Thanh Hoá: Hồ sơ xếp hạng bất cập, di tích văn hóa bị xâm hại nghiêm trọng

(Thethaovanhoa.vn) - Khu di tích thắng cảnh Phố Cát, thuộc xã Thành Vân, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa bao gồm hệ thống Đền, hang động, thác, núi non, hồ và rừng cảnh quan đã được xếp hạng là di tích thắng cảnh cấp tỉnh năm 1998; được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp đổi bằng xếp hạng di tích thắng cảnh năm 2013. Tuy nhiên hiện di tích đang bị xâm phạm trầm trọng.

Trùng tu di tích: Lời giải mới cho bài toán cũ?

Hạ giải (tháo rời các cấu kiện tạo thành kiến trúc của một di tích để tu bổ) là thao tác thường gặp nhất khi trùng tu di tích. Nhưng , nếu hạ giải không hợp lý, toàn bộ giá trị của những công trình vài trăm năm tuổi sẽ mất đi. Đó là bài toán khó thường gặp trong công tác bảo tồn...

Nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di tích thắng cảnh Phố Cát, ngày 7.6.2016 UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành văn bản số 5867 về việc xác định khu vực di tích và cắm mốc giới trên thực địa di tích thắng cảnh Phố Cát. UBND tỉnh Thanh Hóa giao cho UBND huyện Thạch Thành phối hợp với các đơn vị liên quan lập hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Phố Cát theo quy định; giao UBND huyện Thạch Thành lập quy hoạch xây dựng khu vực khu du lịch thắng cảnh Thác Voi, với phạm vi lập quy hoạch gồm toàn bộ khu di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Phố Cát.

• Vi phạm tại di tích lịch sử quốc gia lăng miếu Triệu Tường- Thanh Hoá: Bao giờ mới xử lý, khắc phục sai phạm?

Việc khoanh vùng và bảo vệ di tích lịch sử văn hóa là một trong những quy định tại Luật Di sản văn hóa dành cho những di tích đã được xếp hạng. Thắng cảnh Thác Voi là một trong các điểm thuộc hệ thống di tích thắng cảnh Phố Cát theo quyết định xếp hạng và hồ sơ lý lịch di tích.

Trong thời gian vừa qua UBND huyện Thạch Thành cũng đã tổ chức các cuộc khảo sát thực địa, hội nghị lấy ý kiến của các ngành, đơn vị có liên quan của tỉnh Thanh Hóa về việc lập hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát, tuy nhiên trong quá trình thực hiện khoanh vùng bảo vệ di tích tại thắng cảnh Thác Voi thuộc hệ thống di tích thắng cảnh Phố Cát, xã Thành Vân, huyện Thạch Thành, Thanh Hóa đã gặp nhiều vướng mắc, khó khăn và bất cập.

Theo tài liệu mà chúng tôi có được, năm 2003 UBND huyện Thạch Thành đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có diện tích là 14.666m2 thuộc khu di tích thắng cảnh Phố Cát cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Huế sử dụng vào mục đích kinh doanh tổng hợp. Hiện nay trên khu đất thắng cảnh Thác Voi gia đình ông Nguyễn Văn Huế đã xây dựng nhà nghỉ, nhà ở, công trình vệ sinh và các công trình phụ trợ khác… do đó việc thực hiện khoanh vùng bảo vệ di tích khó thực hiện.

Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại khu đất và việc xây dựng các hạng mục trên đất nêu trên là vi phạm nghiêm trọng đến khu vực bảo vệ bao quanh di tích, vi phạm Luật Di sản văn hóa.

Văn bản số 6091/SXD-HT ngày 16.10.2018 của Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa đề nghị UBND huyện Thạch Thành thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp, đồng thời phối hợp với gia đình ông Nguyễn Văn Huế kiểm điểm, tháo dỡ những hạng mục công trình xây dựng vi phạm trên khu đất, hoàn trả lại mặt bằng, đền bù các tài sản trên đất theo quy định; kiểm tra xác định rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra vi phạm.

Cũng tại văn bản số 3154 ngày 24.10.2018, Sở VHTTDL Thanh Hóa nêu rõ: Việc UBND huyện Thạch Thành cấp 14.666m2 đất thuộc di tích thắng cảnh Phố Cát cho gia đình ông Nguyễn Văn Huế sử dụng vào mục đích kinh doanh tổng hợp tại giấy chứng nhận quyền sử dung đất số V373003 ngày 19.6.2003 là vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa. Đề nghị UBND huyện Thạch Thành thu hồi diện tích Thác Voi đã cấp sai quy định cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Huế sử dụng vào mục đích kinh doanh tổng hợp.

Tuy nhiên, theo khảo sát của chúng tôi, thời điểm hiện tại các hạng mục trên đất tại thắng cảnh Thác Voi vẫn hoạt động và khai thác dịch vụ bình thường. Với hiện trạng cơ sở vật chất đầu tư của hộ gia đình ông Nguyễn Văn Huê trên khu vực Thác Voi hiện nay thì việc thực hiện thu hồi diện tích đất khu vực Thác Voi để đưa vào khoanh vùng bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát là rất khó khăn.

Trao đổi về nội dung trên, bà Lê Thị Hương, Trưởng phòng văn hóa huyện Thạch Thành cho biết: Thác Voi là một hạng mục thuộc di tích và thắng cảnh Phố Cát, tuy nhiên, trong hồ sơ lý lịch xếp hạng và biên bản, bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát năm 1998 do Bảo tàng Thanh Hóa lập có xác nhận của Sở Văn hóa và Thông tin (nay là Sở VHTTDL) không thể hiện rõ tên “Thác Voi” và diện tích cụ thể mà chỉ thể hiện là “Đồi Thác Voi”; đồng thời trong bản đồ khoanh vùng di tích thắng cảnh Phố Cát khu vực I (khu vực bất khả xâm phạm) không bao gồm khu vực “Thác Voi” hoặc “Đồi Thác Voi”. Trong khi đó năm 2013, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có quyết định cấp đổi bằng xếp hạng di tích thắng cảnh Phố Cát nhưng cũng không lập lại hồ sơ, lý lịch, biên bản và bản đồ khoanh vùng di tích thắng cảnh Phố Cát. Do vậy trong thời gian qua, việc quản lý di tích thắng cảnh Phố Cát còn nhiều khó khăn và bất cập. Hiện nay UBND huyện Thạch Thành đang phối hợp với Sở VHTTDL và các đơn vị có liên quan lập lại hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát, trong đó có khu vực Thác Voi.

Nguyễn Linh/ Báo Văn hóa