(TT&VH) - Sáng qua (1/10), cụ rùa hồ Gươm đã nổi trước và sau khai mạc Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, thu hút sự hiếu kỳ của hàng nghìn người dân. Và cũng trong sáng qua, tại HN, GS Trần Lê Bình đã gây sự chú ý tại Hội nghị toàn quốc khoa học sự sống: Sinh học vì thành phố tương lai với công trình Nghiên cứu so sánh hình thái và ADN trên mẫu rùa mai mềm nước ngọt VN và cụ rùa hồ Gươm.
Đây là công trình nghiên cứu công phu gần 10 năm của GS Lê Trần Bình và các đồng nghiệp khác như: Hà Đình Đức, Phan Minh Tuấn, Lê Quang Huấn... thuộc Viện Công nghệ sinh học (ĐHQG Hà Nội). Kết quả cho thấy, rùa hồ Gươm thuộc loài rùa lớn mai mềm nước ngọt ở VN, được phân bố tại nhiều điểm khác nhau trên sông Hồng, sông Mã, sông Đà... thuộc miền Bắc VN và chưa từng được nghiên cứu phân loại. Tuy nhiên, đến nay các cụ rùa này còn lại không nhiều và đang đến hồi nguy cấp.
Qua hàng nghìn bức ảnh xác định chỉ có 1 cụ rùa duy nhất ở hồ Gươm có bớt trắng
Cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi?
Câu hỏi này được GS Bình đặt ra trước sự chờ đợi của nhiều người tham dự. Theo GS Bình, rùa hồ Gươm gắn liền với truyền thuyết Hoàn Kiếm cho rùa vàng được ghi trong Lam Sơn thực lục do chính Lê Thái Tổ viết (sau) khi lên ngôi vua 1428. Tính đến nay đã là 582 năm.
“Trong tất cả những công trình nghiên cứu, thì rùa thọ nhất chỉ sống được 160 năm” - GS Bình cho biết. Nhưng cũng có thể hiểu, cụ rùa hồ Gươm dù không phải chính là cụ đã được vua Lê “trả gươm”, nhưng là “thế hệ con cháu” của rùa thần ngày nào.
Theo nhiều tài liệu thì tháp Rùa “được một nhà giàu phố hàng Khay (Bang Kim) xây năm 1884” và như thế đến nay ngọn tháp này mới chỉ khoảng 119-120 tuổi.
Theo GS Bình, không biết lý do gì, vào khoảng thời kỳ xây tháp Rùa này, ở VN lúc đó có rất nhiều rùa và có nhiều thợ săn rùa. Rất nhiều cụ rùa ở VN thời điểm này đã bị săn bắt lấy thịt và nhiều bộ xương đang được trưng bày tại các bảo tàng ở London, Vience, Chicago... Tại hồ Gươm, đảo rùa là nơi rùa thường lên phơi nắng. Giả sử khi xây tháp Rùa xong (1885), nếu rùa có tiếp tục được thả mới xuống hồ, thì đến nay là 119 năm. Nếu rùa lúc thả khoảng 30 - 40 tuổi, thì đến nay rùa hồ Gươm ít nhất sẽ phải trên 150 tuổi(!). GS Bình bình luận: “Chúng tôi không dám khẳng định, nhưng nếu cụ rùa hồ Gươm đã khoảng 150 tuổi, thì ngày cận kề của cụ cũng sắp đến...’’.
So sánh hình thái rùa hồ Gươm và giải Thượng Hải thấy khác nhau hoàn toàn
Thuộc loài mai mềm nước ngọt, chỉ có ở VN!
Cụ rùa hồ Gươm có mai mềm, đầu tù, kích thước khổng lồ (dài khoảng 2m). Cụ có móng vuốt sắc nhọn, trên đầu có bớt trắng. Bớt này dài khoảng 4cm và cho đến bây giờ qua hàng nghìn bức ảnh khác nhau, luôn luôn thấy cái bớt đó. Điều đó chứng tỏ, chỉ còn một cụ duy nhất đang tồn tại ở hồ Gươm. Cụ rùa thường hay nổi lên vào mùa Thu, nhưng rất khó “tiếp xúc” với cụ. Các nhà nghiên cứu hiện nay vẫn luôn kỳ vọng là xin cụ ít máu để xét nghiệm gen, nhưng sau 4 - 5 năm chờ đợi vẫn chưa xin được cụ dù chỉ là một chút ADN!
Theo Sách đỏ VN (NXB KHTN, Hà Nội 2000, trang 232) rùa hồ Gươm là Pelochelys cantoris thuộc họ ba ba, hình thái giống ba ba, song rất lớn... Các nhà nghiên cứu bắt đầu tìm kiếm các mẫu rùa lớn như vậy tại nhiều địa điểm ở VN. Bộ xương rùa trưng bày tại đền Ngọc Sơn là của một “cụ bà” chết vào ngày 2/6/1967. Tại Hà Nội, các nhà nghiên cứu đã đến chùa Hưng Ký (năm 2003) và tìm thấy 1 xác rùa giống rùa hồ Gươm. Khi mang sọ rùa tìm được ở Thanh Hóa đặt cạnh sọ này để so sánh, thì về cơ bản là giống nhau.
GS Bình cho biết: Chúng tôi cũng mang 2 mẫu này so sánh với con giải Thượng Hải, thì thấy rằng về cơ bản, rùa hồ Gươm khác hoàn toàn.
Rùa khổng lồ bắt được ở Hòa Bình năm 1993
Từ năm 1967 đến năm 2003, các nhà nghiên cứu ghi nhận tổng cộng có 33 mẫu rùa. Đã có 5 mẫu xương sọ của 5 tiêu bản khác nhau được sưu tầm, đo đạc và phân tích gen. Về mặt hình thái xương sọ 5 mẫu sưu tầm đều rất giống nhau và khác với mẫu Rafetus swinhoei của Bảo tàng Tự nhiên London (Anh). Phân tích cũng cho thấy, rùa hồ Gươm không phải là con giải (Pelochelys cantonii hoặc P. bibroni) như mô tả ở Bảo tàng Thượng Hải - (thủy quái, được cho là hung dữ) đã tuyệt chủng ở Trung Quốc 120 năm nay.
Đoàn nghiên cứu cũng đã đến Hòa Bình và biết tin ngày 23/4/1993, ông Nguyễn Tiến Vẽ nguyên Trưởng trạm Nuôi trồng Thủy sản Hòa Bình bắt được con rùa nặng 87kg, khi cải tạo vùng đầm hồ để nuôi cá. Con rùa được trói, khiêng về Tỉnh ủy và bán vé 200đ cho mọi người vào xem. Xem được 7 ngày thì cụ say nắng và chết. Mẫu hiện đang trưng bày tại Bảo tàng Hòa Bình. Ngoài ra, ở đây có thông tin cho biết, còn 1 cụ khác ban đêm đã bò qua bờ đê, đi về phía sông Đà... Mới đây nhất, là việc phát hiện 2 cụ rùa ở Đồng Mô, mà báo chí đã đăng tải.
Tóm lại, cụ rùa hồ Gươm và cụ rùa Đồng Mô còn sống hiện nay, hay những cá thể rùa đã được ghi nhận ở những khu vực đầm hồ khác thuộc miền Bắc VN đã được ghi nhận là một loài mới, thực tế chỉ tìm thấy ở VN và vì thế nên gọi là: Rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ VN. Các cách gọi khác như: rùa, ba ba lớn... có sự lẫn lộn giữa tiếng Hán, Nôm và giữa các địa phương với nhau dẫn đến sự hiểu lầm. Tại hội thảo GS Hà Đình Đức cũng đề nghị Sách đỏ VN không nên gọi cụ rùa hồ Gươm là con giải và cần triển khai kế hoạch bảo tồn loài rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ mới, đặc hữu chỉ có ở VN này!
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ 21 giờ 10 phút ngày 29/5 đến 2 giờ 10 phút ngày 30/5, các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ và Tây Nguyên tiếp tục có mưa.
Tổ tiếp sức 4x400m nữ của điền kinh Việt Nam, gồm Nguyễn Thị Hằng, Nguyễn Thị Ngọc, Quách Thị Lan và Hoàng Thị Minh Hạnh, đã không thể bảo vệ ngôi vô địch tại Giải vô địch điền kinh châu Á 2025 diễn ra tại Gumi, Hàn Quốc, từ ngày 27 đến 31-5.
"Khóc! Blóck! I don't wanna see you anymore" – câu hát bùng nổ, dứt khoát của Phùng Khánh Linh trong ca khúc mới Khóc blóck đã thực sự chạm đến trái tim người nghe, tạo nên một làn sóng đồng cảm mạnh mẽ chỉ sau một ngày ra mắt.
Lịch thi đấu Roland Garros hôm nay - Thethaovanhoa.vn cập nhật lịch thi đấu tennis đơn nam và đơn nữ giải quần vợt Pháp mở rộng 2025 ngày 30/5, rạng sáng 31/5.
Chelsea đang tiến gần đến việc ký hợp đồng với tiền đạo Liam Delap của Ipswich Town với mức giá 30 triệu bảng (40,5 triệu USD), vượt qua Manchester United và các đối thủ khác như Newcastle United và Everton.
Ngày 29/5, Sở Y tế Đồng Nai đã có báo cáo số 2886/SYT-ATTP gửi Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) và Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai báo cáo tiến độ kiểm tra, xác minh, làm rõ thông tin về quảng cáo sản phẩm "Thực phẩm bổ sung Sữa lúa mạch Nestlé Milo" của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nestlé Việt Nam.
Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Phạm Anh Tuấn vừa yêu cầu tăng cường công tác quản lý hoạt động các phương tiện phục vụ vui chơi, giải trí dưới nước; nghiêm cấm phương tiện không đảm bảo điều kiện tham gia hoạt động vận chuyển, đưa đón hành khách, du khách trong khu vực biển của tỉnh.
Ngày 29/5, Ban Chỉ đạo quốc gia về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia) đã có buổi làm việc với Ban Chỉ đạo 389 Thành phố Hồ Chí Minh về việc triển khai Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025, Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Trực tiếp bóng đá U16 Việt Nam vs U16 Trung Quốc (18h35, 30/5) – Thethaovanhoa.vn cập nhật diễn biến, kết quả trận đấu giữa U16 Việt Nam vs U16 Trung Quốc giao hữu quốc tế.
Cuộc thi "Siêu cúp trò chơi dân gian" lần đầu tiên được nhà trường, các thầy cô giáo và các phụ huynh, đặc biệt là khách mời là người nổi tiếng tổ chức tại Hà Nội.
Emma Raducanu, cựu số 1 nước Anh, đang trở thành tâm điểm chỉ trích sau trận thua chóng vánh 6-1, 6-2 trước Iga Swiatek ở vòng hai Roland Garros. Hành động bắt tay "lạnh lùng" và "coi thường" của cô với tay vợt số 1 thế giới đã bị cựu ngôi sao quần vợt Annabel Croft phê phán gay gắt trên BBC Sport.
Amad Diallo, ngôi sao trẻ của Manchester United, đã trở thành tâm điểm tranh cãi sau khi bị chụp lại hình ảnh giơ ngón tay giữa hướng tới một CĐV trong chuyến du đấu tại Malaysia.
Manchester United đang nỗ lực thực hiện một thương vụ trao đổi gây sốc với Napoli, liên quan đến hai tiền đạo: Victor Osimhen và Rasmus Hojlund, kèm theo một khoản phí lớn.
HLV Tuấn Kiệt và các học trò vẫn đang tích cực chuẩn bị cho AVC Nations Cup 2025. Chúng ta có thể đạt thành tích vô cùng đặc biệt sau đây hơn 2 tuần nữa.
Với Inter Milan, chiến thắng trong trận chung kết sắp tới có thể là đỉnh cao sự nghiệp cho các cầu thủ và HLV, nhưng với tư cách một CLB, họ đã từng nếm trải vinh quang này.