Kỳ tích di dời nhà thờ Kiruna ở Thụy Điển

Nhà thờ gỗ màu đỏ lịch sử Kiruna, được coi là 1 trong những tòa nhà đẹp nhất của Thụy Điển, sẽ phải rời khỏi vị trí lâu đời của mình ở thị trấn Kiruna tại Bắc Cực vào đầu tuần này.

Đây là một phần trong chiến dịch mở rộng khai thác mỏ ngầm lớn nhất châu Âu, nằm dưới trung tâm thị trấn Kiruna.

Cùng tồn tại hài hòa

Vào thứ Ba và thứ Tư này, nhà thờ Kiruna - nặng 672 tấn, cao 40 mét - sẽ được di chuyển đến thị trấn Kiruna mới cách đó 5km, với vận tốc từ 0,5 đến 1km/h.

Nhà thờ Kiruna có từ năm 1912. Được thiết kế bởi kiến trúc sư người Thụy Điển Gustaf Wickman, cấu trúc hùng vĩ này là sự pha trộn của nhiều nguồn ảnh hưởng, bao gồm các thiết kế ghế băng nhà thờ lấy cảm hứng từ người Sami bản địa.

Nhà thờ có bề ngoài theo phong cách tân gothic với mái dốc và cửa sổ ở mỗi bên, trong khi nội thất tối của nó mang các yếu tố của chủ nghĩa lãng mạn dân tộc. Đặc biệt, ban thờ theo phong cách tân nghệ thuật được vẽ bởi hoàng tử Eugen của Thụy Điển (1865 - 1947) - một bức phong cảnh màu pastel lấy cảm hứng từ các chuyến đi của ông đến Toscana và miền Tây Thụy Điển.

Hiện, nhà thờ Kiruna được mệnh danh là tòa nhà đẹp nhất Thụy Điển, có giá trị văn hóa và lịch sử to lớn. 

Bản thân thị trấn Kiruna được thành lập vào năm 1899, sau khi tuyến đường sắt Gallivare được mở rộng và nó chính thức trở thành đô thị vào năm 1908. Từ thị trấn có thể nhìn thấy dãy núi Scandinavia. Quanh đó là 6 con sông, hơn 6.000 hồ, 2 công viên quốc gia và đường mòn Vua dài 400km. Dân số của thị trấn hiện vào khoảng 23.000 người.

Không chỉ sở hữu cảnh quan ngoạn mục, toàn bộ trung tâm thị trấn còn nằm trên mỏ quặng sắt dưới lòng đất lớn bậc nhất thế giới. Khi hoạt động khai thác mỏ của tập đoàn LKAB ngày càng phát triển sâu hơn trong những năm qua, sự ổn định của mặt đất dưới Kiruna ngày càng suy yếu, có nguy cơ nuốt chửng cả thị trấn theo nghĩa đen.

Cụ thể, trong nhiều năm, việc khai thác không gây ra bất kỳ mối đe dọa nào, nhưng từ năm 2004, các vết nứt lớn bắt đầu xuất hiện trên các tường nhà, đường sá và một số khu vực của thị trấn bắt đầu lún xuống vài cm mỗi năm.

Do đó, toàn bộ thị trấn đang "di dời" để "đảm bảo rằng thị trấn và ngành công nghiệp khai thác có thể cùng tồn tại hài hòa" - theo người dân Kiruna.

Quá trình di dời của thị trấn đã bắt đầu từ gần 2 thập kỷ trước và dự kiến sẽ tiếp tục trong nhiều năm tới. Trung tâm thị trấn mới đã chính thức được khánh thành vào tháng 9/2022.

Chỉ riêng việc di dời nhà thờ Kiruna dự kiến sẽ tiêu tốn 500 triệu kronor (52 triệu USD), được LKAB chi trả. Hoạt động phức tạp và tốn kém này đang thu hút đông đảo sự chú ý, với hơn 10.000 người dự kiến sẽ xếp hàng dài trên các đường phố.

Vua Thụy Điển Carl XVI Gustaf sẽ là 1 trong số những người có mặt tại thị trấn để chứng kiến cuộc di dời lịch sử. Truyền hình Thụy Điển cũng sẽ phát sóng trực tiếp toàn bộ hành trình với 30 camera được lắp đặt dọc theo tuyến đường di chuyển.

Sự kiện lịch sử

Nhà thờ Kiruna là 1 trong 23 tòa nhà văn hóa được di dời trong "cuộc di dời Kiruna" và là tòa nhà lớn nhất trong số đó. LKAB đã gọi việc di dời vào tuần này là "một sự kiện độc đáo trong lịch sử thế giới".

Tập đoàn cho biết cấu trúc đã được "kiểm tra kỹ lưỡng trước khi di dời để bảo vệ tài sản văn hóa của nhà thờ theo cách tốt nhất có thể, đảm bảo rằng ban thờ và đàn organ nói riêng được di dời cẩn thận".

Các con đường trên tuyến đường di chuyển đã được mở rộng lên tới 24m, một quá trình mất 1 năm, theo LKAB.

Đặc biệt, thay vì tháo dỡ, nhà thờ sẽ được vận chuyển "nguyên chiếc". "Nhà thờ đang được đặt trên một hệ thống dầm, sau đó 2 hàng xe kéo sẽ được đưa vào" - giám đốc dự án LKAB Stefan Holmblad Johansson cho biết.

Vị trí mới, nằm ở thị trấn mới, đã được lựa chọn cẩn thận trong cuộc trao đổi chặt chẽ giữa giáo xứ, thành phố và Hội đồng Hành chính quận. Không chỉ riêng nhà thờ, cả cảnh quang gắn kết xung quanh cũng được tạo ra, vì nhiều tòa nhà như hội trường giáo xứ và các tòa nhà văn phòng khác cũng sẽ được di dời theo.

"Cảm giác thật quan trọng và tuyệt vời khi nhà thờ được chuyển đến địa điểm mới. Trong suốt toàn bộ hành trình này, chúng tôi đã có cuộc đối thoại tốt với LKAB và chính quyền thành phố. Giờ đây, chúng tôi rất mong chờ được mở lại nhà thờ và xây dựng cuộc sống giáo xứ sôi động ở địa điểm mới" - Lena Tjarnberg, vị cha của giáo xứ Kiruna cho biết.

"Di chuyển nhà thờ Kiruna, một công trình tôn nghiêm như vậy, là sự kiện lịch sử với cả Kiruna và cả đất nước. Nhà thờ luôn là nơi trú ẩn an toàn và cấu trúc tuyệt đẹp mà tất cả chúng ta đều tự hào" - Chủ tịch Hội đồng thành phố ở Kiruna, Mats Taaveniku, phát biểu - "Chúng tôi rất vui khi có thể cung cấp vị trí mới tuyệt vời gần trung tâm thành phố mới của Kiruna, nơi nhà thờ có thể tiếp tục tỏa sáng".

Công ty Veidekke đã được giao nhiệm vụ di dời nhà thờ và tháp chuông của nó, bao gồm việc xây dựng tuyến đường di dời. Sau khi di dời nhà thờ, công ty tiếp tục tái thiết nhà thờ và tháp chuông trên lô đất mới và khôi phục lại tuyến đường di dời cũng như địa điểm ban đầu.

"Đây là nhiệm vụ rất truyền cảm hứng. Thật vinh dự khi được chăm sóc những tòa nhà rất gần gũi với trái tim của mọi người" - Mathias Ronnholm, giám đốc khu vực của Veidekke, bày tỏ.

Để kỷ niệm hoạt động lịch sử này, LKAB sẽ tổ chức tiệc đường phố, chiêu đãi đám đông bằng đồ ăn nhẹ, nước giải khát và nhạc sống. Đặc biệt, nghệ sĩ Eurovision Thụy Điển KAJ sẽ biểu diễn vào tối ngày 19/8, tiếp theo là Carola vào tối ngày 20/8.

 "Đây là cuộc di dời quan trọng, được lên kế hoạch cẩn thận, và chúng tôi đang tiến rất gần đến đích" - ông Johansson của LKAB hồ hởi - "Nhà thờ thật sự độc đáo và có ý nghĩa rất lớn với nhiều người chứ không chỉ là một địa danh ở Kiruna. Chúng tôi muốn việc di dời trở thành kỷ niệm đẹp và tạo ra cơ hội để mọi người đến với nhau".

20 đám cưới trong 5 giờ

Vào thứ Sáu tuần qua, chỉ trong 5 giờ, nhà thờ Kiruma đã chứng kiến 20 cặp đôi trao lời thề nguyện trọn đời. "Cơn lốc" đám cưới này diễn ra ngay trước thềm nhà thờ chuẩn bị đóng cửa để di dời.

Sylvi Jatko và Jan-Olof Brynefall nằm trong số những cặp đôi này. Họ luôn có ý định tổ chức một đám cưới nhỏ, đơn giản nhưng vào thứ Sáu, cả đoàn làm phim đã có mặt để ghi lại sự kiện đặc biệt này.

"Đó là một cảm giác rất đặc biệt" - Jatko chia sẻ. Jatko, người Sami bản địa, nói rằng "thật khó để diễn tả" ý nghĩa của nhà thờ đối với cô. Cô và Brynefall đã đính hôn được 3 năm. Họ chưa định kết hôn sớm nhưng 3 tuần trước, họ buộc phải đẩy nhanh kế hoạch. "Tôi nói với Olof rằng tôi muốn kết hôn trong nhà thờ. Anh liền hỏi tôi không đọc tin trên báo à?" - Jatko kể.

Sau đó, cô được biết nhà thờ sắp đóng cửa để chuẩn bị di dời và sẽ không mở cửa trở lại trong 2 năm rưỡi nữa tại địa điểm mới. Thế là, cặp đôi nhanh chóng đăng ký tổ chức và trở thành 1 trong 20 cặp đôi cưới vào thứ Sáu tuần trước.

Jatko nói cô sẽ vẫn đến thăm nhà thờ khi nó được mở cửa lại, dù cảm giác sẽ không thể được như trước. Tuy vậy, cô vẫn rất vui vì đã có thể tạo ra kỷ niệm cuối cùng ở đó trước khi nhà thờ di dời. "Điều đó sưởi ấm trái tim tôi" - cô bồi hồi.