Việt Nam trở thành điểm đến chiến lược của Apple trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Theo Bloomberg, Việt Nam đã chuyển mình từ vị thế dễ bị tổn thương trước các biện pháp thuế quan nghiêm ngặt từ Mỹ thành một trung tâm sản xuất hấp dẫn đối với các tập đoàn công nghệ hàng đầu.

Apple – một trong những gã khổng lồ công nghệ lớn nhất hành tinh – nay chọn Việt Nam làm địa bàn để chế tạo các thiết bị điều khiển nhà thông minh, đánh dấu mốc son quan trọng trong hành trình vươn lên trên bản đồ chuỗi cung ứng quốc tế.

Các chỉ số kinh tế mới nhất ghi nhận Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng vượt 8% ở quý III/2025, với dòng chảy xuất khẩu đạt mức kỷ lục và thị trường chứng khoán được FTSE Russell chính thức công nhận là "thị trường mới nổi thứ cấp". Những yếu tố này hứa hẹn sẽ mở ra dòng vốn đầu tư nước ngoài lên đến hàng tỷ USD.

Cũng vào thời điểm này, Apple Inc. tiết lộ chiến lược triển khai sản xuất tại Việt Nam các thiết bị trung tâm nhà thông minh đầu tiên, kèm theo khả năng mở rộng sang lĩnh vực robot sử dụng trong gia đình. Các nhà phân tích coi đây là biểu tượng sống động, minh họa cách mà Việt Nam – từng bị Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế 46% – đã vươn mình thành một khâu thiết yếu trong guồng quay kinh tế toàn cầu.

Nền tảng từ những bước đi cải cách và hội nhập

"Khác với nhiều nền kinh tế đang rơi vào tình trạng tê liệt chính trị, Việt Nam đã hành động rất nhanh để đạt được thỏa thuận thuế quan thuận lợi hơn, đồng thời tiến hành cải cách mạnh mẽ nhằm nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh" - bà Trinh Nguyen, chuyên gia kinh tế cấp cao của Natixis SA, nhận định.

Bà nhấn mạnh rằng, chính những động thái quyết liệt này đã giúp Việt Nam tỏa sáng như một "người thắng cuộc" trong môi trường thương mại theo phong cách Trump 2.0, bất chấp gánh nặng thuế quan, khi trở thành điểm nóng cho các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhằm phân tán rủi ro và giảm lệ thuộc vào Trung Quốc.

Mặc dù kế hoạch cụ thể của Apple chưa được hé lộ chi tiết, các nguồn tin gần gũi tiết lộ rằng công ty đang bắt tay với tập đoàn BYD (Trung Quốc) để nghiên cứu và phát triển các sản phẩm nhà thông minh cùng robot gia đình. Vẫn còn là dấu hỏi lớn liệu các bộ phận từ Trung Quốc có tiếp tục được tích hợp vào sản phẩm hoàn chỉnh hay không.

Dựa trên thỏa thuận thương mại mới giữa Việt Nam và Mỹ do Tổng thống Donald Trump công bố, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ sẽ chịu mức thuế 20%, trong khi những mặt hàng bị nghi ngờ "chuyển tải" qua quốc gia thứ ba có thể phải chịu mức lên đến 40%. Dù vậy, quyết định của Apple vẫn được đánh giá là một chiến thắng vang dội, tiếp nối xu hướng của các tập đoàn đa quốc gia như Samsung Electronics và Nike – những đơn vị đã thiết lập các cơ sở sản xuất lớn tại Việt Nam nhờ nguồn lao động trẻ trung và trình độ chuyên môn cao.

Vào tháng 5/2025, Tổng giám đốc Apple Tim Cook tuyên bố rằng Việt Nam sẽ đóng vai trò "cứ điểm sản xuất gần như toàn bộ" cho các dòng sản phẩm iPad, MacBook, Apple Watch và AirPods dành riêng cho thị trường Mỹ.

Động lực kinh tế vẫn mạnh mẽ trước tác động thuế quan

Ngay cả khi đang trong quá trình đàm phán với Mỹ để hạ thấp mức thuế, các con số kinh tế của Việt Nam vẫn cho thấy sức sống bền bỉ. Quý III/2025 chứng kiến mức tăng trưởng 8,23% – con số cao nhất trong vòng ba năm – nhờ các khu công nghiệp tăng tốc xuất khẩu sang Mỹ ngay trước mốc áp dụng thuế mới vào tháng 8/2025.

Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng bùng nổ, với mức tăng khoảng 40% tính từ đầu năm đến nay, vượt trội so với mặt bằng chung khu vực. Sự hưng phấn này được thúc đẩy bởi sự lạc quan từ giới đầu tư cá nhân cùng thông tin nâng hạng thị trường đã được mong đợi từ lâu. Không kém phần sôi động là các đợt chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO), nơi tổng giá trị vốn huy động thậm chí vượt qua cả sàn giao dịch London – một trong những trung tâm tài chính hàng đầu thế giới.

"Khả năng chống chịu của Việt Nam trước sức ép thuế quan của Mỹ phản ánh cơ cấu xuất khẩu đa dạng và vai trò ngày càng nâng cao của nước này trong chuỗi cung ứng toàn cầu" - ông Michael Piro, đồng Tổng giám đốc Indochina Capital, nhận xét.

Ông phân tích rằng, dù thuế quan có thể gây xáo trộn ở một số ngành hoặc đối tác, Việt Nam vẫn thu lợi lớn từ vị trí then chốt trong hệ thống sản xuất toàn cầu, nơi đa số hàng hóa xuất khẩu là linh kiện hoặc sản phẩm trung gian được lắp ráp vào chuỗi cung ứng đa quốc gia, chứ không phải hàng hóa tiêu dùng cuối cùng.

Thực tế, chỉ số sản xuất công nghiệp của Việt Nam tăng 9,92% trong chín tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm ngoái. Theo khảo sát từ Cục Thống kê, khoảng 77% doanh nghiệp cho biết lượng đơn đặt hàng xuất khẩu duy trì ổn định hoặc tăng, phản ánh nhu cầu vững vàng từ thị trường Mỹ.

Ông Piro còn chỉ ra rằng, trong những năm qua, hàng loạt nhà cung cấp lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu như Foxconn và GoerTek Inc. – tập đoàn Trung Quốc chuyên sản xuất linh kiện chính xác và phần cứng thông minh – đã đầu tư mở rộng công suất tại Việt Nam, từ đó củng cố địa vị của quốc gia như một nút giao quan trọng trong hệ sinh thái công nghệ và điện tử trên toàn cầu.

Hướng tới tương lai: cơ hội xen lẫn thử thách

Dẫu đã gặt hái không ít thành tựu, con đường phát triển của Việt Nam vẫn đối diện với muôn vàn trở ngại. Bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê, cảnh báo rằng mục tiêu tăng trưởng 8,3–8,5% cho cả năm 2025 là "rất thách thức", đặc biệt khi kinh tế thế giới đang đầy biến động. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng lưu ý rằng triển vọng của Việt Nam có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm xuất khẩu sang Mỹ do thuế quan, kèm theo khả năng dòng vốn FDI bị đình trệ.

Thế nhưng, ngay giữa muôn trùng khó khăn, Bắc Mỹ vẫn là thị trường cốt lõi đối với Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều Việt – Mỹ đã nhân lên hơn ba lần chỉ trong một thập kỷ, cán mốc khoảng 150 tỷ USD vào năm 2024. Dữ liệu từ Hải quan Việt Nam cho thấy, riêng tháng 9/2025, xuất khẩu máy tính xách tay cùng sản phẩm điện tử tăng vọt 131%, trong khi tổng kim ngạch xuất khẩu nhảy 38,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 13,7 tỷ USD.

Sự trỗi dậy ấn tượng này khẳng định vị trí trung tâm của Việt Nam trong dòng chảy thương mại quốc tế, nơi mà những căng thẳng Mỹ - Trung cùng xu hướng tái tổ chức chuỗi cung ứng đang mở ra những cơ hội vàng hiếm có.

"Đây là thời điểm mang tính bước ngoặt đối với Việt Nam", ông Nguyễn Thomas, Giám đốc Thị trường Toàn cầu của SSI Securities Corp., nhận định. "Căng thẳng Mỹ - Trung đã đưa chuỗi cung ứng toàn cầu vào tâm điểm và Việt Nam sẽ là tiếng nói đại diện hàng đầu của Đông Nam Á – không chỉ nhờ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ mà còn bởi sự phát triển ngày càng sâu rộng của thị trường vốn trong nước".