World Cup trên từng cây số: Gõ cửa thiên đường

Cười Brazil, Brazil cười lại

Ở tận cùng của nỗi đau là nụ cười trở lại Bà Graca, chủ nhà của tôi ở Rio de Janeiro, bảo rằng, bà không hề mong đợi Argentina vô địch, bởi theo bà, người Argentina có một điều gì đó rất khó diễn tả khiến bà và nhiều người Brazil cảm thấy khó chịu. Bà nói: “Họ đến nhà của chúng tôi. Họ nên biết cách cư xử lịch sự”. Graca ám chỉ những cổ động viên quá khích của Argentina luôn tìm cách chế giễu và khiêu khích người Brazil sau khi đội tuyển vàng-xanh thảm bại ở World Cup. Suzanna thì khác. Bà mặc áo của Brazil đến sân Maracana để cho các cổ động viên Argentina thấy, là Brazil luôn tồn tại và không chết chỉ vì những thất bại. Bà nói: “Nhưng tôi ủng hộ Đức không phải vì tôi ghét người Argentina, mà vì Đức là mạnh nhất. Họ xứng đáng vô địch”.

Đêm Maracana, do phân phối vé, nên số người Brazil ngồi trên sân còn nhiều hơn cả số cổ động viên Đức và Argentina, nhưng người ta cảm thấy sức mạnh Đức trên khán đài đông gấp bội, vì những người Brazil mặc áo Đức ngồi cùng với họ. Kẻ thù của kẻ thù là bạn. Nhiều người Brazil tránh không nói ra tại sao họ ủng hộ Đức, nhưng có lẽ nỗi đau khổ vì thất bại 1-7 đã biến mất để nhường chỗ cho nỗi ám ảnh kinh khủng về việc Argentina vô địch. Nỗi lo sợ ấy đã kéo dài đến 113 phút, cho tới khi Goetze ghi bàn. Trên khán đài, những người Brazil hôn nhau, ôm những người Đức và chân nhún nhảy, mồm hát theo bản “Happy” của Pharrell Williams lúc ấy đang vang lên trên loa khi trận đấu kết thúc. Một niềm vui sướng lớn lao tràn ngập. Cơn ác mộng đã thôi không còn tồn tại, và niềm an ủi lan tỏa trong những người có mặt. Ngoài sân, các cổ động viên Brazil ăn mừng với một lá cờ Brazil to đùng và một cổ động viên Đức đang cầm cái Cúp giả cười hạnh phúc. Một thông điệp mà người viết thầm liên tưởng: Đức ăn mừng trên tấm thảm Brazil!

Người Brazil quên nhanh cảnh một cổ động viên Brazil bị một toán cổ động viên Argentina vây lấy và sỉ nhục ở phía ngoài sân, nhắc đến tỉ số 7-1 ở Mineirao và cười khoái trá. Anh mặc áo Brazil tội nghiệp ấy chỉ được giải thoát khi cảnh sát xuất hiện. Khi trận đấu kết thúc, một cổ động viên Brazil đến an ủi một người mặc áo Argentina ôm mặt ngồi bên hàng rào. Những câu hát “Maradona hay hơn Pele” xuất hiện từ hồi ở Italia 90 câm bặt từ lâu và bài hát có tiêu đề giản dị “Brazil, hãy nói cho tôi biết bạn cảm thấy thế nào” trở thành lố bịch đối với người Argentina. Họ không hát nữa. Có những người cảm thấy xấu hổ khi chứng kiến cảnh an ủi ấy không nói lên lời. Ở ngoài sân, các fan Brazil bắt đầu hát, không phải là những bài chế giễu Argentina, mà là những bài ca như thể họ đã chiến thắng chứ không phải Đức.

Người Argentina đã chế nhạo họ vì thảm bại. Người Brazil giờ cười lại người Argentina vì trận thua ở chung kết, và Messi mãi không thể bằng Pele. Nhưng người lớn hơn cả, chính là người Đức.

Và một lời chia tay…

Giữa hai bờ thế giới

Hết rồi, từ nay không còn World Cup nữa. Những ngày trái bóng lăn với biết bao đêm mất ngủ đã kết thúc. Thế giới và người hâm mộ trở lại với cuộc sống vốn đã đầy rẫy những vấn đề về mưu sinh, trăn trở về quyền lợi và xung đột vì lợi ích. Những tên lửa của Hamas đã bắn vào Israel từ nhiều ngày nay, và một cuộc chiến tranh dường như là không tránh khỏi. Quan hệ giữa các đồng minh Đức và Mỹ trở nên căng thẳng khi Thủ tướng Angela Merkel trục xuất trùm CIA ở Berlin. Argentina có thể vỡ nợ một lần nữa, như năm 2001 khi hạn chót trả các quỹ của Mỹ đang đến rất gần. World Cup với người hâm mộ xét cho cùng chỉ là thắng thua, vui buồn, hạnh phúc và thất vọng, nhưng với hàng triệu người khác là nỗi lo lớn lao. Những câu hỏi: Brazil sẽ rơi vào khủng hoảng kinh tế sau khi đăng cai? Bà Dilma sẽ thất cử vì đội tuyển Brazil thảm bại khi sự kì vọng vào họ quá lớn, và giờ người ta trút sự tức giận lên các chính trị gia? Bản thân đội tuyển và nền bóng đá ấy sẽ cải tổ như thế nào để tránh những thảm bại mới?

Bốn năm là quá dài cho một quá trình vận động của bóng đá, nhưng quá ngắn so với một đời người. World Cup là nơi của những giọt nước và những câu cười, nhưng những niềm hạnh phúc lâng lâng vì chiến thắng rồi cũng sẽ bị khỏa lấp bởi những nỗi lo khác. Những thất vọng và đau khổ vì chiến bại cuối cùng cũng sẽ nguôi ngoai, bởi con người luôn có cách để lấy lại cân bằng. Bóng đá chỉ là một trò chơi, không phải là cả cuộc đời. Và người ta có cách không để bóng đá, một phần nhỏ của cuộc sống, ảnh hưởng đến họ. Mùa bóng mới ở Châu Âu và nhiều nơi ngay sau đây sẽ lại bắt đầu. Trái bóng sẽ lại cuốn tất cả vào đó. Cuộc đời của những người hâm mộ cũng sẽ quay tròn như trái bóng, quay tròn như trái đất. Sẽ lại có những đôi mắt đỏ vì khóc cho thất bại. Những đôi mắt ướt lệ mà môi vẫn cười vì thắng lợi. Màu vàng của những gương mặt gày đi vì thức đêm và của những chiếc thẻ. Màu xanh của bầu trời lúc nào cũng trong vắt phía trên đầu Brazil. Màu đen của những chiếc áo trọng tài. Mà da của các dân tộc. Màu đỏ của máu và trái tim.

Đoàn phóng viên báo TT&VH/TTXVN trên sân Maracana

Đối với những người đi theo trái bóng như tôi, là màu đen của những đêm trắng. Thức để viết vào đêm, và ngày lại đi, lại chụp ảnh, ghi hình. Khi Đức trở thành đội Châu Âu đầu tiên vô địch trên đất Nam Mỹ, tôi cũng cảm thấy mình hạnh phúc và hăm hở như khi Cristophoro Colombo tìm thấy Tân Thế giới. Một thế giới thực sự mới mẻ tôi đã tìm thấy ở Brazil, sau những chuyến đi đã theo tôi đến vài góc trời của trái đất, từ Châu Âu, Châu Phi, cho đến những điểm dừng chân ngắn cho một số trận đấu ở Trung Đông và Đông Nam Á. Những con người Brazil thân thiện, những thắng cảnh nổi tiếng thế giới, những tương phản giàu nghèo hiện lên rõ rệt giữa ánh sáng ban ngày. Bóng đá và World Cup đã đưa tôi đến đây, vượt đại dương để từ Châu Âu hoa lệ và giàu có, một thế giới khác, đến Brazil này, đất nước ở một thế giới khác, để thấy yêu hơn cuộc đời, yêu hơn cái nghề mình đang theo đuổi và những chuyến đi khắp đất trời. Sau mỗi chuyến đi, lại thấy yêu cuộc sống hơn và hiểu rằng, thế giới này thật lớn và ta phải khám phá nó bằng tâm hồn và kiến thức của mình. Giữa hai bờ thế giới là một trái tim và bao khát vọng.

Bốn năm nữa là nước Nga cho World Cup 2018, nhưng chỉ hai năm nữa là nước Pháp của EURO 2016. Nhanh lắm, quay đi quay lại đã thấy tháp Eiffel trước mắt mình. Nước Pháp của Paris, của rượu vang, của hoa oải hương, của Trenet, Chateaubriand, Alain Delon, Napoleon và những bài hát mà tôi yêu từ tấm bé qua những băng cassette cũ rích qua giọng ca của Dalida. La vie en rose (Cuộc sống màu hồng), như Edith Piaf đã từng ca…