Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV: Kiến nghị đưa dạy thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Sáng 20/11, lãnh đạo các bộ, ban, ngành, thành viên Chính phủ đã giải trình nhiều nội dung được các đại biểu quan tâm liên quan đến tổ chức dạy thêm, học thêm; việc xem xét bỏ xin giấy chuyển tuyến với bệnh nhân khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Quản lý hiệu quả, sâu sát và hài hòa lợi ích

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) phản ánh thực trạng thời gian gần đây, tình trạng dạy thêm trái quy định có chiều hướng gia tăng, gây bức xúc cho nhân dân, tạo áp lực lớn cho học sinh, nhất là học sinh tiểu học.

Đại biểu cho rằng, vấn đề cử tri và nhân dân mong muốn là quy định tổ chức việc dạy thêm, học thêm như thế nào cho lành mạnh, đúng quỹ đạo; để những người thầy chân chính có cơ hội cải thiện thu nhập, học sinh có nguyện vọng chính đáng bổ trợ và nâng cao năng lực được hỗ trợ điều kiện tiếp cận chất lượng giáo dục uy tín. Và những lớp học thêm tai tiếng vì "găm bài", vì "gợi mở đề kiểm tra" phải bị xử lý một cách nghiêm khắc và quyết liệt.

Để trả lại sự trong sạch cho môi trường dạy thêm, học thêm, đại biểu Nguyễn Văn Huy kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần khẩn trương sửa đổi các quy định liên quan để quản lý hiệu quả, sâu sát, thiết thực và hài hòa lợi ích của học sinh, phụ huynh, giáo viên. Bên cạnh đó, siết chặt hơn chất lượng các giờ học chính khóa, thay đổi tư duy thi cử và "cởi trói" bớt áp lực học hành.

Đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm tham mưu trình để cơ quan có thẩm quyền quyết định đưa dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, dạy thêm, học thêm hay nguyện vọng học tập ngoài nhà trường là nhu cầu thực tế. Đây là hoạt động đa dạng mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều văn bản quy định, trong đó có Thông tư 17 để kiểm soát hoạt động dạy thêm, học thêm trong khuôn khổ nhà trường... Tuy nhiên, đối với môi trường ngoài nhà trường, Bộ trưởng thừa nhận còn thiếu cơ sở pháp lý để quản lý, giám sát, điều tiết.

Bộ từng có văn bản gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; văn bản gửi Chính phủ đề nghị bổ sung việc dạy thêm, học thêm vào danh mục các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được chấp thuận. "Tôi hoàn toàn đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Huy là cần đưa hoạt động này vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện để có cơ sở pháp lý xử lý bên ngoài trường học", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu quan điểm.

Trước thực tế có 53.000 trường học trên cả nước, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo mong muốn chính quyền địa phương phối hợp cùng Bộ kiểm soát việc này. Cụ thể là quan tâm việc kiểm tra, giám sát trong trường theo ngành dọc, đồng thời mong quý vị phụ huynh phối hợp nhà trường, ngành giáo dục thực hiện việc này.

"Việc con học thêm nhiều cũng có khi xuất phát từ nhu cầu của phụ huynh. Có bố mẹ vừa muốn cho con học, vừa gửi cô trông luôn; có bố mẹ con học 1 ca chưa yên tâm, nghe ở đâu thầy cô tốt thì chở đi học 3 - 4 ca, tác động sự căng thẳng việc học đối với trẻ em. Mong phụ huynh phối hợp trong việc này", Bộ trưởng dẫn chứng.

Bộ trưởng cũng đề nghị đại biểu Nguyễn Văn Huy trong quá trình thu thập thông tin, với trường hợp giáo viên bớt kiến thức ở trường học để dạy thêm, cần xem đó là ai, ở đâu, trường nào để Bộ phối hợp xử lý đến nơi đến chốn.

Tránh quá tải dồn lên tuyến trên

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho biết, với người bệnh dùng bảo hiểm y tế, rất nhiều ý kiến phản ánh khi đi khám bệnh phải xin giấy chuyển viện, rất phiền toái, mất thời gian và mệt mỏi.

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, việc liên thông các kết quả xét nghiệm, thăm dò chức năng, chẩn đoán hình ảnh đã khá thông suốt, cộng với hơn 93% dân số Việt Nam đã có bảo hiểm y tế, đại biểu cho rằng "barie đi xin giấy chuyển viện nên được bãi bỏ".

Giải trình, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho rằng, giải quyết vấn đề chuyển viện để giảm thủ tục cho người dân nhưng phải đảm bảo bền vững của hệ thống y tế cũng như tránh quá tải dồn vào cấp nào đó.

Bộ trưởng cho biết, Luật Khám bệnh, chữa bệnh, luật cũ quy định việc khám chữa bệnh phân làm 4 cấp, còn luật mới phân làm 3 cấp, nêu rõ điều kiện cấp nào được khám chữa bệnh ở mức nào, căn cứ vào khả năng đáp ứng của cơ sở và tình trạng của người bệnh.

Từ năm 2014, việc chuyển từ tuyến dưới lên trên phải theo tuần tự nhưng đến năm 2016 đã thông tuyến cấp huyện và năm 2021 thông tuyến toàn tỉnh. Việc chuyển tuyến nhằm tạo thuận lợi cho người dân. Vấn đề là người dân có được đi thẳng từ tuyến huyện lên trung ương hay không.

Bộ trưởng Y tế khẳng định, việc chuyển tuyến cần đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh cho người dân và khả năng khám chữa bệnh từng tuyến, tránh quá tải dồn lên tuyến trên. Chính vì vậy, hiện nay, việc chuyển tuyến được chia thành 2 luồng: từ tuyến dưới lên tuyến trên nếu cơ sở không đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh cho người dân và từ tuyến trên xuống tuyến dưới khi bệnh tật ổn định, đảm bảo công tác điều trị lâu dài.

Bộ trưởng nhấn mạnh, để giảm thủ tục hành chính, Bộ Y tế sẽ tiếp thu và đang tập trung sử dụng việc chuyển tuyến điện tử, giải tỏa khó khăn cho người dân.

Trả lời trực tiếp câu hỏi "có bỏ giấy chuyển viện được không?", Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh, vai trò giấy chuyển tuyến rất cụ thể, nêu rõ tình trạng lịch sử điều trị cũng như bệnh án, dù là giấy hay điện tử cũng rất cần thiết.

Liên quan đến vấn đề vay mượn thiết bị, vật tư y tế trong giai đoạn đại dịch, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, trong quy định về mua sắm đấu thầu, không có quy định về hình thức vay trước trả tiền sau, vay rồi mới đấu thầu để trả lại.

Khẳng định việc bệnh viện tạm ứng vay mượn trang thiết bị y tế trong giai đoạn cấp bách là cần thiết để bảo đảm sinh mạng cho người dân, song theo bà Đào Hồng Lan, Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ trước ngày 31/12/2024 giải quyết vấn đề vay mượn ở cơ sở y tế, đây là việc rất khó.

"Chúng tôi đã phối hợp với các địa phương đề nghị báo cáo thực trạng vay mượn thiết bị. Đến nay, đã thống kê được 48 địa phương, 7 bộ, ngành, số vay mượn là 1.693 tỷ đồng, trong đó vay mượn thuốc, sinh phẩm 754 tỷ đồng, kit xét nghiệm 939 tỷ đồng", Bộ trưởng thông tin.

Trên cơ sở này, Bộ Y tế sẽ phân loại hình thức vay mượn để xây dựng phương án xử lý triệt để. Do chưa có quy định trong luật, Chính phủ sẽ phải báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế để xử lý, tháo gỡ khó khăn cho các cơ sở y tế.