Trao Giải thưởng Văn nghệ dân gian năm 2025 cho 49 công trình xuất sắc

Giải thưởng Văn nghệ dân gian năm 2025 được trao cho 49 công trình với 3 giải Nhì B; 9 giải Ba A; 21 giải Ba B; 14 giải Khuyến khích và 2 tặng phẩm.

Kết quả này vừa được công bố tại Lễ mừng thọ hội viên cao tuổi, phong tặng danh hiệu nghệ nhân dân gian và trao giải thưởng Văn nghệ dân gian năm 2025 do Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tổ chức sáng 20/12 tại Hà Nội.

Năm nay, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đã nhận được 70 công trình đăng ký dự giải thưởng (năm 2024 có 67 công trình). Kết quả có 59/70 công trình được trình Hội đồng thẩm định, đánh giá, xếp loại. Trong đó, 3 giải Nhì B được trao cho các tác phẩm Văn học dân gian Cà Mau do La Mai Thi Gia chủ biên; 3 tập Nghi lễ và dân ca nghi lễ của người Dao ở Việt Nam của nhóm tác giả Trần Hữu Sơn, Đặng Thị Oanh và các cộng sự; Trò chơi dân gian Bahnar của nhóm tác giả A Jar và Nguyễn Tiến Dũng.

9 giải Ba A được cho các tác phẩm Lịch sử văn học – văn học dân gian; Lời mo cúng trong cuộc đời người Thái (sách song ngữ); Vấn đề cái chết trong văn học dân gian người Việt; Sưu tầm lời hát của thể loại lô tô Nam Bộ; Sử thi Bahnar: Quỷ rừng bắt Giông từ nhỏ; Văn hóa dân gian Nam Bộ; Chèo chải xứ Thanh; Nghệ thuật tạo hình và nghệ thuật diễn xướng trong văn hóa dân gian người Việt thời trung đại; Nghệ thuật trang trí cửa võng trong nội thất đình làng.

Ngoài ra, 21 giải Ba B; 14 giải Khuyến khích và 2 tặng phẩm cũng đều là những tác phẩm có giá trị, tiếp cận nhiều khía cạnh đặc sắc của văn hóa, văn nghệ dân gian.

Theo GS Lê Hồng Lý (Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam), tuy năm nay không có công trình nào thật sự nổi bật, vượt trội như năm trước, nhưng chất lượng các công trình sưu tầm, nghiên cứu đồng đều hơn. Số công trình đạt giải Ba B trở lên năm 2025 là 33 công trình, chỉ có 14 giải Khuyến khích. Trong khi năm 2024 chỉ có 21 công trình đạt từ giải Ba B trở lên, còn giải Khuyến khích chiếm tới 24 công trình.

"Trong số các công trình dự giải năm nay, số công trình nghiên cứu tăng hơn so với những năm trước. Điều này đúng với chủ trương của Ban Chấp hành Hội nêu ra từ đầu Nhiệm kỳ VIII là tăng cường các công trình nghiên cứu chuyên sâu, các công trình nghiên cứu lớn, tổng hợp như văn hóa tộc người, văn hoá vùng/miền" - GS Lý nhấn mạnh.

Điểm nhấn của mùa giải năm nay phải kể tới những công trình chuyên biệt về một loại hình, về một vùng/miền, một tộc người. Cụ thể, nhóm tác giả Đặng Thị Oanh ở Lào Cai, với công trình ngàn trang, cho độc giả cái nhìn toàn diện về nghi lễ và dân ca nghi lễ của người Dao ở Việt Nam. Nhóm tác giả La Mai Thi Gia ở TP.HCM vừa sưu tầm những tư liệu hoàn toàn mới, vừa khảo cứu chuyên biệt về văn học dân gian Cà Mau. Nhóm tác giả A Jar và Nguyễn Tiến Dũng ở Tây Nguyên khảo sát, giới thiệu gần như toàn bộ các Trò chơi dân gian của người Bahnar. Trong nhóm giải Ba A cũng có nhiều công trình dày dặn, ngàn trang, nghiên cứu vùng/miền hoặc nghiên cứu chuyên sâu về thể loại, về loại hình văn hoá, văn nghệ dân gian các dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh những thành tựu đáng ghi nhận, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam Lê Hồng Lý cũng thẳng thẳng chỉ ra, Giải thưởng Văn nghệ dân gian năm 2025 có không ít công trình vẫn còn những hạn chế.

Trước hết về nội dung, nhiều công trình vẫn ở dạng tập hợp, chưa có được những phân tích, lý giải chuyên sâu. Ví dụ khi nghiên cứu văn hoá, văn nghệ một địa phương, một tộc người, tác giả công trình thường chỉ dừng lại ở mô tả những đặc điểm có ở nó, mà chưa chỉ ra những đặc trưng làm nên bản sắc chỉ có ở nó. Sâu hơn nữa tiến tới chỉ ra cơ sở lịch sử, xã hội - nhân học văn hoá và môi trường địa văn hóa hình thành nên đặc trưng, bản sắc đó.

Bên cạnh đó, vẫn còn những công trình cẩu thả, nhiều lỗi chính tả, nhiều thiếu sót về in ấn, trình bày không đúng quy tắc, quy chuẩn như quy định... Không ít công trình thiếu mục lục, thậm chí có công trình dài ba bốn trăm trang, đã xuất bản nhưng cũng không có mục lục. Có những công trình có chất lượng khá tốt, nhưng không đúng chuyên ngành văn hóa, văn nghệ dân gian, nên theo quy chế không thể trao giải. Có trường công trình đã được xuất bản thành sách từ nhiều năm trước, nhưng vẫn gửi bản thảo dự giải, mượn người đứng tên dự giải.

Tại sự kiện, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cũng đã trao quyết định phong tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian cho các nghệ nhân Vũ Tiến Út, Chảo Vần Chẳn, Phàn Thị Đanh, Vũ Thị Nhàn, Hà Thị Niên.