(Thethaovanhoa.vn) - Sáng tác của nhà thơ Hữu Loan không nhiều, những bài về Hà Nội lại càng ít, riêng bài sẽ giới thiệu sau đây thì hẳn nhiều người từng biết cũng đã quên, nhiều người khác thì chưa biết. Ấy là bài Tâm sự Thủ đô, đăng trên tuần báo Trăm Hoa của chủ nhiệm kiêm chủ bút Nguyễn Bính. (Tiện thể xin lưu ý: Trăm Hoa của Nguyễn Bính là tờ báo đầu tiên đăng bài Màu tím hoa sim của Hữu Loan, sau một thời gian dài bài thơ này được truyền tụng theo lối viết tay chuyền tay).
Thật ra, cũng viết về Hà Nội, nhà thơ Hữu Loan còn có bài Đêm (in trong Giai phẩm mùa Thu, tập 1, ra ngày 29/8/1956). Bài Đêm ngắn hơn, và nhất là tình cảm trong đó có phần gượng gạo một chiều, thiếu sức thuyết phục, nếu đặt cạnh bài Tâm Sự Thủ đô này.
Chân dung nhà thơ Hữu Loan. Tranh Lê Quân
Có thể xem Tâm sự Thủ đô như một trường ca, vì bài này khá dài, gồm trên 200 câu thơ. Kết cấu của nó giống một trường ca thu nhỏ. Dòng cảm xúc trở đi trở lại với những phác họa cảnh sống người Hà Nội thời đầu kháng chiến, khi cuộc chiến giữa quân ta với quân địch trở nên quyết liệt.(“Khu Đồng Xuân/ lính trung đoàn thủ đô/ giết giặc đuổi quanh bàn thịt bò”). Nhiều người dân rời Thủ đô, tản cư về các vùng quê; rồi những đoàn quân rút đi, để lại một Hà Nội tạm bị chiếm; rồi có những người dân quay về thành phố “ở chung với giặc”, mỗi sáng mai phải “xót xa treo cờ giặc trước nhà”…
Nhưng trong Hà Nội xa hoa vẫn còn những người kháng chiến, khi “Giữa Hà Nội trưa yên lành/ Hồi còi rú thất thanh/ Kêu như người tắc họng/ Một xác Việt gian/ ngã tư nắng đọng”… Những lứa trẻ từ bỏ Thủ đô trốn ra đi về phía Việt Bắc; người trong thành khắc khoải đợi chờ… “Đến bao giờ / Việt Minh mới đánh vào Hà Nội?”
Theo ghi chú in ở cuối bài thì Tâm sự Thủ đô được Hữu Loan viết hồi những năm 1949-1950. Có lẽ vì vậy mà trong tâm sự người Hà Nội - cũng là trong trí tác giả - chưa thấy những ám ảnh của địa danh Điện Biên. Thơ chỉ mới nhắc tới những trận thắng Cao Bằng, Đông Khê, mơ ước những binh đoàn từ biên giới chuyển về trung du, kẹp vòng quanh ngoại vi thủ đô…, để một ngày nào đó, dân Hà Nội sẽ được thấy “ngày thủ đô chiến thắng”…
Nhân nhớ về ngày toàn quốc kháng chiến (19/12/1946), xin giới thiệu lại bài thơ Tâm sự Thủ đô với bạn văn và bạn đọc, nhất là những ai yêu thơ Hữu Loan.
Bài thơ “Tự sự Thủ đô” của Hữu Loan đăng trên báo Trăm Hoa, 16/12/1956
TÂM SỰ THỦ ĐÔ
Trên những chuyến xe bò Đi về Kim Liên Đi về Chèm, Vẽ … Những người Thủ đô tản cư Đoàn xe đi Chở nặng tâm tư Một góc nhà Một hè phố Mắt em biếc một chiều xưa Quán Thánh, Cổ Ngư, Bạch Mai Bóng liễu, tháp rùa Một thằng bạn một thằng con ở lại
Khấp khểnh xe đi Vấp vào đêm tối
Thủ đô Ngày mùa thu Cờ bốc lửa phố dài Cờ bốc lửa công trường Nhà hát Lớn
Thủ đô Ngày Thủ đô chào đón Đoàn giải phóng quân về Qua cầu Long Biên Sông bóng người đi Vai cao rộng Mang núi rừng Việt Bắc Ai nhìn Thủ đô Lau thầm nước mắt - Quốc ca mình Người lính Việt đầu tiên Rừng xanh thượng du Lúa vàng bình nguyên Giữa phố Thủ đô chào nhau - Đồng chí! Có người làng đi Trong đoàn lính trẻ…
Thủ đô Quân lệnh đêm Chuyền qua tường nhà Lựu đạn đen ngòm trong nắm tay Rình sau mái ngói Nắng lóa tường vôi Chữ cào xương nhức nhối “Thanh niên sống chết với Thủ đô”
Đoàn xe đi Về đường Kim Liên Về đường Chèm, Vẽ Việt Bắc âm u Đường dài Thanh Nghệ
Đoàn xe đi Sắt rít đường khuya Giặc khởi hấn rồi ! Trong Hà Nội Một thằng bạn Một thằng con ở lại
Và bắt đầu Những ngày đêm thủ đô ghê rợn Khu Đồng Xuân Lính trung đoàn Thủ đô Giết giặc, đuổi quanh bàn thịt bò Giết giặc Đạn là từ nóc chợ Hai thằng với súng bom Uất hận đương đầu…
Bỗng một đêm Thủ đô Có đoàn quân quyết tử Cắt máu tay ăn thề Ngõ vắng Thủ đô Những đơn vị rút đi Góc phố Thủ đô Bóng những người đứng lại.
Lửa cháy Thủ đô Chân trời hấp hối Xác thằng bạn Xác thằng con Trên hè phố Thủ đô
Đường tản cư khuya Lửa tóe sắt bánh xe bò Xa cửa ô rồi Trông về Kim Liên Trông về Chèm, Vẽ … Bóng hoàng hôn lên Liệm tròn huyết thệ Người quyết tử quân cuối cùng
Những người dân Thủ đô Phải về với giặc ở chung Phải đốt cờ đỏ sao vàng Thức đêm may cờ ba sắc Và những sáng mai Tay xót xa Treo cờ giặc trước nhà
Ai về nội thành Thấy Hà Nội xa hoa Nhưng Hà Nội Giặc xây thêm ngục tù Xe phòng Nhì Chở từ ngoại ô Từng đoàn người xiềng tay Về qua phố tối Ngồi thức đêm Hà Nội Nhìn ra miền tự do - Có thằng con Theo chính phủ Cụ Hồ !
Ai về nội thành Thấy Hà Nội xa hoa Hà Nội hơn Hà Nội trước Nhưng Hà Nội Thủ đô trụy lạc Hà Nội cũ lầm than Ngã Tư Sở Khâm Thiên Đèn khuya chảy vàng Những tiệm hút Những hộp đêm Mọc theo tiếng gõ giày đinh Của đoàn Tây mũ đỏ Tiếng xe tăng viễn chinh Chiều đi bụi phố Và lần theo Bóng đèn dâm ô Lũ lượt kéo nhau về Thủ đô Từng đoàn thiêu thân Sợ Ánh sáng và gió lành Tôi thành thép Cánh tay người kháng chiến
Đêm Thủ đô rét đến Trong chăn bông Nghe lạnh chiến khu về Cơm gia đình đũa bát nhớ người đi
Nhưng sáng mai Thủ đô Từng đoàn phi cơ giặc Chở tang tóc đầy trong thân sắt Ra những miền quê xanh Tiếng bom dội về Chuyển Hà Nội mông mênh Tim người Thủ đô Rung lên như đất chuyển
Những người thủ đô tản cư Những đồng bào kháng chiến Từ những vùng tự do Có người vào Thủ đô Nhìn chừng thư trôi trên dòng sông Chào thằng bạn chiến khu Mà phục tấm lòng
Những đêm Thủ đô Mắt em biếc não nùng Những giấc ngủ tơ nhung Chập chờn về ác mộng - Ai hát thì thào Đêm Thủ đô cửa đóng Bài ca của Thủ đô mùa thu Bài trường ca của những người Chiến thắng sông Lô?
Người lính gác viễn chinh Đêm nghe căm thù Về năm đầu cửa ô Quát thành tiếng súng Và giữa Hà Nội trưa yên lành Hồi còi rú thất thanh Kêu như người tắc họng Một xác Việt gian ngã tư nắng đọng
Những em mùa thu Đi trong đoàn thiếu nhi Lớn thành thanh niên Bỏ nhà ra đi Hỏi thăm đường chiến khu Việt Bắc Đời nội thành xa hoa nặng nề từng thời khắc Những người ngày xưa Chưa thù Việt Minh Đã bắt đầu đợi chờ - Đến bao giờ Biết đến bao giờ Cho đêm sáng xa hoa Vỡ Rơi Thành bóng tối Xuống xác người máu me ngổn ngang gạch ngói ? - Đến bao giờ Việt Minh mới đánh vào Hà Nội ?
Những người Bắt sống Lơ-pa và Sác-tông Những chiến sĩ Cao Bằng Đông Khê Những binh đoàn biên giới chuyển về trung du Như đi từng dãy núi Kẹp vòng quanh ngoại vi Thủ đô
Em gái Hà Nội tản cư đẹp trong màu áo vải Rồi sẽ còn những ai Trong số người ở lại ? Ngày Thủ đô chiến thắng tưng bừng Em về Thủ đô chân - phố cũ - ngập ngừng
1949-50 HỮU LOAN Nguồn: Trăm Hoa, Hà Nội, s. 8 (16.12.1956), tr. 3, 8.
XSTG 20/7 : Xổ số Tiền Giang được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Tiền Giang quay thưởng vào lúc 16h10 ngày Chủ Nhật hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSKG 20/7: Xổ số Kiên Giang được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Kiên Giang quay thưởng vào lúc 16h10 ngày Chủ Nhật hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Ngô Thanh Vân – nhà sản xuất, đạo diễn và diễn viên hàng đầu của điện ảnh Việt – chính thức ra mắt công chúng với vai trò hoàn toàn mới: người thực hành hội hoạ, thông qua dự án nghệ thuật gây quỹ từ thiện cá nhân đầu tiên mang tên "INITIATION – Sự Khởi Đầu".
XSDL 20/7: Xổ số Đà Lạt được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Đà Lạt quay thưởng vào lúc 16h10 ngày Chủ Nhật hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Trưa 20/7/2025, tại Thành phố Hồ Chí Minh, bất ngờ mưa lớn kèm dông lốc, gió giật mạnh xảy ra rất nhanh làm nhiều cây xanh trên một số tuyến đường bị gãy nhánh, rơi cành, ngã đổ xuống đường.
XSMN 20/7: Xổ số miền Nam ngày 20/7/2025 gồm các xổ số Tiền Giang, Kiên Giang và Đà Lạt. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay Chủ Nhật ngày 20/7 trên Thethaovanhoa.vn.
Tạp chí du lịch nổi tiếng Travel + Leisure vinh danh Chiang Mai của Thái Lan là thành phố tốt nhất châu Á năm 2025, dựa trên khảo sát hơn 180.000 du khách trên toàn thế giới.
Ngày 20/7, ngay khi biết tin có người dân trên địa bàn thiệt mạng trong vụ đắm tàu du lịch xảy ra tại Vịnh Hạ Long, lãnh đạo xã Hồng Vân (Hà Nội) đã đến thăm hỏi, động viên gia đình các nạn nhân.
Vòng thi Dance Battle của Em Xinh Say Hi là nơi các nghệ sĩ nữ thể hiện khả năng trình diễn và làm chủ sân khấu qua vũ đạo. Trong số đó, Phương Ly là người mở màn và mang về chiến thắng thuyết phục cho round 1 của team "So Đậm".
Trước diễn biến hết sức phức tạp của cơn bão số 3 Wipha, người dân trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã chủ động nhiều phương án để phòng, chống bão nhằm giảm thấp nhất thiệt hại do cơn bão gây ra khi đổ bộ vào đất liền.
U23 Thái Lan đang khởi đầu đầy ấn tượng tại Giải U23 Đông Nam Á 2025, với những chiến thắng thuyết phục cùng màn trình diễn nổi bật của các trụ cột như Yotsakorn Burapha và Satree Bunna.
Sáng 20/7, lãnh đạo UBND xã Thiên Cầm, tỉnh Hà Tĩnh cho biết, vào tối 19/7, một tàu du lịch chở 30 du khách và 4 thuyền viên bị sóng đánh chìm khi đang câu mực trên vùng biển Thiên Cầm.
Đội tuyển quần vợt Việt Nam đã thi đấu kiên cường và trụ hạng thành công sau chiến thắng 2-1 trước Sri Lanka ở trận play-off Giải quần vợt quốc tế Davis Cup Nhóm III – khu vực châu Á/Châu Đại Dương 2025 . Chiến thắng quý giá giúp đội tuyển Việt Nam ở lại Nhóm III thêm một mùa giải và toàn đội được nhận tổng cộng 230 triệu đồng tiền thưởng.
Sáng 20/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp thứ Ba Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đề án 06.
Cảng vụ Đường thủy và Đăng kiểm phương tiện thủy nội địa vừa ban hành công văn khẩn về việc tạm dừng cấp phép rời cảng, bến đối với các phương tiện vận chuyển khách trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Đây là động thái ứng phó trước diễn biến phức tạp của bão số 3 (Wipha).
Khi cả thế giới há hốc mồm chứng kiến Chelsea của Enzo Maresca khống chế hoàn toàn PSG trong một ván cờ hoàn hảo, có một người không hề ngạc nhiên về những gì mà HLV 45 tuổi này làm được. Ông là Fulvio Fiorin, từng là HLV của Ascoli, và Maresca chính là HLV phó của ông hồi đó.