Nghiên cứu xây dựng quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản

Phát biếu tại Hội nghị thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững diễn ra ngày 17/2, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, thời gian vừa qua, nhiều doanh nghiệp bất động sản có nguồn lực hạn chế nhưng vẫn được cấp phép triển khai nhiều dự án quy mô vượt nhiều lần so với năng lực tài chính, trong khi phụ thuộc chủ yếu vào vốn vay, phát hành trái phiếu hoặc huy động của người mua nhà.

Theo Bộ trưởng, tình trạng này dẫn đến rủi ro về hoạt động kinh doanh cũng như rủi ro về dòng tiền, tiềm ẩn rủi ro thanh khoản trên thị trường tài chính, tín dụng ngân hàng cũng như thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Bộ Tài chính nhấn mạnh: thị trường bất động sản là một trong những thị trường quan trọng của nền kinh tế, có vai trò thu hút các nguồn lực và tạo ra các tài sản cố định cho nền kinh tế, thúc đẩy nhiều ngành, lĩnh vực khác cùng phát triển như xây dựng, sản xuất, công nghiệp, du lịch..

Theo Bộ Tài chính, trong thời gian qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp từng bước trở thành kênh huy động vốn trung, dài hạn quan trọng cho doanh nghiệp, trong đó có cả các doanh nghiệp bất động sản. Hiện số dư trái phiếu lưu hành khoảng 1,2 triệu tỷ đồng, quy mô thị trưởng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đạt khoảng 12,6% GDP; trong đó, trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản chiếm gần 36%.

Về hoạt động phát hành trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản, Bộ Tài chính cho biết, việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian vừa qua đã tạo điều kiện để các doanh nghiệp bất động sản huy động vốn trung, dài hạn. Nhiều doanh nghiệp bất động sản đã lựa chọn kênh phát hành trái phiếu để huy động vốn cho hoạt động kinh doanh bên cạnh kênh tin dụng ngân hàng. Hiện nay đã có trên 280 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Năm 2022, khi cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động phát hành, cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp nhằm minh bạch thị trường, một số doanh nghiệp phát hành thuộc lĩnh vực bất động sản (liên quan đến vụ Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát) đã bị xử lý. Niềm tin của nhà đầu tư đối với các doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp bị suy giảm. Trong năm, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ do doanh nghiệp bất động sản phát hành trong nước đạt 95,5 nghìn tỷ đồng (giảm 53% so với năm 2021); khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng là 18,6 nghìn tỷ đồng và trái phiếu doanh nghiệpq phát hành ra thị trường quốc tế là 14,4 nghìn tỷ đồng (625 triệu USD)

Dư nợ trái phiếu do doanh nghiệp bất động sản phát hành riêng là đến cuối năm 2022 là 402,6 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 36% dư nợ toàn thị trường; trong đó 77% trái phiếu được bảo đảm bằng tài sản, 11% được bảo lãnh thanh toán bởi bên thứ ba, 16% không có bảo đảm. Trong năm 2023, trái phiếu do doanh nghiệp bất động sản đáo hạn khoảng 110 nghìn tỷ đồng, chiếm 42% khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn cả năm. Trong tháng 1/2023, có 01 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp với khối lượng là 70 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục triển khai các giải pháp để ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp công khai, minh bạch, an toàn, bền vững nhằm khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn cho đầu tư và phát triển.

Đối với việc ổn định kinh tế vĩ mô, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định mỗi trường đầu tư, đảm bảo sự nhất quán, ổn định chính sách để nhà đầu tư yên tâm tham gia hoạt động, đầu tư trên thị trường.

Về hoàn thiện khung pháp lý và thể chế, Bộ Tài chính sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách theo hướng tăng cường quản lý giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ.

Bộ Tài chính đang trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Nghị định số 65/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ để góp phần tháo gỡ các khó khăn hiện tại của thị trường trái phiếu.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư dài hạn (quỹ đầu tư) để tạo cầu đầu tư bền vững cho thị trường.

Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ Tài chính tiếp tục theo dõi, yêu cầu các doanh nghiệp phải bố trí mọi nguồn lực để thanh toán gốc và lãi trái phiếu đến hạn theo đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, các doanh nghiệp nếu có khó khăn trong thanh toán thì phải làm việc, đàm phán với các nhà đầu tư để thống nhất phương án cơ cấu lại trái phiếu.

Đồng thời, Bộ Tài chính chỉ đạo các Sở Giao dịch chứng khoán khẩn trương xây dựng và đưa hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vào hoạt động nhằm phát triển thị trường thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quản lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.

Để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, Bộ trưởng Bộ Tài chính kiến nghị việc rà soát, sửa đổi các vướng mắc chính sách tại Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản để tăng cường hiệu quả quản lý thị trường, tạo điều kiện cho phát triển thị trường bất động sản ổn định, minh bạch.

Theo Bộ trưởng Tài chính, cần rà soát những khó khăn, vướng mắc về mặt pháp lý để các doanh nghiệp bất động sản có thể triển khai được ngay các dự án còn dở dang, các dự án vì vướng pháp lý mà chưa triển khai được. Qua đó, sớm đưa các dự án vào hoạt động, bán được sản phẩm, giải quyết được các khó khăn về tài chính, nguồn vốn; nghiên cứu xây dựng các quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản, bao gồm các chỉ tiêu về giới hạn huy động vốn khi cấp phép hoạt động kinh doanh bất động sản, cấp phép các dự án đầu tư, kinh doanh bất động sản đảm bảo doanh nghiệp phải có đủ năng lực tài chính để triển khai dự án.

Đồng thời, kiến nghị Bộ Xây dựng và các địa phương giám sát việc tuân thủ các chỉ tiêu an toàn tài chính. Cùng với chính sách tín dụng được điều hành hài hòa sẽ góp phần giúp lĩnh vực bất động sản vượt qua được giai đoạn khó khăn này.