Mái nhà của đồng thuận

Hàng trăm ngàn ngôi nhà kiên cố đã mọc lên, thay thế mái tôn dột nát, vách tre xiêu vẹo. Từ miền núi đến hải đảo, từ đồng bằng đến vùng sâu xa, những mái ấm mới không chỉ che nắng, che mưa mà còn là nền tảng an cư, điểm tựa để người dân ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo. Từ đây cũng thắp thêm niềm tin, khẳng định sự đồng thuận, chung tay trong một chương trình nhân văn chưa từng có.

Chương trình phát động hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước với chủ đề "Mái ấm cho đồng bào tôi" do Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức từ tháng 10/2024. Mục tiêu là huy động nguồn lực hỗ trợ thực hiện trong năm 2025 hoàn thành 3 nhiệm vụ, đó là: hỗ trợ nhà ở cho người có công; hỗ trợ nhà ở cho người dân theo các chương trình mục tiêu quốc gia và xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo ngoài hai nhóm trên.

Với ý nghĩa đó, chương trình đã trở thành một phong trào xã hội rộng khắp, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân; đồng thời, để lại dấu ấn đặc biệt trong công cuộc chăm lo cho đời sống nhân dân của Đảng, Nhà nước. Nhất là với những hộ nghèo, hộ cận nghèo, người có công và thân nhân liệt sĩ. Đây không chỉ là chính sách an sinh, mà còn khẳng định tính ưu việt của chế độ ta, hiện thực hóa mục tiêu lo cho dân có chỗ ở ổn định, an toàn, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Tính nhân văn của chương trình ý nghĩa này còn là sự kết tinh của truyền thống "lá lành đùm lá rách", khơi dậy tinh thần tương thân tương ái, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành quyết liệt, linh hoạt của Chính phủ.

Chỉ sau chưa đầy một năm, chương trình đã huy động được nguồn lực to lớn với hơn 24.761 tỷ đồng cùng 2,7 triệu ngày công lao động với hàng trăm nghìn lượt người trực tiếp tham gia xây dựng, sửa chữa nhà ở. Ngoài ra, Ban Chỉ đạo Trung ương còn phân bổ thêm 384,4 tỷ đồng để hỗ trợ mức chênh lệch cho các địa phương. Sự huy động đồng bộ, bài bản và quyết tâm cao đã tạo nên khí thế thi đua sôi nổi trên phạm vi cả nước. Mục tiêu ban đầu đặt ra là hoàn thành vào cuối năm nay, nhưng thực tế chương trình đã về đích sớm hơn 4 tháng so với kế hoạch.

Kết quả này là minh chứng cho một cách làm hết sức sáng tạo. Lần đầu tiên thực hiện phân nhóm toàn bộ các tỉnh, thành trên cả nước theo bốn mức phát triển để có cơ chế hỗ trợ phù hợp. Các địa phương thuộc nhóm phát triển, nhóm khá, nhóm khó khăn và nhóm nghèo đều được giao nhiệm vụ cụ thể "rõ người, rõ việc, rõ địa chỉ". Nhờ vậy, việc triển khai vừa sử dụng được nguồn lực huy động xã hội hóa, vừa có sự hỗ trợ kịp thời từ ngân sách Nhà nước, bảo đảm công bằng và hiệu quả. Đây là một bước tiến mới trong phương thức tổ chức thực hiện chính sách an sinh, được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao, góp phần quyết định vào thành công chung.

Đến thời điểm cuối tháng 8/2025, cả nước đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ gia đình người có công và thân nhân liệt sĩ. Đồng thời, hoàn thành cho hộ nghèo, cận nghèo trong các chương trình mục tiêu quốc gia, cùng hộ nghèo, cận nghèo ngoài hai nhóm trên. Riêng hỗ trợ nhà ở cho người có công đã được hoàn thành vào ngày 24/7/2025, đúng dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, thể hiện sự tri ân kịp thời và sâu sắc.

Tổng cộng, cả nước đã xây dựng và sửa chữa 334.234 căn nhà, trong đó có hơn 255.000 căn xây mới và gần 79.000 căn được sửa chữa.

Có một điều đáng chú ý, nhu cầu ban đầu được báo cáo là 153.881 căn nhưng sau khi rà soát lại đã giảm xuống còn 130.281 căn. Chính việc rà soát kỹ lưỡng, lập danh sách đến từng hộ dân với địa chỉ cụ thể đã giúp quản lý minh bạch, bố trí nguồn lực sát thực tế, tránh lãng phí và trùng lặp. Đây là lần đầu tiên một chương trình an sinh xã hội lớn được thực hiện với sự chuẩn xác và chi tiết đến vậy.

Thành công của chương trình xóa nhà tạm, nhà dột này còn đến từ những mô hình sáng tạo tại các bộ, ngành, địa phương. Điển hình là Bộ Quốc phòng đã phát động phong trào trong toàn quân với nhiều mô hình thiết thực như "Tổ thợ xây áo lính", "Tổ thợ mộc áo lính", "Ngày công không đồng", "Tổ cất nhà từ thiện", "Tết dân quân" hay "Nhà nghĩa tình đồng đội"...

Bộ Công an đã triển khai đồng bộ từ việc rà soát dữ liệu dân cư, nắm bắt tình hình an ninh dân tộc, tôn giáo, đến tháo gỡ khó khăn về đất ở và đôn đốc tiến độ xây dựng. Nhiều địa phương có cách làm linh hoạt như Lào Cai huy động "tổ đổi công", phát huy vai trò già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng để vận động bà con cùng tham gia…

Xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ mang lại những mái ấm kiên cố mà còn tạo ra những tác động xã hội sâu rộng. Hàng trăm nghìn hộ dân đã có nơi an cư, yên tâm lao động sản xuất, cải thiện sinh kế, con cái được học hành đầy đủ hơn, đời sống tinh thần được nâng cao. Chương trình góp phần trực tiếp vào việc giảm nghèo bền vững, hoàn thành mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc về nhà ở, đồng thời thắt chặt khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy tinh thần "ai có nhiều giúp nhiều, ai có ít giúp ít".

Đây là minh chứng rõ ràng rằng khi cả xã hội cùng chung tay thì những mục tiêu tưởng chừng rất lớn vẫn có thể đạt được trong thời gian ngắn, hiệu quả cao. Và đây không chỉ là một "công trình quốc gia đặc biệt" về mặt an sinh xã hội, mà còn là công trình của sự đồng thuận - nơi mỗi ngôi nhà mới được dựng lên đều in dấu tình thương, sự sẻ chia và niềm tin. Thành công của chương trình còn cho thấy một vấn đề quan trọng nhất, là khi lợi ích của nhân dân được đặt ở vị trí trung tâm.

Hơn 334 nghìn ngôi nhà mới đã sáng đèn khắp mọi miền đất nước, đó chính là ánh sáng của niềm tin, của hạnh phúc và của một Việt Nam đang đi lên bằng sự đồng lòng và sẻ chia.