"Lux" của Rosalía: Album được đánh giá cao nhất năm 2025

Tuần qua, album mới Lux (tiếng Latin, nghĩa là "ánh sáng") của Rosalía đã ra mắt ở No.4 Billboard 200, là top 10 đầu tiên của nữ ca sĩ người Tây Ban Nha. Đáng chú ý hơn, Lux hiện là album có điểm phê bình cao nhất trên Metacritic trong năm nay.

Theo Luminate, tại Mỹ, trong tuần kết thúc ngày 13/11, Lux thu về 46.000 đơn vị album tương đương, cũng là tuần đơn vị tốt nhất từ trước tới nay của Rosalía.

Album siêu việt

Đây là album phòng thu thứ 4 của Rosalía, phát hành hôm 7/11/2025 thông qua hãng Columbia. Album được thu âm cùng Dàn giao hưởng London dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng đột phá Daniel Bjarnason, với Rosalía là nhà sản xuất điều hành.

Trong đó, từ stream là 27.000 đơn vị (tương đương 34,49 triệu lượt phát chính thức theo yêu cầu của các ca khúc trong album, là tuần stream cao nhất trong sự nghiệp của Rosalía), còn từ doanh số bán album là 19.000 (cũng là tuần bán hàng tốt nhất từ trước đến nay của nữ nghệ sĩ).

Doanh số tuần đầu tiên của Lux được hỗ trợ bởi sự có sẵn của 4 bộ hộp CD (mỗi hộp bao gồm quần áo hàng hiệu và 1 CD), 2 đĩa than (1 đĩa có chữ ký của Rosalía), cùng với 1 đĩa CD tiêu chuẩn và album tải xuống kỹ thuật số.

So với phiên bản tải xuống kỹ thuật số và phát trực tiếp tiêu chuẩn chỉ có 15 ca khúc, phiên bản vật lý của album có thêm 3 ca khúc bổ sung.

Trước Lux, Rosalía từng có 1 album lọt vào Billboard 200 là Motomami (2022), ra mắt và đạt vị trí cao nhất ở No. 33.

Các khách mời góp giọng cho Lux đều là những "quái kiệt" làng nhạc, gồm Bjork, Carminho, Estrella Morente, Silvia Perez Cruz, Yahritza y su Esencia và Yves Tumor. Các cộng tác viên khác bao gồm nghệ sĩ hòa âm Angelica Negron và Caroline Shaw, nhạc sĩ Charlotte Gainsbourg và Guy-Manuel de Homem-Christo, nhà sản xuất Noah Goldstein và Pharrell Williams, và lập trình viên trống Venetian Snares.

Album Lux khám phá các chủ đề về "sự huyền bí nữ tính, sự biến đổi và tâm linh". Danh sách ca khúc được chia thành 4 chương, với ca từ được viết bằng 13 ngôn ngữ, mỗi ngôn ngữ tương ứng với 1 vị thánh nữ khác nhau. Một phần đáng kể trong quá trình sáng tác album - mất tổng cộng khoảng 3 năm - được dành cho việc học hát bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Rosalía thường bắt đầu sáng tác bằng cách phác thảo ca từ thô thông qua Google dịch. Sau đó, cô mới mang bản thảo đến các dịch giả và chuyên gia ngữ âm học chuyên nghiệp. Rosalía cho biết 97% album do cô tạo ra và không dùng một chút trí thông minh nhân tạo (AI) nào.

Album nhận được đánh giá cực cao từ phía các nhà phê bình trên trang Metacritic, dựa trên 16 nguồn uy tín, lên tới 97/100. Đây là album có điểm cao nhất năm 2025 và cao thứ 5 mọi thời đại trên trang này.

Rất nhiều nhà phê bình ca ngợi đây là album hay nhất năm. Album hoàn toàn hiện đại - với phần sản xuất tiên tiến, xen lẫn hip hop và giọng opera tuyệt vời của Rosalía - nhưng phức tạp và phá cách, không giống bất cứ album nào khác trong nền âm nhạc hiện nay. Một album siêu việt, là liều thuốc giải độc cho kiểu âm nhạc mạng chạy theo xu hướng!

"Rosalía đưa khán giả tới một nơi mà chưa nhà tiên tri nào từng nhắc tới, cũng chưa nhà thơ nào từng miêu tả. Một nơi mà chưa ai trong chúng ta từng đặt chân tới, chưa ai từng tưởng tượng ra ngoài cô ấy" - tờ Consequence viết.

Tờ Die Zeit gọi Rosalía là "nữ thần mới" của nhạc pop và thật khó mà kìm nước mắt khi nghe Lux. Và sau đó, điều đọng lại không phải là ca từ hoặc danh sách khách mời, mà là sự uy quyền!

Không phô trương, gượng ép, đơn giản là cô biết khi nào nên giữ và khi nào nên buông. Thật khó tưởng tượng ra có ai khác ngoài Rosalía làm được album này.

Chiến thắng vô cùng quan trọng

Rosalía Vila Tobella sinh năm 1992 tại Sant Cugat del Valles, Catalonia (Tây Ban Nha). Dù gia đình không có nền tảng âm nhạc, từ nhỏ, Rosalía đã tỏ rõ sự quan tâm tới nghệ thuật biểu diễn.

Say mê âm nhạc dân gian Tây Ban Nha từ tuổi 14, cô đã ghi danh theo học ngành âm nhạc học tại Cao đẳng Âm nhạc Catalonia, đồng thời biểu diễn tại các quán bar và đám cưới (với tiền công ít ỏi "hoặc đổi lấy bữa tối"). Trong thời gian này, cô đã quen biết nhiều nghệ sĩ Tây Ban Nha underground, những người sau này cũng rất thành công, như La Zowi, Yung Beef, Kaydy Cain, Hinds và Maria Escarmiento.

Cô hoàn thành chương trình học với bằng danh dự nhờ album cover hợp tác với Raul Refree, Los Angeles (2017), và album El mal querer (2018).

Tái hiện flamenco bằng cách pha trộn nó với nhạc pop và hip hop, El mal querer có các đĩa đơn Malamente và Pienso en tu mirá thu hút đông đảo sự chú ý từ khán giả Tây Ban Nha và được giới phê bình đánh giá cao.

Sau khi giành giải Grammy Latin cho Album của năm và được đưa vào danh sách 500 Album vĩ đại nhất mọi thời đại của Rolling Stone, El mal querer đã đưa sự nghiệp của Rosalía ra quốc tế.

Sau đó, Rosalía khám phá âm nhạc urbano (nhạc đô thị Latin) trong các ca khúc phát hành năm 2019 là Con altura và Yo x ti, tú x mí, đạt được thành công toàn cầu.

Cô mang làn gió thử nghiệm mới tới cho nhạc reggaeton với album thứ 3 Motomami (2022). Album thu hút sự chú ý của quốc tế với các đĩa đơn La Fama, Saoko và Despecha và trở thành album được đánh giá cao nhất năm trên Metacritic.

Với Lux mới đây, Rosalía đã phá vỡ nhiều kỷ lục mọi thời đại đối với một nữ nghệ sĩ nói tiếng Tây Ban Nha. Trong đó, ở tuần từ 7 đến 13/11/2025, Lux vượt cả The Life of a Showgirl của Taylor Swift để trở thành album được nghe nhiều nhất trên Spotify toàn cầu với 42 triệu lượt nghe.

Dù tuổi đời còn trẻ, Rosalía hiện đã có 13 đĩa đơn No.1 tại quê nhà, nhiều nhất đối với một nghệ sĩ địa phương. Cô cũng giành được 2 giải Grammy, 11 giải Grammy Latin (bao gồm 2 giải Album của năm), 4 giải Video âm nhạc của MTV, 2 giải Âm nhạc châu Âu của MTV, 3 giải Video âm nhạc của Vương quốc Anh và 2 giải Premio Ruido của Tây Ban Nha, cùng nhiều giải thưởng khác.

Năm 2019, Billboard trao cho Rosalía giải Ngôi sao triển vọng vì "đã thay đổi âm thanh của âm nhạc chính lưu ngày nay bằng dòng nhạc pop mới mẻ chịu ảnh hưởng của flamenco". Cô cũng là nghệ sĩ Tây Ban Nha đầu tiên trong lịch sử được đề cử giải Grammy cho Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất.

Hiện, Rosalía được coi là một trong những ca sĩ Tây Ban Nha thành công và có ảnh hưởng nhất mọi thời đại.

No.4 lần này của Lux được coi là thành công bất chấp mọi tiêu chuẩn: cho Rosalía, cho âm nhạc tiếng Tây Ban Nha, cho nhạc pop và nhạc thương mại nói chung.

Cánh cửa nghệ thuật riêng

Liệu Lux có hiệu quả? Có khó tiêu thụ ở thế hệ TikTok? Có quá ngắn trong thời đại stream? Làm thế nào để quảng bá album thử nghiệm với 13 ngôn ngữ này? Bằng cách nào đó, tất cả đã được giải quyết.

Dù không đạt được con số bom tấn, Rosalía có thể đã đạt được màn ra mắt cao nhất từ trước tới nay với một tác phẩm âm nhạc rất phức tạp, đặc biệt lọt thỏm giữa toàn các siêu sao thống trị toàn cầu. Nó cho thấy sự phát triển của Rosalía và mở rộng cánh cửa cho nghệ thuật khác thường của cô.

Rộng ra, trong một năm mà cả ngành công nghiệp âm nhạc phải nghiêm túc cạnh tranh với AI, cam kết của Rosalía đối với nghệ thuật con người thông qua các biến tấu ngôn ngữ và hoà âm đồ sộ là vô cùng quan trọng.

Thời gian phát hành Lux nằm ngoài khung để xét đề cử Grammy năm nay. Dù vậy, các nhà bình luận Billboard tin tưởng rằng tại Grammy 2027, Lux sẽ là ứng cử viên rất nặng ký ở những hạng mục quan trọng nhất. Dù Rosalía đã 2 lần đoạt giải Grammy, cô chưa bao giờ nhận được đề cử cho ca khúc, bản thu âm hay album của năm.