Người giáo viên Trung Hoa phổ nhạc Năm điều Bác Hồ dạy

19/05/2010 08:38 GMT+7 | Âm nhạc

(TT&VH) - Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng thì người Việt Nam nào cũng biết. Nhưng phổ nhạc cho bài đó thì chắc mới chỉ có một người nghĩ tới. Tác giả phần nhạc đó là ông Trịnh Thanh Đàm, người Trung Quốc, sinh ra và lớn lên tại Việt Nam.

Ông Thanh Đàm

Ông Trịnh Thanh Đàm sinh ra tại Hà Nội. Ông từng dạy học và sáng tác tại Trường Tiểu học Trung Hoa. Năm 1979, ông về Trung Quốc và làm công tác văn hóa tuyên truyền cho đến khi nghỉ hưu. Cùng với gia đình, ông thường xuyên trở lại Việt Nam. Vừa qua, TT&VH nhận được e-mail của ông Trịnh Thanh Đàm kể lại câu chuyện phổ nhạc bài Năm điều Bác Hồ dạy.

Ông Đàm cho hay: “Khi nói tới bài hát Năm điều Bác Hồ dạy mà tôi phổ nhạc khi còn ở Việt Nam - nơi chôn nhau cắt rốn của tôi, bao giờ tôi cũng bồi hồi vô cùng. Vì khi tôi còn đang học tại Trường Tiểu học Tân Hoa (trường dành cho con em Hoa kiều ở phố Lãn Ông - Hà Nội), tôi đã được vinh dự cùng với 280 bạn học sinh toàn miền Bắc (trong đó có bốn em Hoa kiều) vào phủ Chủ tịch gặp Bác Hồ kính yêu. Đó là vào ngày 19 tháng 5, ngày sinh của Bác, có lẽ là khoảng năm 1957. Bác bắt nhịp dạy chúng tôi hát bài Kết đoàn. Chúng tôi hát rất say sưa. Bác còn cho mỗi cháu một túi kẹo, dặn các cháu phải gắng sức học hành, mai này lớn lên phục vụ tốt cho đất nước xã hội chủ nghĩa... Đó là một kỷ niệm không thể quên trong cuộc đời tôi.

Năm 1962, sau khi tôi tốt nghiệp Trường Sư phạm Hoa Kiều (Cầu Giấy), tôi vào dạy học tại trường Tiểu học Trung Hoa (số 26 phố Lương Ngọc Quyến - Hà Nội). Tới năm 1965, tôi đã phổ nhạc bài hát Năm điều Bác Hồ dạy bằng chữ Trung để dạy cho các em học sinh của trường. Và bài hát này đã được đăng trên báo Tân Việt Hoa ra ngày 18/3/1968. Bài hát này được coi như một bài hát giáo dục truyền thống cho nhiều trường Hoa trên miền Bắc hồi ấy.

Bài hát gốc Năm điều Bác Hồ dạy

Cũng năm 1968, tôi theo trường sơ tán lên Lương Sơn tỉnh Hòa Bình. Một hôm, phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong đến chỗ sơ tán gặp tôi, bàn việc đề nghị tôi phổ nhạc bài hát Năm điều Bác Hồ dạy bằng tiếng Việt. Tôi đã nhận lời và hứa với anh phóng viên rằng một tháng sau tôi sẽ làm xong. Nhưng vì bận công tác chăm sóc các cháu học sinh tại nơi sơ tán trong hoàn cảnh chống Mỹ cứu nước, và tự mình vẫn không hài lòng với bài hát mình đã viết ra ban đầu, nên phải bốn tháng sau tôi mới hoàn thành.

Vì đã lỡ hẹn quá lâu với anh phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong, vả lại cũng đang ở nơi sơ tán bận công việc không về Hà Nội được, nên bài hát này chưa có dịp phổ biến qua tờ báo này cho các em thiếu niên. Nhưng tôi đã dạy cho các cháu học sinh trường tôi và một số trường lân cận. Các cháu hát rất say sưa, giai điệu trôi chảy, mang nhạc điệu Việt - Trung. Bài tiếng Trung và tiếng Việt nối lại một thể, hát vòng quanh không ngừng, liên tiếp nhau. Nhưng hai bài cũng có thể hát riêng biệt, vì nó là khối độc lập”.

Hơn 40 năm trôi qua, ông Thanh Đàm vẫn giữ bản nhạc này và nay ông gửi tặng bạn đọc TT&VH.

Thu Hằng