“Thần đèn” nâng cả Tam quan đình Lệ Mật

(Thethaovanhoa.vn) - Ngày 14/11, Tam quan đình Lệ Mật (Hà Nội) sau thời gian dài trong tình trạng úng ngập đã được nâng lên độ cao yêu cầu: 1,48m.

1. Quần thể di tích Lệ Mật gồm đình thờ đức thánh họ Hoàng, chùa thờ Phật, miếu thờ công chúa được khởi dựng từ thời Lý, thế kỷ 12, nay thuộc địa phận phường Việt Hưng, quận Long Biên, thành phố Hà Nội. Theo văn bia còn lưu lại, năm 1670 đời vua Lê Huyền Tông (1662-1671) thì quần thể kiến trúc đình hiện nay được đại tu. Về cơ bản, kiến trúc đình tuy nhiều lần tu bổ vào thời Nguyễn, song vẫn giữ hiện trạng từ thời đó đến ngày nay. Năm 1998, đình Lệ Mật đã được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Tam quan đình Lệ Mật bằng gạch nung, xây dựng vào thời Nguyễn, có hình thức kiến trúc hết sức độc đáo, hình khối, tỷ lệ đẹp vào hàng nhất các tam quan hiện nay ở nước ta. Tam quan gồm hai tầng, tầng dưới có ba vòm cổng, vòm giữa rộng, vòm hai bên hẹp hơn. Tầng trên có ba vọng lâu hai tầng, vọng lâu giữa có ba vòm cổng, vọng lâu hai bên có một cổng. Mỗi vọng lâu có hai tầng mái tạo thành 24 lá mái và 24 tàu đao hướng ra bốn phía. Bốn góc được nhấn bằng bốn trụ lớn trên có hai đôi nghê chầu. Các mặt trong và ngoài Tam quan đình đắp nhiều phù điêu với mức độ dày đặc nhưng vẫn ăn nhập hài hòa như rồng chầu mặt trời, rồng cách điệu, lân, phượng, mây, lá, sóng nước…trang trí đối xứng, rất nghệ thuật, tỷ lệ đẹp.

2. Từ khi có khu đô thị mới Việt Hưng, các cơ sở hạ tầng nâng cao, đặc biệt là con đường phía trước cụm di tích đã làm cho nước không có lối thoát nên toàn khu di tích bị úng ngập, có nguy cơ bị hủy hoại nên cần phải nâng cao toàn bộ sân nền và các hạng mục công trình. Tháng 7/2011, quận Long Biên đã khởi công dự án tu bổ, tôn tạo đình chùa Lệ Mật với quy mô 41.040m2, tổng mức đầu tư trên 76 tỷ đồng. Hạng mục cuối cùng là Tam quan đình tiến hành trùng tu sau cùng.

Đã có phương án tính tới chuyện phá đi xây lại Tam quan mới với số tiền trên một tỷ đồng. Song cuối cùng PGS.TS Phan Ý Thuận, Viện Kỹ thuật Công trình biển - Trường Đại học Xây dựng đã được mời chỉ đạo khâu thi công nâng Tam quan nặng 80 tấn lên cao 1,48m. Chi phí nâng Tam quan an toàn với số tiền bằng một nửa xây mới, là 600 triệu đồng. Cùng thực hiện nâng Tam quan có KS Thái Kim Thanh Thanh (GĐ Công ty Cổ phần Tư vấn Thiết kế và Khảo sát Xây dựng VN) và KS Phan Thái Trung (Đại học Xây dựng) - hai người là vợ con của GS Thuận, các cán bộ kỹ thuật và 40 sinh viên Trường Đại học Xây dựng. Một tháng trước, nhóm thi công tiến hành đặt dầm thép xuống dưới móng Tam quan để đỡ toàn bộ tường gạch công trình bền vững trong quá trình kích nâng.

Ngày 11/11, sau khi đặt kích, 7h bắt đầu tiến hành khoan cắt chân móng tường gạch của Tam quan, từ lúc này toàn bộ tải trọng dồn vào 46 chiếc kích thủy lực và hệ thống dầm khung sắt đỡ. Tuy nhiên, công việc không như dự kiến vì nền đất dưới móng công trình đã xây dựng từ lâu nên ổn định. Do thời gian ngâm nước lâu ngày đã làm đất yếu, nên khi kích chỗ đất yếu phòi ra, không những không nâng cao mà còn bị lún xuống. Vì vậy, nhóm thi công đã gia tăng các giải pháp nhằm ổn định và kích dần 20 bước kích một, nâng 4-5 mm lại nghỉ theo dõi, nâng cao 18cm lại thay kích khác. Kết quả thật tốt đẹp.

Việc thi công thực hiện suốt ngày đêm liên tục đến 2h ngày 14/11 thì nâng toàn bộ công trình Tam quan đình Lệ Mật lên độ cao yêu cầu, cao hơn trước đây 1,48m. Công việc tiếp theo là đổ bê tông, gỡ dầm thép và gỡ kích, san nền bằng phẳng.

KTS Đoàn Đức Thành
Thể thao & Văn hóa