U22 Việt Nam và bài học trên đỉnh vinh quang

Chức vô địch SEA Games 33 là cột mốc đáng nhớ với U22 Việt Nam và HLV Kim Sang Sik, nhưng niềm vui ấy không nên che mờ thực tế rằng đây mới chỉ là một giải đấu khu vực, với hành trình ngắn và mức độ cạnh tranh còn hạn chế. Bóng đá đỉnh cao vốn khắc nghiệt, và lịch sử bóng đá trẻ Việt Nam đã nhiều lần chứng minh việc trụ lại đỉnh cao còn khó hơn gấp bội.

U22 Việt Nam bước lên bục cao nhất SEA Games 33 trong bối cảnh được chuẩn bị kỹ lưỡng và nhận nhiều thuận lợi. Giải đấu chỉ kéo dài 4 trận, đối thủ đều là những cái tên quen thuộc trong khu vực Đông Nam Á, nơi trình độ, bản lĩnh và kinh nghiệm trận mạc chưa thể so sánh với sân chơi châu lục.

Điều đó không làm giảm giá trị của tấm HCV, nhưng là lời nhắc rõ ràng rằng thầy trò HLV Kim Sang Sik không nên nhầm lẫn giữa thành công khu vực và năng lực thực sự để cạnh tranh ở tầm cao hơn.

Bóng đá đỉnh cao khắc nghiệt ở chỗ nó không ghi nhận tiềm năng, mà chỉ công nhận sự ổn định và tiến bộ bền bỉ. Lịch sử bóng đá trẻ Việt Nam từng sản sinh không ít "hiện tượng", những gương mặt được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột lâu dài, nhưng rốt cuộc lại sớm rơi rụng.

Điển hình là dàn sao của "thế hệ vàng" HAGL từng làm mưa làm gió tại V-League và các giải trẻ. Phần lớn trong số đó trên lý thuyết đang bước vào độ tuổi chín của sự nghiệp, nhưng lại dần biến mất khỏi đội tuyển quốc gia.

Ngay cả lứa cầu thủ từng làm nên lịch sử với tấm vé dự U20 World Cup lần đầu tiên của bóng đá Việt Nam cũng không tránh khỏi quy luật đào thải. Những cái tên từng rất nổi bật như Trần Thành, Trọng Đại hay Đức Chinh đều gặp khó khăn trong việc tìm lại chính mình. Ngược lại, số ít cầu thủ đủ bản lĩnh để vươn tới đỉnh cao như Đoàn Văn Hậu, Trần Đình Trọng, Nguyễn Quang Hải, Nguyễn Hoàng Đức, Hồ Tấn Tài hay Nguyễn Tiến Linh đều có điểm chung: Được thi đấu thường xuyên ở CLB, giữ được khát vọng và biết cầu tiến.

Các kỳ SEA Games gần đây cũng là minh chứng sống động cho sự khắc nghiệt ấy. Sau SEA Games 31 và 32, những cầu thủ từng tỏa sáng rực rỡ như Nhâm Mạnh Dũng hay Nguyễn Văn Tùng hiện vẫn đang chật vật trong hành trình khẳng định mình tại CLB, chưa nói đến vị trí ở đội tuyển quốc gia. Ánh hào quang SEA Games có thể đến rất nhanh, nhưng cũng phai nhạt nhanh không kém nếu cầu thủ không duy trì được phong độ và động lực.

Nhìn vào lứa U22 vừa vô địch SEA Games 33, thực tế cho thấy số lượng tài năng bứt phá vượt trội là không nhiều. Đình Bắc là ngoại lệ rõ ràng nhất, với sự trưởng thành và bùng nổ trong hai năm gần đây, cả ở CLB lẫn các đội tuyển quốc gia.

So với những đồng nghiệp cùng lứa, Đình Bắc cho thấy sự khác biệt về bản lĩnh và khả năng thích nghi. Văn Thuận là điểm sáng thú vị khác, trong khi Thanh Nhàn, Hiểu Minh ghi dấu ấn bằng những bàn thắng quan trọng. Thái Sơn để lại hình ảnh tích cực ở trận chung kết, còn Nhật Minh, Lý Đức, Phi Hoàng, Minh Phúc hay Xuân Bắc cũng ở mức tiềm năng.

Phần còn lại là câu hỏi lớn về khả năng bứt phá. Những Quốc Việt, Quốc Cường, Văn Khang, Ngọc Mỹ, Công Phương, Lê Viktor, Lê Phát, Cao Văn Bình… nếu không tận dụng tốt cơ hội ở CLB và đội tuyển, tất cả rất dễ trở thành những cái tên "đi trước về sau" như bóng đá Việt Nam từng chứng kiến nhiều lần.

Bài học từ quá khứ không chỉ dành cho Việt Nam. Nhìn sang Thái Lan, sự sa sút kéo dài của bóng đá xứ chùa Vàng kể từ sau SEA Games 2017 là lời cảnh báo rõ ràng. "Voi chiến" đang chật vật tìm lại mình vì đội tuyển lúc này không có những ngôi sao đẳng cấp cỡ Chanathip, Bunmathan, Dangda.

Lứa U22 Thái Lan vừa bị U22 Việt Nam ngược dòng trong trận chung kết là một nỗi đau trông thấy. Khi đào tạo trẻ thiếu tính kế thừa và chiến lược dài hạn, vị thế khu vực cũng có thể mất đi rất nhanh. Với bóng đá Việt Nam, giữ được thành công mới là thử thách thực sự.

Vì thế, thông điệp mà HLV Kim Sang Sik liên tục nhắc nhở các học trò về giữ đôi chân trên mặt đất là điều mà U22 Việt Nam cần khắc cốt ghi tâm. HCV SEA Games 33 chỉ là điểm khởi đầu. Con đường phía trước, nơi bóng đá châu lục chờ đợi với mức độ cạnh tranh hoàn toàn khác, sẽ là phép thử thực sự cho bản lĩnh, khát vọng và khả năng trụ lại đỉnh cao của thế hệ cầu thủ trẻ này.