Ngắm Venice trăm năm trước trong tranh Monet

Những bức tranh tuyệt đẹp này được Claude Monet vẽ trong thời gian ông tới Venice, Italy, cùng với vợ, Alice, vào năm 1908. Giờ đây, lần đầu tiên sau cả thế kỷ, chúng sẽ xuất hiện trong triển lãm Monet and Venice (Monet và Venice).

Bậc thầy trường phái ấn tượng người Pháp từng thốt lên rằng Venice "quá đẹp để vẽ". May mắn, ông đã để lại nhiều kiệt tác vẽ thành phố này.

Như một khám phá

Năm 1908, Monet khi đó 68 tuổi, nói với vợ rằng ông đã "quá già để vẽ những thứ đẹp như vậy" - tức Venice.

Lisa Small, giám tuyển cấp cao về nghệ thuật châu Âu tại Bảo tàng Brooklyn (New York, Mỹ) kể thêm rằng, ban đầu Monet thậm chí không muốn đến thành phố này. Nhưng bà Alice đã khuyến khích ông đi nghỉ cùng bà ở đó, và cuối cùng ông đã đồng ý.

Khi tới nơi, ông lập tức bị mê hoặc trước ánh sáng và bầu không khí của Venice. Nó đã làm lu mờ mọi lo lắng trước đây của ông.

Kết quả, Monet đã dành 2 tháng ở Venice và vẽ 37 bức tranh sơn dầu trên vải. Vào năm 1912, 29 bức trong số đó được ra mắt tại phòng tranh Bernheim-Jeune ở Paris, Pháp.

Hiện tại, Bảo tàng Brooklyn đã tập hợp được 19 bức tranh vẽ Venice của Monet cho triển lãm mới, Monet và Venice. Triển lãm vừa bắt đầu vào ngày 11/10 và dự kiến kết thúc vào ngày 1/2/2026. Sau khi triển lãm kết thúc ở Brooklyn, các tác phẩm sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật San Francisco vào tháng 3/2026.

Giám tuyển Small cho biết, sự ngần ngại ban đầu của Monet khi vẽ Venice đã cho thấy nỗi lo âu về nghệ thuật nơi ông. Thời điểm đó, Venice đã được rất nhiều họa sĩ vẽ và đã bị thần thoại hóa nặng nề.

"Nếu ai định thử sức với một nơi mà các nghệ sĩ khác đã vẽ trong suốt 500 năm... thì chắc hẳn sẽ hơi có chút chùn lòng" - cô nói.

Một bài đánh giá về triển lãm năm 1912 cho thấy góc nhìn của Monet về thành phố đã chứng minh cho luận điểm "không có chủ đề nào, dù có vẻ sáo rỗng đến đâu, mà không thể làm mới và khuếch đại bằng sự diễn giải".

Giờ đây, trong một bài đánh giá về triển lãm năm 2025, biên tập cấp cao Alex Greenberger của tờ ARTNews viết rằng buổi trưng bày này "chẳng khác nào một sự khám phá". Nó sẽ khám phá một chương rực rỡ ít được chú ý trong cuối sự nghiệp của Monet.

Họa sĩ của nước

Monet nổi tiếng nhất với những bức tranh vẽ hoa súng; do đó, những bức tranh về Venice của ông thường ít được biết đến hơn.

"Tôi muốn tập trung vào chương này trong sự nghiệp của ông vì nó rất kín đáo" - theo cô Small, đồng giám tuyển triển lãm Monet and Venice cùng với Melissa Buron, giám đốc quản lý các bộ sưu tập và là giám tuyển chính của Bảo tàng Victoria and Albert.

Mặc dù một số bức tranh vẽ Venice của Monet đã xuất hiện trong nhiều triển lãm khác những năm qua, nhưng triển lãm mới của Bảo tàng Brooklyn là triển lãm đầu tiên "thực sự tập trung vào nhóm tác phẩm này, coi đó là trọng tâm của triển lãm, kể từ năm 1912" - Small nói thêm.

Dù tác phẩm của Monet hiện nay rất được ca ngợi, và ông thường được coi là người dẫn đầu trường phái ấn tượng, theo cô Small, thời Monet còn đang vẽ, tranh của ông không được đón nhận rộng rãi.

Phong cách của ông, với những nét cọ rõ ràng, màu sắc tươi sáng và vẻ ngoài mềm mại, được công nhận rộng rãi trong giới nghệ thuật ngày nay, nhưng nó lại thuộc diện đột phá vào thời điểm đó và một số nhà phê bình không thích nó.

Là một giám tuyển về nghệ thuật lịch sử châu Âu, cô muốn lưu ý rằng "tất cả nghệ thuật đều mang tính đương đại vào một thời điểm nào đó".

Bên cạnh các tác phẩm của Monet, bảo tàng cũng sẽ trưng bày những góc nhìn về Venice của các nghệ sĩ khác, bao gồm Canaletto, John Singer Sargent và Pierre-Auguste Renoir.

Ngoài ra, nhà soạn nhạc Niles Luther đã viết một bản giao hưởng để trình diễn trong phòng trưng bày cuối cùng của triển lãm. Tương tự Monet, Luther đã đến Venice để tìm kiếm nguồn cảm hứng, và bản giao hưởng của ông, Souvenir: Venise d'Après Monet, nhằm phản chiếu các bức tranh của Monet và môi trường của thành phố Venice.

Tổng cộng, triển lãm sẽ trưng bày hơn 100 tác phẩm nghệ thuật, sách và đồ lưu niệm; trong đó, có 2 kiệt tác của Monet là bức Palazzo Ducale từ Bảo tàng Brooklyn và The Grand Canal, Venice từ Bảo tàng Mỹ thuật San Francisco.

Đi kèm với đó là vựng tập với minh họa đầy đủ và có các bài luận từ các học giả hàng đầu về trường phái ấn tượng và nghệ thuật thế kỷ 19 như Andre Dombrowski, Donato Esposito, Elena Marchetti, Felicie Faizand de Maupeou, Jonathan Ribner và Richard Thomson.

Những bài luận này khám phá các tác phẩm Venice của Monet theo bối cảnh lịch sử xã hội và môi trường nghệ thuật khi đó, làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thời điểm then chốt này trong sự nghiệp của Monet.

Có thể nói, Monet là sự kết hợp hoàn hảo với Venice bởi vì ông "là một họa sĩ của nước", theo Small.

"Ông ấy chắc chắn là một họa sĩ của ánh sáng - chúng ta đều biết điều đó từ trường phái ấn tượng - nhưng ông cũng là một họa sĩ của nước trong suốt sự nghiệp của mình" - vị giám tuyển của triển lãm giải thích - "Chúng tôi muốn thực sự đưa Venice lên thành chủ đề, nơi mà khán giả được bao quanh bởi nước và các tòa nhà phản chiếu trên mặt nước, nơi cuối cùng đã trở thành mô-típ hoàn hảo của Monet - một nghệ sĩ bị ám ảnh bởi sự phản chiếu".

Ngoài ra, khi so sánh với tranh vẽ Venice của các họa sĩ khác, có thể thấy những người khác thường tập trung vào những con phố và kênh đào tấp nập, thì cách diễn giải của Monet lại thiếu vắng sự hiện diện của con người một cách ám ảnh. Thay vào đó, ông nắm bắt được sự tương tác giữa kiến trúc với màu sắc và ánh sáng, đưa người xem đắm chìm vào bầu không khí đặc trưng của thành phố nổi trên mặt nước này.