(TT&VH Cuối tuần) - Ca trù vừa cùng Quan họ trở thành Di sản văn hóa thế giới. Nếu như Quan họ được công nhận là Di sản văn hóa đại diện của nhân loại, thì Ca trù được xếp vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Khẩn cấp - nhiều người biết như vậy, nhất là những ai đã “khăn gói” theo Ca trù từ nhiều năm nay. Nhưng tương lai nào cho các đào nương trẻ khi âm nhạc cổ truyền đang mất dần chỗ đứng trong lòng khán giả, nhất là giới trẻ?
Từ hơn một năm nay, CLB Ca trù Thăng Long cố gắng duy trì buổi diễn tái hiện lễ hát Cửa Đình diễn ra vào tối thứ Bảy đầu tiên hàng tháng tại đình Cống Vị. Trong đêm diễn, khán giả sẽ được thưởng lãm thức dàn Bát Âm múa Dồn Đại Thạch, Hát giai và Hát thẻ... vô cùng đặc sắc dành riêng cho thể thức hát Cửa Đình, hoàn toàn miễn phí. Những tưởng đây sẽ là một điểm thu hút sự quan tâm và yêu mến của nhiều người, thế nhưng thực tế tại mỗi buổi diễn, số khán giả chỉ đếm trên đầu ngón tay. Đáng buồn hơn, mới đây, ngay trong buổi lễ Hát thờ chào mừng sự kiện Ca trù vinh danh thế giới 4/10/2009, các nhà chức trách sở tại đã lập biên bản không cho CLB sinh hoạt ở đó nữa. Dù đã hoạt động liên tục ở đình Cống Vị một năm nay, nhưng lý do các nhà chức trách đưa ra là CLB Ca trù Thăng Long không có giấy phép biểu diễn...!
Đào nương trẻ Nguyễn Như Mai. Ảnh: Công Khanh
Cổ nhạc “ế khách”
Bấy lâu nay, các cuộc liên hoan dân ca toàn quốc, các chương trình biểu diễn nghệ thuật dân tộc, rồi việc lập hồ sơ di sản đệ trình UNESCO... đều là những hình thức quảng bá âm nhạc cổ truyền rất tốt. Tuy nhiên, mọi cố gắng quảng bá dường như chưa đem lại kết quả mong muốn. Trong bối cảnh đó, một nơi sinh hoạt thường xuyên như Ca trù Thăng Long xem ra là địa điểm hữu ích để truyền bá các giá trị tinh hoa của cổ nhạc. CLB đã tìm rất nhiều cách để quảng bá cho các buổi diễn trong khả năng của mình như gửi giấy mời trực tiếp hoặc qua email cho những người đã từng đến nghe hay thông báo tại các mạng xã hội trên internet v.v... nhưng các buổi sinh hoạt thường hiếm khi đông khách.
Theo Vũ Thùy Linh, đào nương trẻ của CLB, mặc dù các buổi biểu diễn được tổ chức quy củ và sinh động, lại diễn ra miễn phí trong không gian sống động là đình Cống Vị, song phần lớn khán giả chỉ đến xem một lần rồi đi, phải rất lâu sau mới quay trở lại. “Nhiều người cho rằng cổ nhạc xưa và lỗi thời nên không thích chăng?”, Linh thắc mắc. Một đào nương trẻ khác là Nguyễn Như Mai cho biết, khách đến xem đều nói rằng do không hiểu làn điệu nên họ thấy các bài ca đều giống nhau, thành thử cảm thấy khó yêu thích.
Chị Phạm Thị Huệ, chủ nhiệm CLB lại cho rằng: “Thu hút giới trẻ đến với âm nhạc cổ truyền là chuyện về lâu về dài. Việc giúp các nhóm bảo lưu cổ nhạc mới là chuyện trước mắt”. Theo chị, nếu các tổ chức hoặc công ty lữ hành liên hệ để giúp Ca trù Thăng Long trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa thì bài toán “vắng khách” sẽ được giải. Tuy nhiên, đó là việc nằm ngoài khả năng của nhóm nghệ nhân nếu không được sự chủ động giúp đỡ từ bên ngoài. “Từ giờ đến lúc đó, chúng tôi chỉ còn biết hi vọng và tự kiếm sống để giữ lấy nghề”, chị Huệ chia sẻ.
Nỗi lo của các đào nương
Là thế hệ thứ ba của Ca trù Thăng Long, nhóm đào nương trẻ gồm tám người đều được hai nghệ nhân dân gian lão thành Nguyễn Thị Chúc, Nguyễn Phú Đẹ (đời thứ nhất) và đào nương, đào đàn Phạm Thị Huệ (đời thứ hai) trực tiếp rèn rũa. Mặc dù đang theo học tại Nhạc viện Hà Nội, song các em đều dành thời gian và tâm huyết rất lớn cho Ca trù. Thành quả này được thể hiện rõ qua sự khâm phục của khán thính giả đến xem nhóm biểu diễn.
Biểu diễn trong không gian Cửa Đình. Ảnh: Công Khanh
Do còn đi học, gánh nặng chi tiêu của các em được gia đình san sẻ nên việc biểu diễn ca trù miễn phí của nhóm chưa thành vấn đề lớn. Song, khi ra trường, trước mối lo cơm, áo, gạo, tiền, những đào nương trẻ này liệu có tránh khỏi đắn đo suy nghĩ?
“Lắm lúc em bi quan. Không có gì bạc hơn nghệ thuật. Những người ngoại tỉnh như em muốn tìm được một công việc tốt tại Hà Nội để từ đó trụ lại với nghề rất khó.”, Vũ Thùy Linh không giấu nỗi băn khoăn của mình. Đào nương trẻ Nguyễn Lệ Nhật ít lo lắng hơn, song vẫn thừa nhận: “Gia đình em đều làm nghề nông nên ai cũng muốn cô con gái lên Hà Nội học sau này có công việc ổn định”.
Trước đây Ca trù Thăng Long từng nhận được sự quan tâm của Qũy Ford (hiện Quỹ này đã đóng cửa văn phòng tại Việt Nam) nhưng giờ chủ yếu chỉ dựa vào sự hảo tâm của những người yêu Ca trù. Rất may, đình Cống Vị cho phép nhóm biểu diễn không thu tiền địa điểm nên đến nay sinh hoạt vẫn được duy trì. Tuy nhiên, để các đào nương đeo đuổi nghiệp Ca trù thì bấy nhiêu không đủ. Thành viên khác của nhóm là đào nương Kim Ngọc, con gái út của danh cầm cổ nhạc Kim Sinh tâm sự: “Mong ước thực sự của mình là được nối nghiệp cha đi theo cổ nhạc. Nhưng mọi người cứ quay lưng mãi thì bọn mình sẽ rất nản. Con ngựa chạy mãi cũng chồn chân”.
Trăn trở về điều này, chị Huệ, chủ nhiệm CLB luôn tìm cách đổi mới các tiết mục, năng liên hệ và quảng bá để tạo điều kiện cho nhóm đi biểu diễn ở nhiều nơi. Theo chị, trước mắt nhóm sẽ tập trung rèn luyện nâng cao ngón nghề vì ca trù là môn nghệ thuật rất khó. “Ngày hôm nay phải hơn ngày hôm qua và ngày mai sẽ hơn ngày hôm nay”, chị luôn tâm niệm lời dặn của GS. Trần Văn Khê trong bức thư gửi nhóm cách đây không lâu.
Hiện việc cố gắng duy trì canh hát Ca trù để trở thành sinh hoạt quen thuộc với người Hà Nội là nhiệm vụ hàng đầu của CLB. Tháng Mười này, Ca trù Thăng Long dự kiến sẽ tổ chức Lễ Mở xiêm áo cho các đào nương trẻ để khích lệ tinh thần, đồng thời thể hiện mong muốn lưu nghiệp Ca trù của các em. Nhưng không biết những cố gắng của các đào nương trẻ này sẽ còn kéo dài được tới ngày nào trên con đường bảo tồn cổ nhạc gian nan, nếu như đến một chỗ diễn bây giờ với họ cũng chưa biết sẽ về đâu, nếu như mọi quan tâm, những lời khẩn thiết vẫn mãi chỉ là “phi vật thể”...
Chiến dịch khai quật khảo cổ quy mô lớn nhất kể từ khi Maroc độc lập đã được khởi động tại di chỉ Sijilmassa, gần thành phố Rissani thuộc vùng Drâa‑Tafilalet, Tây Nam Maroc.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, trên đất liền và trên biển xảy ra nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm như mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, gioá mạnh, sóng lớn...
Với những nỗ lực không ngừng trong việc đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường, ngành du lịch Hà Nội đang bứt phá mạnh mẽ, đặc biệt chú trọng vào khai thác du lịch đêm và đẩy mạnh quảng bá tại quốc tế.
XSMN 27/7: Xổ số miền Nam ngày 27/7/2025 gồm các xổ số Tiền Giang, Kiên Giang và Đà Lạt. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay Chủ Nhật ngày 27/7 trên Thethaovanhoa.vn.
XSMB 26/7: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 26/7/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Mason Mount thừa nhận những tân binh như Cunha và Mbeumo sẽ giúp nâng tầm MU nhưng anh vẫn tin mình vẫn có cơ hội thể hiện phiên bản tốt nhất của bản thân ở Old Trafford.
Ngày 26/7, UBND thành phố Đà Nẵng đã trao quyết định bố trí thuê nhà ở xã hội tại chung cư xã hội cho người có công với cách mạng tại đường Vũ Mộng Nguyên (đợt 1), nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025).
Marcus Rashford, chân sút vừa MU cho Barcelona mượn, đã quay lại với bạn gái cũ Lucia, hai năm sau khi chia tay. Cô đã bay đến Catalan để giúp anh 'ổn định cuộc sống".
Công an thành phố Hà Nội vừa xử phạt Đ.V.T về hành vi “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân”.
UBND tỉnh Quảng Ninh thông tin, khoảng 14 giờ 15 phút, ngày 26/7, người dân đi biển phát hiện thấy 1 thi thể nam nổi lên tại khu vực phía sau Hang Trống, gần Trung tâm Bảo tồn 2, thuộc Ban Quản lý vịnh Hạ Long, nghi là nạn nhân trong vụ lật tàu Vịnh Xanh 58.
Ngày 26/7, chính quyền tỉnh Cam Túc, Tây Bắc Trung Quốc, đã ban bố cảnh báo đỏ – mức cao nhất trong hệ thống cảnh báo thời tiết của nước này – do nguy cơ lũ quét và các thảm họa địa chất gia tăng dưới tác động của mưa lớn kéo dài tại nhiều khu vực trong tỉnh.
Giới ẩm thực Pháp đang chứng kiến một bước dấu mốc lịch sử khi đầu bếp nổi tiếng thế giới Alain Passard quyết định loại bỏ gần như toàn bộ sản phẩm từ động vật khỏi thực đơn của Arpège – nhà hàng 3 sao Michelin trứ danh tại Paris.
Tại FISU World University Games 2025 diễn ra ở Rhine-Ruhr, Đức, ngôi sao điền kinh Thái Lan Puripol Boonson, nhà vô địch SEA Games 31, đã xuất sắc giành huy chương bạc ở nội dung 100m nam.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ ngày 26 - 27/7, tiếp tục xuất hiện nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm trên đất liền và trên biển.
Việc sử dụng màn hình LED đúng cách không chỉ giúp tiết kiệm điện năng mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị. Một trong những câu hỏi phổ biến là: Có nên tắt hoàn toàn màn hình LED khi không sử dụng?
Golfer trẻ Nguyễn Anh Minh (sinh năm 2007) đã ghi dấu ấn lịch sử cho golf Việt Nam khi xuất sắc lọt vào chung kết giải U.S. Junior Amateur Championship 2025, diễn ra tại Mỹ.