Với những giá trị nổi bật của mình, dự án này đã được đề cử Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2025 ở hạng mục Ý tưởng.

Dự án Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật thuộc đồ án quy hoạch chi tiết khu vực trục không gian trung tâm bán đảo Quảng An, tỷ lệ 1/500 được UBND TP Hà Nội phê duyệt quy hoạch vào tháng 11/2024. Đây được xem là một dự án trọng điểm góp phần nâng tầm vị thế Thủ đô.

Theo phê duyệt đồ án, tổng diện tích khu đất lập quy hoạch hơn 44 ha tại 2 phường Quảng An và Tứ Liên, quận Tây Hồ (cũ) sẽ được quy hoạch thành quần thể công viên văn hoá nghệ thuật chuyên đề, nhà hát thành phố, công trình tôn giáo tín ngưỡng, khu vui chơi giải trí và dịch vụ khách sạn thương mại. Nằm ở trung tâm quần thể này, Nhà hát Opera Hà Nội trên mặt hồ Đầm Trị, ngay sát Hồ Tây được xác định là một "đại dự án văn hoá", nhằm thu hút du khách trên khắp thế giới đến với Hà Nội và trở thành một biểu tượng đề cao cái đẹp của Hà Nội.

Công trình dự kiến sẽ được thực hiện theo hình thức xã hội hóa, dưới sự kiểm soát chặt chẽ của TP Hà Nội trong suốt quá trình thiết kế cũng như thi công và vận hành. Chủ đầu tư dự án là Công ty TNHH Thành phố Mặt Trời (Tập đoàn Sun Group), được UBND TP Hà Nội lựa chọn tháng 4/2025. Tập đoàn này từng thực hiện nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực văn hóa - du lịch.

Đơn vị đầu tư dự án cho biết, dự án nhà hát được thiết kế bởi kiến trúc sư nổi tiếng người Ý Renzo Piano - cây đại thụ của ngành kiến trúc hiện đại với những tác phẩm làm thay đổi thế giới. Với Nhà hát Opera Hà Nội, KTS Renzo Piano mong muốn được góp phần xây dựng một nhà hát mang tính biểu tượng cho Việt Nam, và đưa nơi đây vào danh sách các nhà hát nổi tiếng nhất trên thế giới như tại Paris, Milan, Berlin, London, New York, Los Angeles…

Nhà hát Opera Hà Nội sở hữu công nghệ thiết kế độc đáo. Đó là kết cấu vỏ mái cực mỏng, với độ dày chỉ dao động khoảng từ 200 mm - 600 mm. Nếu thu nhỏ nhà hát lại bằng một quả trứng, vỏ mái còn mỏng hơn cả lớp vỏ trứng. Ở trong lớp vỏ mái còn được hoàn thiện bởi một lớp bổ sung không chịu lực với khả năng cách âm đặc biệt.

Đây là một kết cấu vô cùng đặc biệt chưa từng có trên thế giới, cần sự nghiên cứu cẩn thận phối hợp giữa các bộ môn kiến trúc, kết cấu, sử dụng các phần mềm, thuật toán để tính toán ra kết cấu một cách chính xác và tối ưu nhất. Thiết kế vỏ mái siêu mỏng này không chỉ tạo vẻ đẹp thanh thoát, độc đáo cho nhà hát, tạo không gian thoáng mát giúp hút gió tự nhiên tại các khu vực sảnh để không cần phải sử dụng điều hoà, mà còn giúp cho những trải nghiệm âm thanh trong các buổi trình diễn âm nhạc được lọc âm tốt nhất - một trong những yêu cầu tối cao dành cho những nhà hát tầm cỡ quốc tế.

Đáng nói, kết cấu vỏ mỏng này là kết quả của cả một quá trình nghiên cứu chuyên sâu được KTS Renzo Piano tiến hành từ các mô phỏng sinh học kết cấu của xương, vỏ ốc, sọ chim; các nghiên cứu về các gân lá của hoa súng nổi trên mặt nước. Ý tưởng nghiên cứu được ông nung nấu từ 40 năm trước - thời điểm mà kỹ thuật xây dựng chưa phát triển để đáp ứng được thiết kế đỉnh cao này. Ngày nay, khi kỹ thuật máy tính phát triển, ông đã có thể tự tin hiện thực hóa ước mơ tại công trình Nhà hát Opera Hà Nội.

Không chỉ có vỏ mái độc đáo bậc nhất thế giới, Nhà hát Opera Hà Nội còn được ứng dụng nhiều công nghệ và kỹ thuật thiết kế tân tiến. Toàn bộ tường của khán phòng chính được trang bị hệ thống các tấm acoustic có thể vận hành bằng cơ khí. Với mỗi loại hình show diễn khác nhau, các tấm acoustic sẽ được điều khiển đóng, mở, lên xuống theo các hướng và vị trí khác nhau. Điều này đảm bảo độ phản xạ âm, hút âm và thời gian âm vang phù hợp với yêu cầu của từng chương trình nghệ thuật.

Đây là hệ thống không nhiều nhà hát trên thế giới có được. Hệ thống này sẽ đảm bảo nhà hát có thể là không gian trình diễn hoàn hảo cho tất cả các loại hình nghệ thuật như opera, hòa nhạc, ballet, lễ hội âm nhạc, hội thảo… với âm thanh tự nhiên nhất.

Trong khi đó, các không gian chức năng chính của nhà hát cũng được KTS Renzo Piano nghiên cứu kỹ lưỡng, với sảnh lớn, khán phòng opera, khán phòng đa năng, không gian phụ trợ… tất cả đều được liên kết với nhau một cách hoàn mỹ. Nếu vẽ một đường tròn bao lấy mỗi không gian chức năng, và sau đó tại mỗi đường tròn dựng lên một hình bán cầu, thì các hình bán cầu sẽ giao nhau tạo thành hình dáng của hệ vỏ mái.

Có thể thấy, từng chi tiết thiết kế của nhà hát đều được tính toán một cách chi tiết, tỉ mỉ để mang lại hiệu quả cao nhất cả về cả kết cấu, cảnh quan và trải nghiệm nghệ thuật.

Ngoài giá trị về kiến trúc, dự án Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật còn đáng ghi nhận ở tinh thần tôn vinh văn hóa Hà Nội, được thể hiện thông qua tấm lòng của KTS Renzo Piano dành cho mảnh đất này.

"Mỗi mảnh đất đều có một câu chuyện để kể" là triết lý thiết kế của KTS huyền thoại Renzo Piano. Ông bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp nội sinh và văn hoá truyền thống các vùng đất. Bởi thế, trước khi lên ý tưởng thiết kế Nhà hát Opera Hà Nội, ông đã dùng nhiều năm để nghiên cứu về văn hoá lịch sử của Hà Nội.

Khi nghiên cứu về Hà Nội, Renzo Piano bị cuốn hút bởi vẻ đẹp, những câu chuyện văn hoá cổ xưa và cả những huyền tích của vùng Hồ Tây, nơi có chùa Trấn Quốc cổ kính, có Phủ Tây Hồ linh thiêng, có hồ sen ngào ngạt. Vì vậy, ông mang cảm hứng Hà Nội thổi vào thiết kế nhà hát, với mái vòm hình sóng nước Hồ Tây bồng bềnh, mềm mại và thơ mộng. Đặc biệt, trên bề mặt mái vòm có phủ một lớp ceramic hiệu ứng ngọc trai để có thể phản chiếu ánh sáng và sự chuyển động của không gian, thời gian với nhiều sắc thái khác nhau của màu trời và màu mặt nước trong ánh bình minh, hoàng hôn hay buổi tối lung linh.

Với triết lý luôn tôn vinh các giá trị văn hoá, lịch sử của các vùng đất, KTS Renzo Piano bảo tồn toàn bộ các di tích lịch sử di sản khu vực Hồ Tây như chùa Hoằng Ân, chùa Phổ Linh, Đền Kim Ngưu, Phủ Tây Hồ. Hơn thế, các khu vực di sản tâm linh còn được tiếp tục phủ xanh bằng các vườn cây, vừa đảm bảo sự yên tĩnh cho không gian tâm linh, vừa được kết nối với nhau qua những trục đường đi bộ.

Thực tế, đồ án quy hoạch của dự án này cho thấy KTS đại tài Renzo Piano mang đến cho Nhà hát Opera Hà Nội không chỉ là một công trình đẳng cấp quốc tế với công nghệ đỉnh cao, mà còn là câu chuyện về Hà Nội xanh và đậm sắc màu văn hoá.

Chính ông là người chủ trì ý tưởng về thiết kế quy hoạch cảnh quan xung quanh theo mô hình của một công viên xanh. Thực tiễn, tổng thể khu vực quy hoạch đã tựa như một "công viên" với rất nhiều cây xanh xung quanh và mặt nước Hồ Tây yên bình. Nhưng, với Renzo Piano, những mảng xanh đó là chưa đủ, nhất là với một công trình được kỳ vọng sẽ là biểu tượng văn hoá của Hà Nội. Vì vậy, rất nhiều cây xanh sẽ được trồng thêm quanh khu vực nhà hát để tạo ra một công viên công cộng nơi người Thủ đô đến không chỉ để thưởng thức nghệ thuật mà còn thư giãn, ngắm cảnh.

Đặc biệt, nhiều công nghệ cũng được áp dụng để nhà hát trở thành không gian xanh trong lành như: hệ thống xử lý khí thải bằng công nghệ lọc sinh học Bioswales - một công nghệ xử lý mới thân thiện với môi trường; tấm năng lượng mặt trời, tấm quang điện được dùng trong thiết kế mái; hay công nghệ tái chế và xử lý rác thải hiện đại hạn chế được sự tồn tại của carbon…Toàn bộ không gian quanh nhà hát cũng sẽ không có khói xe, hoàn toàn là một không gian đi bộ trong lành, thảnh thơi.

Rõ ràng, với KTS Renzo Piano, Nhà hát Opera Hà Nội không đơn thuần là một công trình kiến trúc, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật mang tinh thần của Hà Nội. Ở đó, những nét văn hoá xưa cũ được sống dậy, những nếp sống dung dị của hiện tại được nuôi dưỡng, và đồng thời vẽ ra gam màu của tương lai với những giá trị đương đại tân tiến nhất của thế giới.