(Thethaovanhoa.vn) - Mộc bản Triều Nguyễn, đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, thành phố Đà Lạt, là một trong những khối tài liệu lưu trữ quý hiếm nhất của Phông lưu trữ quốc gia Việt Nam, đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới vào ngày 31/7/2009.
Di sản quý hiếm
Việc UNESCO vinh danh khối tài liệu Mộc bản triều Nguyễn đã khẳng định tài liệu này có giá trị nhiều mặt, như phương pháp chế tác tinh xảo, đặc biệt là nội dung ghi chép, phản ánh lịch sử Việt Nam qua các thời đại, từ Hùng Vương dựng nước đến triều Nguyễn.
Ngoài ra, khối tài liệu này còn có giá trị đặc biệt khi nghiên cứu lịch sử, văn hóa của một số nước trên thế giới như Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc, Pháp, Mỹ, Bồ Đào Nha...
Ông Nguyễn Xuân Hùng - Phó Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, cho biết: “Trong khối di sản quý hiếm này còn chứa đựng nhiều tài liệu có nội dung khẳng định chủ quyền thiêng liêng của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đây là tư liệu quý, cung cấp cho giới nghiên cứu và du khách trong và ngoài nước nguồn sử liệu đáng tin cậy và phong phú khi khảo cứu về lịch sử-văn hóa Việt Nam.”
Mộc bản Triều Nguyễn. (Nguồn: TTXVN)
Mộc bản là những bản gỗ khắc chữ Hán hoặc chữ Nôm ngược, bao gồm những ván khắc các tác phẩm chính văn, chính sử của triều Nguyễn; những ván khắc kinh điển của Nho gia và những ván khắc từ thời Nguyễn, được chuyển từ Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội) về lưu trữ ở Quốc Tử Giám (Huế) vào thời vua Minh Mạng và Thiệu Trị. Đây là những ván khắc dùng để in ra thành sách, được dùng phổ biến ở Việt Nam trong thời kỳ phong kiến.
Theo sử sách ghi lại, những bản khắc in đầu tiên ở Việt Nam có từ những năm đầu công nguyên, tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh) để in tài liệu kinh phật đầu tiên của Việt Nam. Những Mộc bản hiện nay còn giữ lại được, có niên đại vào khoảng thế kỷ XVII (1665), là sách 'Bách pháp Minh môn Luận trực giải,' hiện ở kho sách của Viện Nghiên cứu Hán Nôm có bản in năm 1665.
Đối với tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn, phần lớn Mộc bản được khắc vào thời nhà Nguyễn (1802-945). Nội dung của khối tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn rất phong phú và đa dạng, phản ánh mọi mặt xã hội Việt Nam trong thời kỳ phong kiến như lịch sử, địa lý, chính trị-xã hội, quân sự, pháp chế, văn hóa-giáo dục, tôn giáo-tư tưởng-triết học, văn thơ, ngôn ngữ-văn tự. Tổng cộng có 152 đầu sách với 1.953 quyển.
Số lượng tài liệu Mộc bản triều Nguyễn đang được bảo quản trong kho chuyên dụng ở Đà Lạt là 34.619 tấm, tương đương 55.320 mặt khắc Mộc bản.
Phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn
Hiện nay, Mộc bản Triều Nguyễn được bảo vệ và bảo quản rất cẩn mật. Khối tài liệu quý này được bảo vệ trong một kho chuyên dụng đặc biệt. Đồng thời, nhằm bảo quản an toàn và phát huy có hiệu quả giá trị của khối tài liệu đặc biệt quý hiếm này, hiện chúng được sao lưu, in rập ra giấy dó và số hóa có phần mềm bảo vệ và khai thác sử dụng.
Ông Nguyễn Xuân Hùng cho biết thêm, những năm qua, Trung tâm đã phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn bằng nhiều hình thức như giới thiệu quảng bá trong nước và toàn thế giới, giới thiệu qua các tạp chí, phương tiện thông tin khác.
Sau khi mở cửa đón khách, giới thiệu các phiên bản tài liệu Mộc bản, nhiều du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghiên cứu.
Từ di sản quý giá này, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV cũng đã xuất bản 8 cuốn sách giới thiệu Mộc bản như sách 'Hoàng Sa và Trường Sa qua tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn-Di sản thế giới'; sách 'Mộc bản Triều Nguyễn-Đề mục tổng quan'; sách 'Khoa bảng Thăng Long-Hà Nội qua tài liệu Mộc bản'; 'Chiếu dời đô và một số kiệt tác'...
Trong những ngày diễn ra Tuần Văn hóa Du lịch Đà Lạt 2013 (từ ngày 27-31/12), du khách sẽ có thêm sự lựa chọn thú vị. Du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng khi đến với Phòng trưng bày tài liệu lưu trữ chuyên đề “Mộc bản Triều Nguyễn-Di sản tư liệu thế giới.” Phòng trưng bày này sẽ lần đầu tiên mở cửa đón khách tham quan kho bản gốc Mộc bản Triều Nguyễn.
Trực tiếp bóng đá Arsenal vs Nottingham (18h30, 13/9) – Thethaovanhoa.vn cập nhật diễn biến, kết quả trận đấu giữa Arsenal vs Nottingham thuộc vòng 4 giải Ngoại hạng Anh mùa 2025/26.
Tay vợt số một Việt Nam Nguyễn Thùy Linh đã thi đấu đầy bản lĩnh để vượt qua đối thủ trẻ Hàn Quốc Kim Min Ji với tỷ số 2-0 (21-19, 21-16) trong trận bán kết giải cầu lông Super 100 Vietnam Open 2025 chiều nay.
XSMB 13/9: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 13/9/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Tin nóng thể thao tối 13/9: Nữ cầu thủ Đặng Thị Hồng đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các đơn vị quản lý nhằm phát triển tương lai lâu dài; Bùi Bích Phương lội ngược dòng ngoạn mục để vào chung kết Malaysia International Series 2025.
XSMN 14/9: Xổ số miền Nam ngày 14/9/2025 gồm các xổ số Tiền Giang, Kiên Giang và Đà Lạt. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay Chủ Nhật ngày 14/9 trên Thethaovanhoa.vn.
Từ ngày 05/09 đến 04/10/2025, Pop Mart Việt Nam chính thức giới thiệu sự kiện The Monsters Wacky Mart Pop-up Shop tại tầng 1, Thiso Mall Sala (TP.HCM). Ngay từ những ngày đầu mở cửa, sự kiện đã nhanh chóng trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ của cộng đồng yêu mô hình nghệ thuật và giới trẻ yêu thích xu hướng sáng tạo.
Chủ nhật này, Alexander Isak sẽ lần đầu tiên góp mặt trong đội hình Liverpool kể từ khi hoàn tất vụ chuyển nhượng kỷ lục từ Newcastle. Anh sẽ mang đến cho HLV Arne Slot một cơn đau đầu dễ chịu trong khâu lựa chọn nhân sự.
Ngày 13/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa đã phát đi Thông báo số 23277/TB-CSKT về việc tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Đỗ Trọng Hưng (sinh ngày 5/12/1971, quê Thanh Hóa), hiện là Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa.
Thái Bình xưa, Hưng Yên nay là mảnh đất đã hiến dâng hàng chục vạn người con ưu tú lên đường ra trận trong các cuộc kháng chiến, kiến quốc vĩ đại của dân tộc.
Sau khi lỡ hẹn với VCK U23 châu Á, Indonesia đang tất tay cho mục tiêu bảo vệ tấm HCV bóng đá nam ở SEA Games 33. Và LĐBĐ nước này đã đưa ra một loạt những quyết định táo bạo.
Chiều 13/9/2025, tại Hà Nội, Đảng uỷ Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị chuyên đề Bình dân học vụ số - Quốc hội số, khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại. Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến dự.
Ngày 12/9, tại Tuần lễ Thời trang New York Xuân/Hè 2026, nhà thiết kế trẻ Vy Nguyễn đã giới thiệu bộ sưu tập công sở của mình, thu hút sự chú ý của những người yêu thích thời trang và giới mộ điệu.
XSMN 13/9: Xổ số miền Nam ngày 13/9/2025 gồm các xổ số TP.HCM, Long An, Bình Phước và Hậu Giang. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Bảy ngày 13/9 trên Thethaovanhoa.vn.
XSBP 13/9: Xổ số Bình Phước được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bình Phước. Kết quả xổ số miền Nam được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSHCM 13/9: Được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Thành phố Hồ Chí Minh, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Hai và thứ Bảy hàng tuần. Kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSHG 13/9: Xổ số Hậu Giang được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Hậu Giang. Kết quả xổ số miền Nam được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Sáng 13/9, tại Hà Nội, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Công ty Cổ phần Sách Omega Việt Nam tổ chức chương trình Tọa đàm, giới thiệu sách “Hồi ức Quảng Trị - Ký ức người trong cuộc".