chuông bạc (80 triệu đồng), Hà Như còn giành thêm giải Thí sinh được yêu thích nhất (10 triệu đồng) và Thí sinh có hoạt động lan tỏa cộng đồng (10 triệu đồng) - do năm nay Ban tổ chức đưa thí sinh tham gia công tác thiện nguyện.

Tương tự, vai dũng tướng Trần Bình Trọng trong trích đoạn Khí tiết Trần Bình Trọng cũng là thử thách nặng nề cho một thí sinh chỉ mới 16 tuổi. Quan Trí đã tốn quá nhiều sức cho phần diễn xuất, dẫn đến không làm chủ được cột hơi trong bài vọng cổ Ân tình câu hát yêu thương, nên phải dừng lại ở Chuông đồng (50 triệu đồng).

Bên cạnh các giải chính, Ban tổ chức còn trao 2 giải Tư cho Nguyễn Phú Yên (Cà Mau), Nguyễn Thị Mỹ Duyên (Đồng Tháp); 4 giải Khuyến khích cho các thí sinh còn lại. Nguyễn Thị Ngọc Như và Nguyễn Thị Mỹ Duyên cũng giành giải Thí sinh được yêu thích nhất trong 2 đêm thi.

Cột mốc 20 năm không chỉ là một con số, mà là sự khẳng định cho một thương hiệu bền bỉ. Chuông vàng vọng cổ 2025 tiếp tục thắp lên ngọn lửa hy vọng về một thế hệ nghệ sĩ trẻ tài năng, sẵn sàng kế thừa và viết tiếp những trang sử mới cho nghệ thuật cải lương. Con đường phía trước còn dài, và tiếng chuông ngân vang sẽ mãi là điểm khởi đầu, là hành trang quý báu để họ tự tin sải bước vào thế giới nghệ thuật rộng lớn.

Giải thưởng đáng nhớ của Tấn Đạt

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là trường hợp của thí sinh Nguyễn Tấn Đạt. Dù mắc lỗi kỹ thuật đáng tiếc và chỉ nhận giải Khuyến khích, Tấn Đạt vẫn được Hội đồng Báo chí trao giải thưởng riêng. Đây là sự ghi nhận đặc biệt, bởi anh sở hữu ngoại hình sáng, chất giọng nam mùi, ấm, đậm chất cải lương. Giải thưởng của giới báo chí như một lời khẳng định: Tiêu chí cao nhất của cải lương vẫn là giọng ca. Lỗi kỹ thuật có thể rèn luyện, sửa chữa, nhưng một làn hơi đẹp là "của trời cho" - không phải ai cũng có.

Nhìn rộng hơn, câu chuyện của Nguyễn Tấn Đạt cũng là một tiếc nuối chung của mùa thi năm nay. Không ít khán giả và giới chuyên môn đã bày tỏ sự tiếc nuối khi một số thí sinh có tố chất tốt, giọng ca hay lại bị loại sớm vì những lỗi về nhịp nhàng, kỹ thuật biểu diễn. Điều này cho thấy các bạn trẻ cần sự tập trung cao độ hơn, một sự khổ luyện nghiêm túc hơn để biến tiềm năng thành tài năng thực thụ. Sân khấu chuyên nghiệp không có chỗ cho sự non nớt.