Vùng "rốn lũ", trũng thấp Hà Nội chủ động mọi tình huống bão số 9

Trước diễn biến phức tạp của bão số 9 (bão RAGASA) dự kiến gây ảnh hưởng trực tiếp đến miền Bắc, các địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đồng loạt triển khai công tác phòng chống bão và chuẩn bị kịch bản ứng phó "quyết liệt nhất, chủ động ở mức cao nhất, lường trước kịch bản xấu nhất, không để bị động, bất ngờ", đặc biệt là tại những vùng "rốn lũ" Hà Nội, vùng trũng, thấp, có nguy cơ bị ảnh hưởng cao.

Nghiêm chỉnh chấp hành phương châm "4 tại chỗ"

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, do ảnh hưởng của bão số 9, dự báo từ ngày 25–26/9, Hà Nội hứng mưa lớn trên diện rộng, tổng lượng mưa nhiều nơi có thể vượt 250mm, nguy cơ cao xảy ra ngập úng đô thị, lũ quét, sạt lở đất. Gió mạnh dần lên cấp 4–5, kèm dông lốc nguy hiểm.

Trước diễn biến phức tạp của cơn bão số 9, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã ra 2 công điện khẩn, chỉ đạo các địa phương thực hiện những nhiệm vụ cấp bách: Rà soát và sẵn sàng phương án sơ tán, di dời dân cư ở nơi nguy hiểm; Bảo vệ hệ thống đê điều, hồ đập, trạm bơm tiêu úng và các công trình hạ tầng trọng yếu; Thực hiện phương châm "xanh nhà hơn già đồng" để đảm bảo tính mạng cho nhân dân; Hạn chế người dân ra đường khi bão đổ bộ, chủ động phân luồng giao thông, sẵn sàng cứu hộ cứu nạn.

Cùng với đó, ngành điện, xây dựng, y tế… đồng loạt lập kịch bản ứng phó, từ cấp điện ưu tiên đến xử lý cây xanh gãy đổ, giám sát dịch bệnh sau mưa lũ theo hướng "đặt an toàn tính mạng người dân lên trên hết, trước hết".

Ghi nhận của phóng viên TTXVN tại xã Trần Phú – vùng "rốn lũ" thường xuyên bị ngập úng của Thủ đô, rút kinh nghiệm từ cơn bão số 3 và số 5 vừa qua, chính quyền và Ban Chỉ huy quân sự xã đã lập phương án riêng để ứng phó với cơn bão số 9.

Ông Nguyễn Hữu Đức, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã Trần Phú cho biết: "Các thôn ven sông như Khôn Duy, Mỹ Lương, Yên Trình đều đã có danh sách hộ sơ tán cụ thể. Chúng tôi coi phương châm "4 tại chỗ" là nguyên tắc sống còn".

Chính quyền xã cũng đã giao nhiệm vụ cụ thể đến từng đơn vị, tổ chức lực lượng trực tại các điểm xung yếu. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Phú nhấn mạnh: "Ngoài phương án ứng phó, chúng tôi còn xây dựng kế hoạch phục hồi sản xuất, vệ sinh môi trường sau bão, không để bà con bị động".

Thôn Khôn Duy, nơi từng bị ngập sâu tới thắt lưng trong cơn bão Yagi lịch sử năm 2024 với đỉnh lũ 7,78m, người dân đã rút kinh nghiệm năm trước, tích trữ lương thực và chuẩn bị thuyền bè tránh lũ. Đặc biệt, với phương châm "xanh nhà hơn già đồng", nhiều hộ gia đình đã chủ động thu hoạch lúa sớm để tránh bão số 9.

Ông Nguyễn Văn Nhiễu (75 tuổi) ở thôn Khôn Duy, xã Trần Phú chia sẻ: "Năm nay gia đình tôi chủ động hơn, không chờ nước ngập mới chạy. Chính quyền, bộ đội cũng sát cánh cùng dân".

Tại xã Trần Phú, lĩnh vực y tế được coi là "lá chắn mềm" trong ứng phó bão. Bác sĩ Nguyễn Duy Kính, Trạm trưởng Trạm Y tế xã cho hay: "Chúng tôi đã chuẩn bị thuốc men, hóa chất xử lý môi trường, ký hợp đồng dự phòng với công ty dược. Mạng lưới y tế thôn giám sát dịch bệnh 24/24, lập danh sách các ca cần đặc biệt theo dõi để có phương án di dời an toàn".

Đảm bảo an toàn các tuyến đê xung yếu

Cũng là một trong những địa bàn có nhiều nguy cơ bị ảnh hưởng của mưa bão, xã Chuyên Mỹ có 21km tuyến đê 2 bên tả, hữu với 2 con sông là sông Nhuệ và sông Duy Tiên chảy qua địa bàn. Trong thời gian qua, do ảnh hưởng của các cơn bão số 3 và số 5, nước sông dâng cao khiến trên địa bàn xã đã xuất hiện nhiều điểm sụt, sạt nguy hiểm ảnh hưởng lớn đến bảo vệ tuyến đê sông Nhuệ. Trước dự báo diễn biến phức tạp của cơn bão số 9, UBND xã Chuyên Mỹ cơ bản khắc phục các điểm sụt sạt trên địa bàn, sẵn sàng ứng phó với bão số 9.

UBND xã Chuyên Mỹ đã chủ động xây dựng kịch bản ứng phó với mưa bão, trong đó sẵn sàng tổ chức lực lượng kiểm soát, hỗ trợ, hướng dẫn đảm bảo giao thông an toàn cho người và phương tiện, nhất là tại các khu vực, vị trí có nguy cơ xảy ra sạt lở; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính của xã khi xảy ra mưa lớn

Cùng với đó, các hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn xã còn phối hợp với Xí nghiệp Thủy lợi Phú Xuyên tiến hành rà soát, chủ động phương án vận hành công trình tiêu nước đệm và các phương án phòng ngừa úng ngập, đảm bảo an toàn công trình đê điều, thủy lợi; sẵn sàng phương án tiêu nước chống úng bảo vệ sản xuất của nhân dân, cụm công nghiệp, khu tập trung dân cư.

Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Vũ Văn Hữu cho biết, với các tuyến xung yếu này, mật độ phương tiện lưu thông rất lớn dẫn đến tình trạng nứt giữa, nứt gãy ngang mặt đê, kéo theo nguy cơ xả hết đoạn đê ra phía sông. UBND xã Chuyên Mỹ đã có văn bản kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Bảo vệ đê điều của thành phố để được hướng dẫn, thực hiện nâng cấp, cải tạo, đảm bảo an toàn đê điều trên địa bàn xã.

Ngoài ra, UBND xã còn xây dựng phương án đẩy mạnh công suất các trạm bơm, cống tiêu nhằm hạ thấp mực nước trong hệ thông kênh mương, ao, hồ, vùng trũng để gia tăng khả năng trữ nước, giảm nguy cơ ngập lụt, úng, đảm bảo an toàn cho diện tích lúa Mùa đang chuẩn bị thu hoạch; vận hành tối đa công trình thủy lợi, thoát nước khi xảy ra mưa lớn để đảm bảo tiêu úng.

Chủ động ứng phó là chìa khóa an toàn

Tại vùng "rốn lũ" xã Trần Phú có đoạn sông Bùi đi ngang qua, lũ trên sông Bùi là lũ rừng ngang, với đặc điểm mực nước dâng lên theo từng giờ do lũ từ trên thượng nguồn các tỉnh Hòa Bình (cũ), Phú Thọ đổ xuống hạ lưu. Ngay từ khi chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, rút kinh nghiệm từ những năm trước, UBND xã đã xây dựng kế hoạch ứng phó riêng cho từng cơn bão, bố trí lực lượng chức năng ứng trực 24/24 tại các điểm xung yếu, báo cáo về Ban chỉ đạo theo từng khung giờ cụ thể để có phương án ứng phó, xử lý sự cố.

Theo UBND xã, 110 hộ dân sống ngoài đê sông Bùi tại thôn Khôn Duy là những người dân có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp do hoàn lưu bão số 9. Chủ động đối phó với tình huống ngập lụt có thể xảy ra, xã đã lên phương án di dời người dân tới điểm Trường Tiểu học Mỹ Lương, có sức chứa khoảng 500 chỗ lưu trú tạm thời với đầy đủ nhu yếu phẩm cần thiết. Ngoài ra UBND xã Trần Phú cũng bố trí nhiều điểm di dời khác như Nhà văn hóa Mỹ Lương, các trường học trên địa bàn xã với sức chứa hàng nghìn người, sẵn sàng ứng phó bão số 9.

"Về lâu dài, UBND xã sẽ xây dựng phương án quy hoạch lại vùng dân cư, kiến nghị đầu tư đồng bộ đê điều, hạ tầng nhằm thích ứng biến đổi khí hậu để ứng phó không còn chỉ là "chạy theo" mà trở thành chiến lược bền vững trước mỗi mùa mưa bão", ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Phú nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, mỗi khi thiên tai xảy ra, sự chủ động ở cấp chính quyền và ý thức phòng ngừa của người dân quyết định lớn đến mức độ thiệt hại. Nếu như trước đây còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại thì nay, với chỉ đạo quyết liệt từ thành phố, các địa phương đã "lên dây cót" ngay từ đầu. Công điện khẩn của Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh có thể xem như "mệnh lệnh tổng động viên" của Thủ đô. Không chỉ là ứng phó tức thời, công điện đã yêu cầu chuẩn bị cả phương án dài hơi: di dời dân cư có trọng điểm, bảo vệ hạ tầng trọng yếu, tính đến phương án phục hồi sau bão.

Hành động kịp thời, quyết liệt của thành phố Hà Nội đã thể hiện rõ nét cho tinh thần "chủ động ứng phó", đặt an toàn người dân lên trên hết. Đây không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là thông điệp lâu dài: một đô thị lớn chỉ có thể vững vàng trước thiên tai khi chính quyền và người dân đồng lòng, chủ động ứng phó từ sớm, từ xa.