Thi đấu sân nhà dưới góc nhìn tâm lý học

Được thi đấu trên sân nhà là một lợi thế nhưng các đội bóng cần phải biết cách tận dụng cũng như xử lý những tình huống bất ngờ có thể xảy ra.

Tính đến thời điểm hiện tại của mùa giải, 53% số trận thắng tại Premier League thuộc về đội chủ nhà, tỉ lệ cao nhất từ trước đến nay trong một mùa giải. Ngược lại, chỉ có 26% số trận thắng thuộc về các đội khách, tỉ lệ thấp nhất kể từ mùa giải 2010/11.

Tuy nhiên, điều này không đúng với tất cả các đội. Đối với một số đội, việc được thi đấu trên sân khách lại có lợi thế hơn. Tottenham có lẽ là ví dụ tiêu biểu nhất khi giành được nhiều điểm nhất trên sân khách với 13 điểm, nhưng lại kém hơn trên sân nhà.

Điều này được lý giải bởi nhà tâm lý học về hiệu suất Marie Cartwright: "Khi thi đấu trên sân khách, nhìn chung các đội khách ít bị soi xét hơn vì họ kì vọng đội chủ nhà sẽ là người nắm quyền kiểm soát. Các cầu thủ cảm thấy ít bị phán xét hơn. Áp lực nằm ở phía bên kia. Một lý do khác có thể đến từ một điều gì đó trong tâm lý học gọi là sự đơn giản hóa nhiệm vụ. Đội bóng có bản sắc tập thể tốt hơn khi thi đấu trên sân khách".

"Bộ não con người vẫn quay trở lại thời kỳ tiền sử. Chúng ta, với tư cách là một tập thể, phải chiến đấu vì một điều gì đó. Chúng ta phải bảo vệ danh dự của mình. Nó quay trở lại với tâm lý săn bắt hái lượm chống lại nguy hiểm. Khi các cầu thủ thi đấu trước khán giả nhà, họ có thể thể hiện cá tính của mình một chút. Tôi thực sự tin rằng bản sắc tập thể có sức ảnh hưởng đủ mạnh mẽ vì nó khuếch đại mục đích và sự gắn kết, hãy gắn bó với nhau, hãy cùng nhau mạnh mẽ hơn", Marie Cartwright phân tích.

Trọng tâm có thể là màn trình diễn của các cầu thủ bị ảnh hưởng bởi việc thi đấu trên sân nhà hay sân khách, nhưng còn các huấn luyện viên thì sao? Wolves, West Ham và Nottingham Forest là 3 trong 4 đội xếp cuối bảng về thành tích sân nhà tính đến thời điểm này của mùa giải, và tất cả đều đã thay đổi huấn luyện viên trong những tuần gần đây.

"100% các huấn luyện viên và cầu thủ đều có thể bị ảnh hưởng, và đôi khi còn nhiều hơn thế nữa vì có quá nhiều thứ phụ thuộc vào một người", Cartwright nói. "Việc ra quyết định là điều quan trọng nhất. Đám đông hô vang - 'thay cầu thủ này ra, làm thế này' và điều này có thể dẫn đến những quyết định vội vàng, đặc biệt là khi tiếng ồn trở nên không ngừng nghỉ. Tiếp theo là việc kiểm soát cảm xúc và hành vi bên đường biên. Một huấn luyện viên đi đi lại lại, phản ánh trạng thái căng thẳng, và các cầu thủ nhận thấy điều đó. Điều này có thể dẫn đến việc bắt chước và các cầu thủ cũng cảm thấy căng thẳng", nhà tâm lý học giải thích tiếp.

Tác động tâm lý lên các đội bóng dù thi đấu trên sân nhà hay sân khách là rất rõ ràng, vậy làm thế nào họ có thể tận dụng tối đa những điều kiện khác nhau này?

"Não bộ của chúng ta được lập trình để suy nghĩ tiêu cực - đó là một cơ chế bảo vệ", Cartwright nói. Vì vậy, khi phải thi đấu trên sân nhà hay sân khách, những cầu thủ và huấn luyện viên xử lý tốt nhất là những người biết cách tận dụng tiếng ồn và sự soi mói để nhanh chóng vượt qua áp lực.