(TT&VH) - Cụ rùa đăng ký hộ khẩu ở Hà Nội, cụ thể là ở Hồ Gươm, thì đã đành. Nhưng quê gốc cụ ở đâu, Hà thành hay vùng khác thì hậu sinh khó lòng biết rõ.
1. Tôi có điều kiện đọc nhiều bài viết của “GS rùa” Hà Đình Đức. Ông đặt giả thiết rằng quê cụ ở Thanh Hóa, nghĩa là đồng hương với vua Lê. Vào thế kỷ 15, vua Lê mang cụ từ Thanh Hóa ra, thả xuống Hồ Gươm - bấy giờ là hồ Tả Vọng. Giả thiết ấy đặt ra từ việc sử cũ ghi vùng Lam Kinh, Thanh Hóa xưa có rất nhiều rùa to, trong khi chẳng sách nào ghi rằng vào thời Lý có rùa ở hồ Lục Thủy (Hoàn Kiếm) cả. Rồi, so sánh giữa rùa đá ở Văn Miếu và rùa đá ở Lam Kinh, rõ ràng rùa đá Lam Kinh do các nghệ nhân xứ Thanh gia công khi xưa trông giống tiêu bản cụ rùa Hồ Gươm bây giờ hơn nhiều. Chưa kể, nếu quê cụ ở Hà Nội thì cụ cũng phải có bạn bè ở Hồ Tây và các hồ khác chứ, vì Hồ Tây và Hồ Gươm đều có nguồn gốc từ sông Cái Cổ.
Cụ rùa Hồ Gươm quê gốc Thăng Long hay Thanh Hóa?
Rõ ràng cộng thêm cùng truyền thuyết “Lê Lợi trả gươm”, giả thiết của GS Hà Đình Đức có tính thuyết phục khá cao với những người quan tâm. Nhưng mới đây, tại Hội nghị khảo cổ học Việt Nam lần thứ 45, tôi lại được nghe bản tham luận Cụ rùa Hồ Gươm quê gốc Thăng Long của nhà nghiên cứu Bùi Thiết, trong đó đưa ra nhiều kiến giải khác.
2. Dẫn chứng từ nhiều sử liệu, nhà nghiên cứu Bùi Thiết khẳng định rằng từ thời Lý, rùa đã xuất hiện ở Thăng Long nhiều lần. Riêng trong cuốn Việt sử lược, các sử gia đã hơn 20 lần nhắc tới rùa, trong đó lần sớm nhất là việc người quận Gia Lâm dâng con rùa lớn 6 mắt 3 chân lên vua Lý. Rồi liên tục, cho tới tận năm 1179, các triều vua Lý đều được dâng rùa. Sử ghi có đủ cả rùa trắng, rùa xanh, rùa vàng, rùa trên mai có hình hà đồ lạc thư, rùa trên ngực có chữ Thiên Đế. Thậm chí, năm 1124, công chúa Thụy Thánh dâng vua con rùa có hẳn 4 chữ Dĩ hành pháp công, còn năm 1166 thì có vị Đại Liên Nguyễn An còn dâng rùa có tới... 7 chữ Thiên tử vạn tuế vạn vạn tuế trên ngực.
Một bộ xương rùa khổng lồ trong kho chùa Hưng Ký (Hà Nội)
Ông Thiết còn dẫn hẳn một chi tiết trong cổ sử để kiến giải rằng vào thời Lý, các cụ rùa bò lổm ngổm rất sẵn trên vùng Thăng Long lắm ao đầm. Năm 1080, sau khi sửa chùa Diên Hựu (Một Cột), vua Lý Thánh Tông cho đúc chuông Giác Thế nặng 7,3 tấn đồng. Chuông nặng không treo nổi, phải đặt tại vùng ruộng trũng sau chùa. Vùng ruộng này có quá nhiều rùa sinh sống nên lâu dần, người dân đổi tên thành Quy Điền Chung (chuông ruộng rùa). Như vậy là rùa ở Thăng Long xưa vốn rất sẵn, và có thể khi vua Lê vào tiếp quản thành Đông Quan (Hà Nội) thì hồ Tả Vọng đã có cụ rùa sinh sống?
3. Như lời thừa nhận của nhà nghiên cứu Bùi Thiết, cách kiến giải này đặt ra cũng chỉ để... cho vui, bởi chẳng nhà sử học nào có thể ngược thời gian trở về Hà Nội trong TK 15 và kiểm chứng. Ngẫm rộng ra, dù cụ có ở Thăng Long từ thời Trần, ai dám chắc tổ tiên của cụ không được “tiến” từ vùng khác về triều đình rồi lưu lạc tới chốn sông hồ nơi đây? Cũng như, nếu cụ từ Thanh Hóa về Hà Nội trong thế kỷ 15, chẳng ai không coi cụ là “Hà Nội” - giống như trong lịch sử Hà thành, tất cả những người dân Hà Nội cũng đều có gốc gác từ những địa phương khác tụ hội về đây dần theo dòng chảy thời gian...
Bởi thế, việc tìm quê gốc cụ rùa, ngẫm ra cũng chỉ để cho vui. Bảo vệ cụ trong nhịp sống hiện nay mới là điều cần quan tâm trước hết...
Trực tiếp bóng đá U23 Việt Nam vs Yemen (19h00, 9/9) – Thethaovanhoa.vn cập nhật diễn biến, kết quả trận đấu giữa Việt Nam vs Yemen thuộc vòng loại U23 châu Á 2026.
Là một trong những chuyên gia trang điểm gắn liền với nhiều chương trình cũng như làm việc thường xuyên cùng các nghệ sĩ tên tuổi nhưng Tuyết Nhi lựa chọn theo đuổi lĩnh vực mới: mentor tâm lý.
Nhìn vào dòng chảy âm nhạc những ngày tháng 8 và đầu tháng 9 vừa qua gắn liền chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 thì có lẽ Tùng Dương là 1 trong những ca sĩ bận rộn nhất.
"Hòa nhạc healing 2025: Hành trình trở về tĩnh lặng" - chương trình hòa nhạc trị liệu được xem là đầu tiên ở Việt Nam - đã diễn ra tại Trung tâm sự kiện White Palace (TP.HCM) vào các tối 6 và 7/9 vừa qua, với sự góp mặt của Ani Choying Drolma - ngôi sao của dòng nhạc này.
Bộ phim hài hước nhẹ nhàng về các mối quan hệ trong gia đình, "Father Mother Sister Brother" (Bố mẹ anh chị em), của đạo diễn Jim Jarmusch vừa giành Sư tử Vàng - giải thưởng cao quý nhất tại LHP Venice cho Phim hay nhất.
Phương Nam có lẽ là cái tên còn khá mới mẻ với công chúng, nhưng vai diễn Tạ trong bộ phim điện ảnh Mưa đỏ đã mang anh đến gần hơn với khán giả. Với lối diễn xuất tự nhiên, chân thật, anh đã thổi hồn vào nhân vật, biến Tạ trở thành một người lính vừa tếu táo, lạc quan, lại vừa dũng cảm, kiên cường.
Chiều 9/9/2025, tại Trụ sở Trung ương Đảng, đồng chí Phạm Minh Chính, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ cùng các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư chủ trì buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Tây Ninh và Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Tuyên Quang để cho ý kiến vào dự thảo văn kiện và phương án nhân sự cấp uỷ Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Trận đấu quốc tế đầu tiên của Franco Mastantuono diễn ra trong một bối cảnh mang tính biểu tượng nhất tại Monumental của River Plate, vào đêm Lionel Messi nói lời tạm biệt với Argentina.
Trong khuôn khổ lượt trận thứ 2 Giải bóng đá nữ VĐQG – Cúp Thái Sơn Bắc 2025, CLB TP.HCM 1 tiếp tục khẳng định vị thế số 1 bằng chiến thắng tối thiểu 1-0 trước Phong Phú Hà Nam. Như thường lệ, dấu ấn vẫn đến từ cái tên quen thuộc Huỳnh Như.
Với hơn 100 năm kinh nghiệm trong ngành vật liệu xây dựng tại Thái Lan và gần 30 năm phát triển tại Việt Nam, Công ty TNHH Vật liệu xây dựng Xi măng SCG Việt Nam (SCG VLXD) đã khẳng định vị thế hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp ngói lợp cao cấp.
Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) vừa ra mắt gói giải pháp tài chính chuyên biệt dành cho doanh nghiệp ngành may mặc và sản xuất sợi – lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
Thay mặt Ban Bí thư, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Quy định số 360-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy trung tâm chính trị xã, phường, đặc khu.
Thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Kết luận số 187-KL/TW (ngày 29/8/2025) của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về định hướng số lượng cấp phó của cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị.
Thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Kết luận số 190-KL/TW (ngày 3/9/2025) của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác tổ chức đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Chiều 9/9/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp về tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết số 71 – NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển Giáo dục và Đào tạo.
XSMB 9/9: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Ba ngày 9/9/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.