Martin Scorsese vẫn tò mò và ngưỡng mộ khả năng của điện ảnh

Khoảnh khắc từ nhiều năm trước vẫn hiện về trong tâm trí Martin Scorsese. Khi Akira Kurosawa được trao giải Oscar danh dự vào năm 1990, nhà làm phim Nhật Bản 80 tuổi của Seven Samurai và Ikiru, trong bài phát biểu ngắn gọn và khiêm tốn của mình, đã nói rằng ông vẫn chưa nắm bắt được bản chất đầy đủ của điện ảnh.

Lời phát biểu của một nhà làm phim bậc thầy như Akira Kurosawa đã khiến Scorsese tò mò, lúc đó đang trong quá trình thực hiện hậu kỳ phim Goodfellas.

Phải đến khi Martin Scorsese bước sang tuổi 80, ông mới bắt đầu hiểu được lời nói của Kurosawa. Ngay cả bây giờ, Scorsese nói rằng ông cũng chỉ mới nhận ra tiềm năng của điện ảnh.

"Tôi đã sống đến tuổi của Kurosawa và tôi nghĩ giờ tôi đã hiểu" - Scorsese nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây. "Bởi vì điện ảnh không có giới hạn. Giới hạn nằm ở chính bạn. Đây chỉ là các công cụ, đèn, camera. Bạn có thể khám phá thêm bao nhiêu là do chính bạn".

"Killers of the Flower Moon" - câu chuyện về lòng tin và sự phản bội

Cuộc khám phá cả đời của Scorsese dường như ngày càng sâu sắc hơn và sự khảo sát bản thân càng nhiều hơn theo thời gian.

Trong những năm gần đây, các bộ phim của ông đã mở rộng về quy mô và tham vọng khi dạo diễn tìm hiểu bản chất của đức tin (phim "Silence") và sự mất mát ("The Irishman").

Xét về nhiều mặt, bộ phim mới nhất của Scorsese - Killers of the Flower Moon (Vầng trăng máu) nằm ngoài trải nghiệm của ông.

Phim kể về việc giết hại các thành viên của bộ tộc Osage Nation (một trong những bộ tộc giàu có nhất ở Hoa Kỳ vào đầu thế kỷ 20 nhờ việc phát hiện ra dầu mỏ trên đất của họ) một cách có hệ thống để giành lấy vùng đất giàu dầu mỏ của họ vào những năm 1920.

Song đây là một câu chuyện về lòng tin và sự phản bội - bộ phim tập trung vào mối quan hệ yêu đương nhưng cũng đầy nguy hiểm giữa Mollie Kyle (Lily Gladstone) - một thành viên của gia đình Osage lớn hơn, và Ernest Burkhart (Leonardo DiCaprio) - một cựu chiến binh Thế chiến I đến làm việc cho người chú của mình (Robert De Niro).

Có thể nói, phim mang tính cá nhân sâu sắc, lồng ghép lịch sử nước Mỹ với một số chủ đề trong các bộ phim xã hội đen của Scorsese.

Phim Killers of the Flower Moon là câu chuyện về làn sóng tội phạm, hơn cả những thương vụ hậu trường của Casino (Sòng bạc), những cơn thịnh nộ đẫm máu của Gangs of New York (Băng đảng New York – 2002) hay vụ lừa đảo tài chính của The Wolf of Wall Street (Sói gài Phố Wall - 2013).

Đó là một vấn đề đáng lo ngại, nơi lòng tham và bạo lực xâm nhập vào những mối quan hệ thân thiết nhất - một cuộc diệt chủng trong gia đình.

Đối với Scorsese, tất cả những điều đó gợi nhớ đến những kẻ cứng rắn và những người yếu đuối mà ông đã chứng kiến trong thời thơ ấu lớn lên trên Phố Elizabeth ở New York.

Killers of the Flower Moon, bộ phim sử thi dài 206 phút tốn kém 200 triệu USD sản xuất, là một bước đi táo bạo của Scorsese trong quá trình tiếp tục thể loại làm phim cá nhân, đầy tham vọng của mình trên quy mô lớn nhất, đặc biệt là trong thời điểm các rạp chiếu đang hiếm những bộ phim mang tính sử thi hoành tráng.

Killers of the Flower Moon được chuyển thể từ cuốn sách bán chạy nhất năm 2017 của David Grann, có thể được gọi là phim viễn Tây đầu tiên của ông. 

Nhưng trong khi phát triển cuốn sách của Grann, kể lại những vụ giết người Osage và sự ra đời của FBI, Scorsese nhận ra rằng việc tập trung bộ phim vào điều tra viên liên bang Tom White là một kiểu phim viễn Tây quen thuộc.

Sau cuộc trò chuyện với nam diễn viên Leonardo DiCaprio, Scorsese hướng nội dụng phim sang câu chuyện của Ernest và Mollie và một góc nhìn gần hơn với Osage Nation.

Trong quá trình làm phim, ông có các cuộc tham vấn với bộ tộc nhằm nắm bắt chính xác ngôn ngữ, trang phục và phong tục truyền thống của họ.

Chuẩn bị một bộ phim là một quá trình thiền định

Nhà làm phim bắt đầu làm phim Killers of the Flower Moon khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Thời gian giãn cách xã hội đã giúp ông có cơ hội xem xét lại những gì mình muốn cống hiến hết mình. Đối với Martin Scorsese, việc chuẩn bị một bộ phim là một quá trình thiền định.

"Tôi không sử dụng máy tính vì tôi đã thử vài lần và rất mất tập trung. Tôi luôn bị phân tâm" - Scorsese chia sẻ. "Tôi có phim, tôi có sách, tôi có con người. Email làm tôi sợ hãi".

Trong nhiều năm qua, Scorsese luôn hăng hái tranh luận về vị trí của việc làm phim cá nhân trong thời đại mà phim có thể bị hạ giá vì "nội dung", rạp chiếu phim bị Marvel độc quyền và lượng khán giả đến rạp bị thu hẹp lại do các nền tảng phát trực tuyến.

"Tôi đang cố gắng duy trì cảm giác rằng điện ảnh là một loại hình nghệ thuật. Thế hệ tiếp theo có thể không nhìn nhận như vậy vì khi còn nhỏ và những người trẻ hơn, họ được xem những bộ phim mang tính giải trí tuyệt vời, được làm đẹp mắt nhưng hoàn toàn mang tính tiêu khiển.

Tôi nghĩ điện ảnh có thể làm phong phú thêm cuộc sống của bạn. Khi rời đi, tôi muốn nói: 'Hãy nhớ rằng, đây thực sự có thể là một điều gì đó đẹp đẽ trong cuộc đời bạn'" - Scorsese nói.

Được biết, Scorsese và biên tập viên lâu năm Thelma Schoonmaker hiện đang sản xuất một bộ phim tài liệu về Michael Powell và Emeric Pressburger.

Theo nhà làm phim, điện ảnh có thể là loại hình nghệ thuật ưu việt của thế kỷ 20 nhưng sang thế kỷ 21 thì lại thuộc về một số thứ khác.

Theo Scorsese "hình ảnh trực quan có thể được thực hiện bởi bất cứ ai, bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu".

Khả năng là vô hạn ở mọi cấp độ. Và điều đó thật thú vị. Nhưng đồng thời, càng có nhiều lựa chọn thì càng khó khăn hơn".

Áp lực thời gian cũng đang đè nặng lên Scorsese. Hiện ông còn hai bộ phim nữa để hoàn thành.

Cụ thể, ông đang làm phim được dàn dựng theo cuốn sách mới nhất của Grann – mang tựa đề The Wager, là câu chuyện về vụ đắm tàu thế kỷ 18. Và bản chuyển điện ảnh từ cuốn Home của Marilynne Robinson.

Rodrigo Prieto, nhà quay phim của Scorsese cho Flower Moon, cũng như 3 phim điện ảnh gần đây nhất của ông, cho biết:

"Scorsese chỉ làm những gì ông cảm thấy thực sự muốn xem xét. Bạn có thể cảm thấy rằng đó là một cuộc khám phá cá nhân về tâm lý của chính ông.

Khi làm điều đó, ông cho phép mọi người phát triển, theo một cách nào đó. Tôi không thể nghĩ có nhiều nhà làm phim khác lại cố gắng đạt đến mức độ đồng cảm và thấu hiểu như vậy".

Sự tò mò không bao giờ vơi

Tuy nhiên, Scorsese nói rằng ông thường cảm thấy như mình đang chạy đua để đạt được những gì có thể với thời gian còn lại.

Ông vẫn thường đọc sách (mới đọc bản dịch mới cuốn The Betrothed của Alessandro Manzoni và xem lại Out of the Past - bộ phim mà ông xem lần đầu khi mới 6 tuổi.

"Nếu tôi tò mò về điều gì đó, tôi nghĩ tôi sẽ tìm ra cách và cố gắng thể hiện điều gì đó về nó trên phim. Sự tò mò của tôi vẫn không bao giờ vơi" – Scorsese chia sẻ.