(TT&VH) - Sáng qua (1/10), cụ rùa hồ Gươm đã nổi trước và sau khai mạc Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, thu hút sự hiếu kỳ của hàng nghìn người dân. Và cũng trong sáng qua, tại HN, GS Trần Lê Bình đã gây sự chú ý tại Hội nghị toàn quốc khoa học sự sống: Sinh học vì thành phố tương lai với công trình Nghiên cứu so sánh hình thái và ADN trên mẫu rùa mai mềm nước ngọt VN và cụ rùa hồ Gươm.
Đây là công trình nghiên cứu công phu gần 10 năm của GS Lê Trần Bình và các đồng nghiệp khác như: Hà Đình Đức, Phan Minh Tuấn, Lê Quang Huấn... thuộc Viện Công nghệ sinh học (ĐHQG Hà Nội). Kết quả cho thấy, rùa hồ Gươm thuộc loài rùa lớn mai mềm nước ngọt ở VN, được phân bố tại nhiều điểm khác nhau trên sông Hồng, sông Mã, sông Đà... thuộc miền Bắc VN và chưa từng được nghiên cứu phân loại. Tuy nhiên, đến nay các cụ rùa này còn lại không nhiều và đang đến hồi nguy cấp.
Qua hàng nghìn bức ảnh xác định chỉ có 1 cụ rùa duy nhất ở hồ Gươm có bớt trắng
Cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi?
Câu hỏi này được GS Bình đặt ra trước sự chờ đợi của nhiều người tham dự. Theo GS Bình, rùa hồ Gươm gắn liền với truyền thuyết Hoàn Kiếm cho rùa vàng được ghi trong Lam Sơn thực lục do chính Lê Thái Tổ viết (sau) khi lên ngôi vua 1428. Tính đến nay đã là 582 năm.
“Trong tất cả những công trình nghiên cứu, thì rùa thọ nhất chỉ sống được 160 năm” - GS Bình cho biết. Nhưng cũng có thể hiểu, cụ rùa hồ Gươm dù không phải chính là cụ đã được vua Lê “trả gươm”, nhưng là “thế hệ con cháu” của rùa thần ngày nào.
Theo nhiều tài liệu thì tháp Rùa “được một nhà giàu phố hàng Khay (Bang Kim) xây năm 1884” và như thế đến nay ngọn tháp này mới chỉ khoảng 119-120 tuổi.
Theo GS Bình, không biết lý do gì, vào khoảng thời kỳ xây tháp Rùa này, ở VN lúc đó có rất nhiều rùa và có nhiều thợ săn rùa. Rất nhiều cụ rùa ở VN thời điểm này đã bị săn bắt lấy thịt và nhiều bộ xương đang được trưng bày tại các bảo tàng ở London, Vience, Chicago... Tại hồ Gươm, đảo rùa là nơi rùa thường lên phơi nắng. Giả sử khi xây tháp Rùa xong (1885), nếu rùa có tiếp tục được thả mới xuống hồ, thì đến nay là 119 năm. Nếu rùa lúc thả khoảng 30 - 40 tuổi, thì đến nay rùa hồ Gươm ít nhất sẽ phải trên 150 tuổi(!). GS Bình bình luận: “Chúng tôi không dám khẳng định, nhưng nếu cụ rùa hồ Gươm đã khoảng 150 tuổi, thì ngày cận kề của cụ cũng sắp đến...’’.
So sánh hình thái rùa hồ Gươm và giải Thượng Hải thấy khác nhau hoàn toàn
Thuộc loài mai mềm nước ngọt, chỉ có ở VN!
Cụ rùa hồ Gươm có mai mềm, đầu tù, kích thước khổng lồ (dài khoảng 2m). Cụ có móng vuốt sắc nhọn, trên đầu có bớt trắng. Bớt này dài khoảng 4cm và cho đến bây giờ qua hàng nghìn bức ảnh khác nhau, luôn luôn thấy cái bớt đó. Điều đó chứng tỏ, chỉ còn một cụ duy nhất đang tồn tại ở hồ Gươm. Cụ rùa thường hay nổi lên vào mùa Thu, nhưng rất khó “tiếp xúc” với cụ. Các nhà nghiên cứu hiện nay vẫn luôn kỳ vọng là xin cụ ít máu để xét nghiệm gen, nhưng sau 4 - 5 năm chờ đợi vẫn chưa xin được cụ dù chỉ là một chút ADN!
Theo Sách đỏ VN (NXB KHTN, Hà Nội 2000, trang 232) rùa hồ Gươm là Pelochelys cantoris thuộc họ ba ba, hình thái giống ba ba, song rất lớn... Các nhà nghiên cứu bắt đầu tìm kiếm các mẫu rùa lớn như vậy tại nhiều địa điểm ở VN. Bộ xương rùa trưng bày tại đền Ngọc Sơn là của một “cụ bà” chết vào ngày 2/6/1967. Tại Hà Nội, các nhà nghiên cứu đã đến chùa Hưng Ký (năm 2003) và tìm thấy 1 xác rùa giống rùa hồ Gươm. Khi mang sọ rùa tìm được ở Thanh Hóa đặt cạnh sọ này để so sánh, thì về cơ bản là giống nhau.
GS Bình cho biết: Chúng tôi cũng mang 2 mẫu này so sánh với con giải Thượng Hải, thì thấy rằng về cơ bản, rùa hồ Gươm khác hoàn toàn.
Rùa khổng lồ bắt được ở Hòa Bình năm 1993
Từ năm 1967 đến năm 2003, các nhà nghiên cứu ghi nhận tổng cộng có 33 mẫu rùa. Đã có 5 mẫu xương sọ của 5 tiêu bản khác nhau được sưu tầm, đo đạc và phân tích gen. Về mặt hình thái xương sọ 5 mẫu sưu tầm đều rất giống nhau và khác với mẫu Rafetus swinhoei của Bảo tàng Tự nhiên London (Anh). Phân tích cũng cho thấy, rùa hồ Gươm không phải là con giải (Pelochelys cantonii hoặc P. bibroni) như mô tả ở Bảo tàng Thượng Hải - (thủy quái, được cho là hung dữ) đã tuyệt chủng ở Trung Quốc 120 năm nay.
Đoàn nghiên cứu cũng đã đến Hòa Bình và biết tin ngày 23/4/1993, ông Nguyễn Tiến Vẽ nguyên Trưởng trạm Nuôi trồng Thủy sản Hòa Bình bắt được con rùa nặng 87kg, khi cải tạo vùng đầm hồ để nuôi cá. Con rùa được trói, khiêng về Tỉnh ủy và bán vé 200đ cho mọi người vào xem. Xem được 7 ngày thì cụ say nắng và chết. Mẫu hiện đang trưng bày tại Bảo tàng Hòa Bình. Ngoài ra, ở đây có thông tin cho biết, còn 1 cụ khác ban đêm đã bò qua bờ đê, đi về phía sông Đà... Mới đây nhất, là việc phát hiện 2 cụ rùa ở Đồng Mô, mà báo chí đã đăng tải.
Tóm lại, cụ rùa hồ Gươm và cụ rùa Đồng Mô còn sống hiện nay, hay những cá thể rùa đã được ghi nhận ở những khu vực đầm hồ khác thuộc miền Bắc VN đã được ghi nhận là một loài mới, thực tế chỉ tìm thấy ở VN và vì thế nên gọi là: Rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ VN. Các cách gọi khác như: rùa, ba ba lớn... có sự lẫn lộn giữa tiếng Hán, Nôm và giữa các địa phương với nhau dẫn đến sự hiểu lầm. Tại hội thảo GS Hà Đình Đức cũng đề nghị Sách đỏ VN không nên gọi cụ rùa hồ Gươm là con giải và cần triển khai kế hoạch bảo tồn loài rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ mới, đặc hữu chỉ có ở VN này!
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định gửi bộ phim truyện "Mưa đỏ" của đạo diễn Đặng Thái Huyền, do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất, tham dự Vòng sơ tuyển Giải thưởng Phim truyện quốc tế – Oscars lần thứ 98 do Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ tổ chức.
Trước diễn biến mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng của bão số 10, gây ngập sâu và ùn tắc nghiêm trọng trên nhiều tuyến đường Hà Nội vào chiều tối 30/9, hàng loạt trường học trên địa bàn thành phố đã hành động khẩn cấp, đưa ra thông báo trông giữ và chăm sóc các học sinh không thể được phụ huynh đón về.
Novak Djokovic đã chính thức xác nhận tham dự Shanghai Masters 2025 sau thời gian nghỉ thi đấu kể từ thất bại ở bán kết US Open nhưng anh gặp thách thức lớn.
Jannik Sinner đã giành quyền vào chung kết China Open 2025 sau khi vượt qua Alex de Minaur ở bán kết với tỉ số 6-3, 4-6, 6-2. Hơn thế, Sinner còn lập thành tích đặc biệt.
Cơn mưa lớn kéo dài từ đêm 29/9 đến tối 30/9 khiến nhiều tuyến phố Hà Nội ngập sâu, dẫn đến tình trạng ùn tắc kéo dài trên các tuyến đường trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Tính đến chiều 30/9/2025, cơn bão số 10 (Bualoi) tiếp tục gây ảnh hưởng đến vận hành các công trình thủy điện, lưới điện và cung cấp điện tại nhiều tỉnh miền Bắc và miền Trung.
Cơn bão số 10 đi qua để lại hậu quả nặng nề cho người dân các địa phương, từ vùng ven biển đến vùng đồng bằng hàng vạn ngôi nhà tốc mái, các công trình phúc lợi hư hỏng.
Jimin BTS, với trái tim ấm áp và tinh thần nhân ái, đã trở thành biểu tượng của sự cho đi, thắp sáng hy vọng cho hàng ngàn người thông qua các hoạt động từ thiện.
Hội nghị Thế giới về Chính sách văn hóa và Phát triển bền vững MONDIACULT 2025 đang diễn ra tại Barcelona, Tây Ban Nha, đã trở thành diễn đàn toàn cầu quan trọng nhất, nơi các quốc gia hướng đến thông điệp: "Không có tương lai nếu không có văn hóa".
Nhiều địa phương đã bị thiệt hại nặng về người và tài sản do ảnh hưởng từ cơn bão số 10. Các tỉnh, thành cũng đã chủ động huy động lực lượng, phương tiện khẩn trương tiếp cận, hỗ trợ nhân dân tại các khu vực bị chia cắt; triển khai công tác khắc phục hậu quả thiên tai.
Không chỉ là một trong những ngày lễ lớn của Việt Nam, Tết Trung thu cũng là một ngày lễ lớn của nhiều quốc gia châu Á. Ở mỗi quốc gia, Tết Trung thu lại có hình thức, nội dung riêng, phản ánh bản sắc văn hóa, tôn giáo và tín ngưỡng của từng dân tộc.
Trần Tiến là 1 trong những nhạc sĩ để lại dấu ấn đặc biệt trong nền âm nhạc Việt Nam đương đại. Không chỉ bởi cá tính sáng tạo phóng khoáng, giàu chất "ngẫu hứng", mà còn bởi điểm chạm văn hóa, ký ức.
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ngày 29/9 đã chính thức khai trương bảo tàng ảo đầu tiên trên thế giới trưng bày các hiện vật văn hóa bị đánh cắp. Sự kiện diễn ra trong khuôn khổ hội nghị MONDIACULT 2025 tổ chức tại Barcelona, Tây Ban Nha.
Chỉ vài giờ sau khi đăng quang Japan Open 2025, tay vợt số 1 thế giới Carlos Alcaraz đã khiến giới hâm mộ bất ngờ khi tuyên bố rút lui khỏi Thượng Hải Masters.
Tối 30/9, tại tỉnh Ninh Bình, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới viếng các nạn nhân tử vong, thăm hỏi, động viên thân nhân những người bị nạn; đồng thời thăm hỏi, động viên người dân bị thiệt hại do thiên tai trên địa bàn.
Ousmane Dembele đã có cuộc phỏng vấn với France Football nhân dịp giành Quả Bóng Vàng 2025, giải thưởng được trao cho anh sau mùa giải phi thường vừa qua, đỉnh cao là chức vô địch Champions League với PSG.
Chỉ giành 7 điểm sau 6 trận, Nam Định đang tụt lại trong cuộc đua bảo vệ chức vô địch V-League. Những thống kê cho thấy Nam Định yếu thế rõ rệt so với chính họ ở hai mùa giải gần nhất. Câu hỏi đặt ra lúc này là ưu tiên nào lớn nhất của đội bóng thành Nam thời gian sắp tới?
Ngày 30/9, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã có Quyết định số 1101/QĐ-MTTQ-BTT về việc hỗ trợ nhân dân 5 tỉnh khắc phục hậu quả do cơn bão số 10 gây ra.
Sau một ngày mưa lớn và ngập úng nghiêm trọng, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội đã ra quyết định khẩn cấp: Toàn bộ học sinh trên địa bàn thủ đô với khoảng 2,3 triệu em sẽ nghỉ học vào ngày 1/10.