Các tay vợt tennis có phải là những VĐV sung sức nhất thế giới?

Khi trở lại thi đấu vào cuối tháng trước, Venus Williams - nhà vô địch đơn nữ Grand Slam 7 lần - đã thốt lên: "Bạn có biết chơi tennis vất vả thế nào không?... Bạn phải chạy liên tục, nâng tạ và cơ thể như đang chết dần vậy. Rồi hôm sau lại lặp lại y như thế". Còn tay vợt đồng hương Frances Tiafoe cũng từng chia sẻ với Sky Sports một quan điểm tương tự vào năm ngoái: "Tennis là môn thể thao khó nhất thế giới".

Vậy điều gì khiến tennis trở nên thử thách đến vậy? Liệu các tay vợt tennis có phải là những vận động viên sung sức nhất trong tất cả các môn thể thao?

Khoa học thể thao nói gì?

Tiến sĩ Mark Kovacs - chuyên gia khoa học thể thao, cựu tay vợt chuyên nghiệp - tin rằng đúng như vậy. Ông Kovacs đã dành nhiều năm nghiên cứu về thể lực, phương pháp tập luyện và hồi phục trong nhiều môn thể thao khác nhau, từng làm việc với các vận động viên ở NBA (giải bóng rổ nhà nghề Mỹ), MLB (giải bóng chày chuyên nghiệp Mỹ), đội tuyển bóng đá nữ Mỹ (USWNT), và các tay vợt thuộc WTA (Hiệp hội quần vợt nữ) và ATP (Hiệp hội quần vợt chuyên nghiệp).

Chia sẻ với CNN Sports, tiến sĩ Kovacs thừa nhận mình có phần "thiên vị" vì đã lớn lên cùng với tennis. Tuy nhiên, ông khẳng định niềm tin của mình dựa trên hàng chục năm nghiên cứu, rằng: các tay vợt tennis nằm trong số những vận động viên sung sức và bền bỉ nhất thế giới. Khó có môn thể thao nào đòi hỏi một dải kỹ năng rộng và khó như tennis.

Trong việc theo dõi thể lực, các chỉ số như mức tiêu thụ oxy tối đa (VO2 max), nhịp tim tối đa, nhịp tim khi nghỉ, và sự dao động nhịp tim (HRV) để phân tích khả năng hồi phục thường được chú ý hàng đầu. VO2 max được đo bằng ml oxy/kg trọng lượng cơ thể/phút vận động. Những vận động viên hàng đầu trong các môn sức bền như đua xe đạp hay chạy marathon thường có VO2 max trên 70 ml/kg/phút.

"Tay vợt tennis thường ở mức trên 60, tương đương với các cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp - tức là họ ở nhóm hàng đầu", Kovacs nói. "Những tay vợt có thể vượt xa vận động viên đua xe đạp hoặc chạy marathon ở hầu hết các chỉ số khác ngoài VO2 max và axit lactic".

Tennis không phải là marathon; mỗi trận đấu là chuỗi các pha bứt tốc ngắn trong nhiều giờ, kèm theo đó là phản xạ cực nhanh, sức mạnh, sự bền bỉ và độ linh hoạt vượt trội. "Họ không phải là người mạnh nhất, không thể đẩy ngực như cầu thủ khúc côn cầu trên băng chuyên nghiệp, cũng không thể squat như vận động viên cử tạ. Nhưng họ cần sức mạnh chân cực tốt để tung ra cú giao bóng với tốc độ 140 dặm/giờ (225,31 km/giờ). Họ phải tập trung nhiều vào sức mạnh và sức bền cơ bắp ở cấp độ cao nhất".

Ví dụ rõ ràng nhất chính là Carlos Alcaraz và Jannik Sinner, hai tay vợt hàng đầu thế giới hiện nay - dù phong cách trái ngược nhưng đều là minh chứng cho thể chất siêu việt. "Alcaraz thiên về tốc độ, sức mạnh, sự bùng nổ - đó là điểm mạnh của cậu ấy", tiến sĩ Kovacs nói. "Sinner thì có khả năng ổn định ở mọi tư thế trên sân và hãm đà rất hiệu quả - đó là điểm khiến cậu ấy nổi bật".

Trận chung kết Pháp mở rộng lịch sử giữa họ kéo dài 5,5 giờ và Alcaraz đã lội ngược dòng sau khi thua hai set đầu - một minh chứng cho thể lực và tinh thần phi thường. "Ở các trận đấu nam Grand Slam, sức bền là điều bắt buộc. Dù bạn nhanh, mạnh, thông minh tới đâu - nếu không có sức bền, không có khả năng chịu tải, bạn không thể tồn tại ở các trận đấu kéo dài 5 set".

Tại chung kết nữ Roland Garros, Coco Gauff - người giành chiến thắng - cũng đã ngược dòng sau khởi đầu chệch choạc trước Aryna Sabalenka.

"Sabalenka là vận động viên tuyệt vời: mạnh mẽ, uy lực, di chuyển xuất sắc, có thể đánh mạnh như bất kỳ ai", Kovacs nhận xét. "Còn Coco Gauff - người tôi đã có nhiều thời gian làm việc cùng - là một trong những vận động viên toàn diện nhất trong mọi môn thể thao. Cô ấy có thể chơi bóng đá, điền kinh và sẽ thành công. Cô ấy vượt trội về tốc độ, sự linh hoạt và sức bền".

Cuộc chiến tinh thần

Thể lực trong trận đấu thể thao mới chỉ là một phần. Quần vợt chuyên nghiệp còn khắc nghiệt bởi lịch thi đấu dày đặc, di chuyển liên tục và thời tiết tại các nơi diễn ra Grand Slam. Đây là môn thể thao khó nhất nếu thi đấu chuyên nghiệp. Tay vợt di chuyển hơn 160.000 km mỗi năm - gấp đôi vận động viên MLB hay NBA. Họ phải vượt qua jet lag, thay đổi múi giờ, khí hậu, môi trường. Và mùa giải kéo dài 11 tháng - dài nhất trong mọi môn thể thao.

Lịch thi đấu dày đặc của quần vợt chuyên nghiệp khiến thời gian nghỉ ngơi và tập luyện ít ỏi - điều này ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần của các tay vợt. "Không chỉ là sự hao mòn thể lực, tennis còn cần tinh thần thép", tiến sĩ Kovacs nói. Đó là lý do khiến nhiều tay vợt hàng đầu chọn cho mình quãng nghỉ cần thiết ở một số thời điểm. Điều này giúp họ duy trì được phong độ trong thời gian dài.

Trường hợp điển hình là Venus Williams. Trong khi người khác chơi 11 tháng, thi đấu liên tục thì Venus có thể nghỉ 3-6 tháng. Điều đó giúp giảm chấn thương và giữ cho tâm trí được làm mới, giúp họ trở lại với động lực mới. Nhờ thế, Venus vẫn thi đấu tennis đỉnh cao ở độ tuổi mà nhiều đồng nghiệp đã gác vợt. Cô dự giải Mỹ mở rộng ở tuổi 45, một kỳ tích!

Katie Mobed - một nhà tâm lý thể thao hàng đầu đã gọi tennis là môn thể thao "cô đơn và đầy thách thức cảm xúc nhất". Tennis là một trò chơi chiến thuật một chọi một kéo dài nhiều giờ, đòi hỏi sự tính toán không ngừng và sức bền tinh thần như võ sĩ MMA (võ tự do) hay boxing.

Tay vợt số 1 Vương quốc Anh, Jack Draper, từng chia sẻ về việc bị ảnh hưởng bởi tâm lý, từng nôn mửa do lo âu tại US Open năm ngoái và năm nay. "Tennis là sự kết hợp giữa thể lực và tinh thần. Tôi luôn cố gắng học hỏi, cải thiện và vượt qua bản thân. Tôi là người có tinh thần mạnh mẽ, nhưng việc luôn muốn chiến thắng đôi khi khiến tôi tiêu hao quá nhiều năng lượng tinh thần".

Hệ thống tính điểm của tennis cũng khiến cảm xúc biến động liên tục - khiến tay vợt dễ bị "choáng ngợp" và đưa ra quyết định sai lầm. Trận đấu thay đổi cục diện trong tích tắc - ví dụ, khi một tay vợt dẫn 30-15, mọi thứ có vẻ ổn. Nhưng chỉ sau vài điểm, họ có thể mất break. Về mặt tâm lý, điều đó vô cùng khắc nghiệt.

Tiến sĩ Kovacs nhận định: "Việc phát triển chiến lược thi đấu cho từng đối thủ, từng lối chơi là điều rất đặc thù trong tennis. Nếu nhìn vào Top đầu bảng xếp hạng, bạn sẽ thấy không chỉ là vận động viên giỏi nhất về thể chất, mà còn giỏi nhất về tinh thần. Đó là điều tạo nên đẳng cấp của họ".