(Thethaovanhoa.vn) - Mộc bản Triều Nguyễn, đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, thành phố Đà Lạt, là một trong những khối tài liệu lưu trữ quý hiếm nhất của Phông lưu trữ quốc gia Việt Nam, đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới vào ngày 31/7/2009.
Di sản quý hiếm
Việc UNESCO vinh danh khối tài liệu Mộc bản triều Nguyễn đã khẳng định tài liệu này có giá trị nhiều mặt, như phương pháp chế tác tinh xảo, đặc biệt là nội dung ghi chép, phản ánh lịch sử Việt Nam qua các thời đại, từ Hùng Vương dựng nước đến triều Nguyễn.
Ngoài ra, khối tài liệu này còn có giá trị đặc biệt khi nghiên cứu lịch sử, văn hóa của một số nước trên thế giới như Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc, Pháp, Mỹ, Bồ Đào Nha...
Ông Nguyễn Xuân Hùng - Phó Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, cho biết: “Trong khối di sản quý hiếm này còn chứa đựng nhiều tài liệu có nội dung khẳng định chủ quyền thiêng liêng của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đây là tư liệu quý, cung cấp cho giới nghiên cứu và du khách trong và ngoài nước nguồn sử liệu đáng tin cậy và phong phú khi khảo cứu về lịch sử-văn hóa Việt Nam.”
Mộc bản Triều Nguyễn. (Nguồn: TTXVN)
Mộc bản là những bản gỗ khắc chữ Hán hoặc chữ Nôm ngược, bao gồm những ván khắc các tác phẩm chính văn, chính sử của triều Nguyễn; những ván khắc kinh điển của Nho gia và những ván khắc từ thời Nguyễn, được chuyển từ Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội) về lưu trữ ở Quốc Tử Giám (Huế) vào thời vua Minh Mạng và Thiệu Trị. Đây là những ván khắc dùng để in ra thành sách, được dùng phổ biến ở Việt Nam trong thời kỳ phong kiến.
Theo sử sách ghi lại, những bản khắc in đầu tiên ở Việt Nam có từ những năm đầu công nguyên, tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh) để in tài liệu kinh phật đầu tiên của Việt Nam. Những Mộc bản hiện nay còn giữ lại được, có niên đại vào khoảng thế kỷ XVII (1665), là sách 'Bách pháp Minh môn Luận trực giải,' hiện ở kho sách của Viện Nghiên cứu Hán Nôm có bản in năm 1665.
Đối với tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn, phần lớn Mộc bản được khắc vào thời nhà Nguyễn (1802-945). Nội dung của khối tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn rất phong phú và đa dạng, phản ánh mọi mặt xã hội Việt Nam trong thời kỳ phong kiến như lịch sử, địa lý, chính trị-xã hội, quân sự, pháp chế, văn hóa-giáo dục, tôn giáo-tư tưởng-triết học, văn thơ, ngôn ngữ-văn tự. Tổng cộng có 152 đầu sách với 1.953 quyển.
Số lượng tài liệu Mộc bản triều Nguyễn đang được bảo quản trong kho chuyên dụng ở Đà Lạt là 34.619 tấm, tương đương 55.320 mặt khắc Mộc bản.
Phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn
Hiện nay, Mộc bản Triều Nguyễn được bảo vệ và bảo quản rất cẩn mật. Khối tài liệu quý này được bảo vệ trong một kho chuyên dụng đặc biệt. Đồng thời, nhằm bảo quản an toàn và phát huy có hiệu quả giá trị của khối tài liệu đặc biệt quý hiếm này, hiện chúng được sao lưu, in rập ra giấy dó và số hóa có phần mềm bảo vệ và khai thác sử dụng.
Ông Nguyễn Xuân Hùng cho biết thêm, những năm qua, Trung tâm đã phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn bằng nhiều hình thức như giới thiệu quảng bá trong nước và toàn thế giới, giới thiệu qua các tạp chí, phương tiện thông tin khác.
Sau khi mở cửa đón khách, giới thiệu các phiên bản tài liệu Mộc bản, nhiều du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghiên cứu.
Từ di sản quý giá này, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV cũng đã xuất bản 8 cuốn sách giới thiệu Mộc bản như sách 'Hoàng Sa và Trường Sa qua tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn-Di sản thế giới'; sách 'Mộc bản Triều Nguyễn-Đề mục tổng quan'; sách 'Khoa bảng Thăng Long-Hà Nội qua tài liệu Mộc bản'; 'Chiếu dời đô và một số kiệt tác'...
Trong những ngày diễn ra Tuần Văn hóa Du lịch Đà Lạt 2013 (từ ngày 27-31/12), du khách sẽ có thêm sự lựa chọn thú vị. Du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng khi đến với Phòng trưng bày tài liệu lưu trữ chuyên đề “Mộc bản Triều Nguyễn-Di sản tư liệu thế giới.” Phòng trưng bày này sẽ lần đầu tiên mở cửa đón khách tham quan kho bản gốc Mộc bản Triều Nguyễn.
Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn - Trưởng Ban chỉ đạo Hội chợ Mùa Thu 2025, Ban Tổ chức hội chợ sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức phát động phong trào quyên góp ủng hộ đồng miền Trung và miền núi phía Bắc chịu ảnh hưởng của bão lụt trong suốt thời gian diễn ra Hội chợ Mùa Thu 2025 từ ngày 26/10- 4/11/2025.
Tin vui cho người hâm mộ bóng đá Phú Thọ cũng như fan bóng đá Việt Nam: thời gian tới, sân vận động Việt Trì (Phú Thọ) sẽ được nâng cấp, với sức chứa lên tới 35.000 chỗ ngồi theo tiêu chuẩn quốc tế.
Phan Văn Biểu đã chơi khá xuất sắc khi vào thay Bùi Tiến Dũng bị chấn thương. Nhưng chỉ một khoảnh khắc mất tập trung anh đã khiến Đà Nẵng phải trả giá đắt bằng trận thua ngược Thể Công Viettel 1-2.
Dữ liệu của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho thấy, bão số 12 vẫn duy trì cường độ, tuy nhiên bão liên tục đổi hướng, hướng về vùng biển phía Bắc đặc khu Hoàng Sa.
Tối 20/10, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành văn bản số 8111/BNNMT-ĐĐ gửi Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố Hà Tĩnh, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai về việc triển khai công tác đảm bảo an toàn hệ thống đê điều ứng phó bão số 12 và mưa lũ.
Ngày 20/10, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có công điện số 21/CĐ-TL-ATĐ về việc bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, đề phòng ngập lụt, úng do mưa lớn ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 12 và không khí lạnh kết hợp nhiễu động gió Đông ở các tỉnh, thành phố từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi.
SEA Games 33 sắp cận kề, song ban tổ chức chủ nhà Thái Lan vẫn chưa có bất kỳ cập nhật nào về chính sách kiểm tra giới tính cho các vận động viên tham dự.
Huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng đá nữ Thái Lan Nuengruethai Sathongwien khẳng định không chủ quan sau khi biết kết quả bốc thăm môn bóng đá nữ SEA Games 2025. Bà kỳ vọng trận giao hữu với Bangladesh sẽ giúp đội nhà nâng cao trình độ và chuẩn bị tốt nhất cho giải đấu sắp tới.
Chiều 20/10, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết đã có văn bản số 4329/SGDĐT-GDTH ngày 20/10/2025 gửi UBND xã Bình Minh (Hà Nội) về việc tăng cường quản lý công tác tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh.
Tuần qua, top 10 Billboard 200 chỉ có duy nhất 1 album mới là No.1 "The Life of a Showgirl" (Cuộc đời của một nữ nghệ sĩ biểu diễn) của Taylor Swift. Điều này không khó hiểu: Các nghệ sĩ đều muốn né ngày phát hành của siêu sao này, bởi cạnh tranh với Taylor Swift là gần như bất khả.
Lần đầu tiên trên thế giới, một chương trình trình diễn áo dài và trang phục truyền thống Việt Nam diễn ra tại buổi hòa nhạc của nghệ sĩ opera nổi tiếng thế giới Miklósa Erika và Dàn nhạc Jazz Budapest tại Nhà hát Klauzál Gábor ở thủ đô Budapest.
Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, chiều 20/10, Quốc hội nghe Báo cáo và Báo cáo thẩm tra về kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025.
Truyền thông Algeria nhận định thủ đô của Việt Nam sẽ trở thành tâm điểm của ngoại giao toàn cầu khi là nơi diễn ra Lễ ký Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về phòng chống tội phạm mạng, hay còn được gọi là “Công ước Hà Nội” trong hai ngày 25 - 26/10 tới.