"Tron: Ares" - khi thế giới ảo hòa vào thế giới thực

Tron: Ares (Trò chơi ảo giác: Ares) là hậu truyện thứ 2 của phim gốc Tron, phát hành năm 1982. Với âm thanh và ánh sáng mãn nhãn, cùng câu chuyện vừa giật gân vừa trí tuệ, đây đang là bộ phim rất ăn khách tại rạp.

Phim được khởi chiếu tại Mỹ vào ngày 6/10/2025 và vừa ra rạp tại Việt Nam vào cuối tuần qua.

Nhiều năm phát triển

Tron hiện là thương hiệu truyền thông khoa học viễn tưởng của Mỹ, gồm nhiều phim, trò chơi điện tử, truyện tranh, album, các điểm tham quan giải trí và nhiều phương tiện truyền thông khác.

Thương hiệu này bắt đầu với bộ phim Tron (1982), do Steven Lisberger viết và đạo diễn. Phim xoay quanh Kevin Flynn - một lập trình viên và nhà phát triển trò chơi điện tử thiên tài. Anh đã tạo ra 5 trò chơi điện tử đỉnh cao cho Tập đoàn ENCOM, bao gồm cả tựa game đình đám mọi thời Space Paranoids, nhưng rồi chúng lại bị chính CEO Ed Dillinger đánh cắp.

Ed Dillinger còn nhốt Kevin vào Mạng lưới (The Grid) - một không gian ảo, trong đó các chương trình trở thành các thực thể có tri giác, đôi khi giống với con người thực đã tạo ra chúng. Kevin đã liên minh với chương trình Tron, trốn thoát và lật đổ Dillinger.

Bộ phim khi đó đã trở thành hiện tượng, được đề cử Oscar và nhận được nhiều lời khen ngợi về hiệu ứng hình ảnh đột phá cùng việc sớm sử dụng CGI (hình ảnh do máy tính tạo ra).

Bộ phim thứ 2, Tron: Legacy, được phát hành năm 2010, do Joseph Kosinski đạo diễn, Adam Horowitz và Edward Kitsis viết kịch bản. Trong phần này, Sam - con trai của Kevin - đang nỗ lực tìm kiếm người bố mất tích. Hóa ra, ông bị nhốt trong chính Mạng lưới. Phim là bom tấn khi ra mắt và nhận được đề cử Oscar cho biên tập âm thanh.

Trước khi Tron: Legacy được phát hành, nhà sáng tạo Steven Lisberger đã công bố về phần tiếp theo của phim. Ban đầu, vị trí đạo diễn và biên kịch vẫn giữ nguyên và bộ phim được tiết lộ sẽ tiếp tục ngay tại nơi Tron: Legacy kết thúc.

Tuy nhiên, dự án đã liên tục bị thay đổi và trì hoãn trong nhiều năm. Tới đầu năm 2017, có thông tin rằng thay vì tiếp nối cốt truyện phim trước, phim mới sẽ là một bản khởi động lại. Siêu sao Jared Leto sẽ tham gia khâu sản xuất và đóng vai nhân vật mới tên là Ares.

Hạt giống của bộ phim nảy nở từ cuộc trò chuyện giữa nhà sản xuất Justin Springer và Lisberger trong quá trình phát triển Tron: Legacy. Khi đó, Lisberger chia sẻ về cách ông nghĩ ra bộ phim gốc: Đó là nỗi ám ảnh của ông về cuộc chạm trán đầu tiên với "người ngoài hành tinh" vào cuối thập niên 1970 - đầu thập niên 1980, khi ông sống gần Viện Công nghệ Massachusetts.

Ông tự hỏi sẽ thế nào nếu sinh vật có khả năng tư duy cao đó không đến từ ngoài vũ trụ, mà lại chính là một cỗ máy do con người tạo ra (nhưng không kiểm soát được). Với suy nghĩ ấy, họ đã phát triển Tron: Ares từ một phiên bản bị bỏ dở trước đó là Tron: Ascension, giữ ý tưởng cốt lõi nhưng phát triển dần lên theo thời gian.

Chốt lại, Joachim Rønning được mời làm đạo diễn, từ kịch bản của Jesse Wigutow, dựa trên câu chuyện của David Digilio và Wigutow. Dàn diễn viên gồm toàn những gương mặt mới: Jared Leto, Greta Lee, Evan Peters, Jodie Turner-Smith, Hasan Minhaj, Arturo Castro và Gillian Anderson.

Trong số này, Jeff Bridges là diễn viên duy nhất trở lại từ các phần phim trước, tiếp tục đảm nhận vai Kevin Flynn. Springer cho rằng việc "nhồi nhét" quá nhiều khách mời như một "đoàn diễu binh" để chiều người hâm mộ sẽ gây rối cốt truyện.

Tuy vậy, họ từng lên kế hoạch thêm một nhân vật do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, đóng vai trợ thủ đắc lực Brit của Flynn. Thế nhưng, kế hoạch này bị hủy bỏ trước khi phim được quay để tránh những tranh cãi về việc quản lý AI trong làm phim. Dù vậy, nhân vật Brit vẫn xuất hiện, nhưng giống như trong phim gốc, chỉ là vật thể có thể nói "có" hoặc "không".

Mặt trái của công nghệ

Trong Tron: Ares, nhân vật chính là Ares - một thực thể kỹ thuật số do Jared Leto thủ vai. Hắn được tạo ra để làm sát thủ, có thể di chuyển giữa thế giới kỹ thuật số và thực tế nhờ sự trợ giúp của một tia laser đặc biệt - thứ có khả năng tạo ra cơ thể thật cho hắn.

Ares là "đứa con tinh thần" của Julian Dillinger (Evan Peters) - cháu trai của Ed Dillinger, kẻ phản diện ở phần trước. Julian hy vọng sẽ bán những sinh vật cực kỳ nguy hiểm và gần như bất khả xâm phạm như Ares và nữ trung úy Athena (Jodie Turner-Smith) cho bất kỳ ai có thể chi trả.

Giống như một số nhân vật khác trong phim, Julian có quyền truy cập vào thiết bị laser đặc biệt nói trên. Ai sở hữu thiết bị này đều có thể lập tức triệu hồi một đội quân ảo từ không gian mạng và biến chúng thành người thật trong thế giới này - điều sẽ vô cùng nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu.

Nhưng Julian không bận tâm: "Vấn đề không phải là liệu một chiếc xe có nên được chế tạo hay không" - anh đưa ra ví dụ trong buổi họp với các nhà lãnh đạo quân sự, hy vọng khơi dậy cuộc chạy đua vũ trang giữa họ - "Vấn đề là ai sẽ là người nắm giữ được chìa khóa?".

Đây là quan điểm quen thuộc trên thế giới hiện nay - nhất là trong các cuộc tranh luận về việc quản lý AI, khi ngành công nghiệp này đang chiếm dụng nội dung và lao động một cách ngang nhiên.

Và giống như AI, công nghệ laser được trình bày trong phim vẫn ở giai đoạn đầu - còn nhiều khiếm khuyết, không thể thực hiện đúng những gì nó được cho là có khả năng làm. Cụ thể, tất cả những vật thể được tạo ra nhờ tia laser đều tan rã thành bụi sau 29 phút.

Julian nắm giữ chìa khóa của "vương quốc ảo" nhờ thừa kế từ mẹ mình, cựu CEO Elisabeth (Gillian Anderson). Trái với con trai, bà là người có lương tâm và ghê tởm ý tưởng đặt lợi nhuận lên trên nhân tính.

Một nhân vật khác mang suy nghĩ tương tự là Eve Kim (Greta Lee) - CEO hiện tại của Tập đoàn ENCOM, người đã cứu công ty khỏi phá sản bằng những tựa game mới. Cô cũng là người tìm ra "Mã vĩnh cửu" - do Kevin Flynn tạo ra tại một trạm nghiên cứu biệt lập ở Bắc Cực.

Trong lần đầu tiên sử dụng thành công "Mã vĩnh cửu", cô đã đưa một cây cam bằng kỹ thuật số hiện ra giữa khung cảnh tuyết trắng cằn cỗi. Với công nghệ này, cô hy vọng sẽ tạo ra thiên đường trên Trái đất, có thể chữa khỏi những căn bệnh đáng sợ nhất, bao gồm cả ung thư.

Nhưng "Mã vĩnh cửu" này cũng là thứ có thể giải quyết vấn đề của Julian, giúp các thực thể kỹ thuật số tồn tại lâu dài ngoài đời thực. Và vì thế, Eve trở thành mục tiêu bị Ares, Athena và nhiều sát thủ khác truy sát. Tới đây, bước ngoặt xảy ra: Ares - lẽ ra phải nghe lệnh Julian - lại bắt đầu có những suy nghĩ riêng...

Tron: Ares liên tục chuyển từ thực tế sang thế giới ảo, rồi lại trở về thực tế, và lại sang thế giới ảo. Cứ như vậy, ranh giới giữa hai thế giới ngày càng mong manh. Cuộc sống con người thực bị chi phối bởi các sự kiện ảo; những sự kiện ảo lại phản chiếu và định hình những gì xảy ra trong nhà, văn phòng và trên đường phố. Đó chẳng phải là vấn đề của chính thế giới hiện nay?